ရခုိင္လူမ်ိဳးတုိ႔၏ သမုိင္းတစ္ေခတ္ကုိ လွစ္ဟ ၿပေနေသာ သံဂ်ိပ္တစ္ပုဒ္

(ေမာင္ယုိး )၂ ( ေလးေလး)၂ ….( ေလးေလး)၂ (ေမာင္ယုိး)၂

တေထာင္သုံးရာ သုံးခုၿဖစ္လုိ႔ ၊ ေကာဇာသကၠရာဇ္ေရာက္ေသာခါ ၊ တန္းခူးမိႆာစိၾက ၊ လဆန္းပကၡ ရွစ္ရက္တြင္၊ အာကာေကာင္းကင္ ၀ဲပ်ံလတ္ ၊ ဂ်ပန္လီတပ္ ဗုံးမုိးရြာ ၊ ၿမိဳ႔စစ္ေတြမွာ ဖြဲၿပာက် ၊ အဂၤလိပ္က မခံနို္င္၊ ဦးေက်ာ္ခုိင္ကုိ အပုိင္လႊဲ ၊ ထြက္ဗ်ာလ္ၿဗီးလုိ႔ တုိင္းၿပည္ၿပိဳ ၊ ကုလားထုိထုိ သခင္သတ္၊ ရက္ေခ်ာင္းပင္ကပ္ (ရက္ေခ်ာင္းရြာ) ၊ေရွးဦးစြာ ၊ မင္းၿပားနယ္မွာ ၊ ညရြာလက္မ ၊ ဖြဲၿပာက်လုိ႔ အိမ္မၿမင္ ၊ ၿဗဳန္းၿဗဳန္းစင္ေရ ကုလားမ်ား။ ေက်ာက္ေတာ္ဖ်ားက ကုလားေတ ၊ေမာင္ေတာနယ္ကုိ တစ္ခ်ိဳ႔ေရာက္ ၊တစ္ခ်ိဳ႔ေရာက္ေတ ဘူးသီးေတာင္ ၊ႏွစ္ေဟာင္းကုန္ေအာင္ ဆူကာပြက္ ၊ ႏွစ္သစ္တက္လုိ႔ တစ္ႏွစ္ကုန္ ၊

လကဆုန္တြင္ သူပုန္ထ ၊ ဖုံညိဳလိပ္ရြာက (ရေသ႔ေတာင္ၿမိဳ႔နယ္ မစဲကၽြန္းမွ ရြာအမည္) စလာၿပန္ ၊ ရခုိ္င္ရြာမွာ ၿပာအတိ ၊ေညာင္ေခ်ာင္းအထိ မီးၾကီးေလာင္၊ ဘူးသီးေတာင္နယ္ ရြာအမ်ား ၊ ရခုိင္ကုလား အားလုံးစင္ ၊ ဂူတာၿပင္က အစထား ၊ ကုလားရြာမ်ား ၾကြင္းက်န္ခါ ၊ ေမာင္ေတာနယ္မွာ တစ္ၿပည္လုံး ၊လူပါၿပဳန္းလုိ႔ မီးၾကီးေလာင္ ၊ ရေသ႔ေတာင္မွာ ခ်ိဳ႔တ၀က္၊ ကုလားဖ်က္ေသာ ရြာေက်ာင္းေတြ ၊ မီးခုိးေ၀ေ၀ ထြက္မဆုံး ၊ အားလုံးၿပဳန္းလုိ႔ ဖြဲၿပာၿမင္ ၊ ရဟန္းရွင္လူ အလြန္ေၾကာက္ ၊ အညာေရာက္လုိ႔ တစ္ခ်ိဳ႔သီ ၊ ကုလားတိကုိ ၿပန္ကာခ် ၊၀ါသာ၀ က ဦးစီးေဆာင္ ၊ မယူေတာင္ကုိ ေက်ာ္ဗ်ာလ္လား ၊ပင္လယ္နားမွာ ကုလားၿမင္ ၊ အၾကြင္းမထင္ ၊ အားလုံးေပ်ာက္ ၊ ကုိးတန္ေကာက္ႏွင္႔ ေက်ာက္ပန္းတူ ၊ ၾကီးငယ္မဟူ ဇာမရြီး ၊ ဆထက္ကဲလုိ႔ ကုလားသီ ၊ ရြာၾကီးရြာငယ္ အားလုံးဖ်က္ ၊ ဂ်ပန္တက္လုိ႔ ၾကားကဖ်ိဳင္ ၊  အားမနိုင္လုိ႔ သီးခံရ ၊ရန္ေဒါသကား မၿငိမ္းေယာင္ ၊ ဗုိလ္ရန္ေအာင္ပါ သခင္ၿမ ၊( မာရုယာမ ၊ ဟာဒူုရီ  (ဂ်ပန္နာမည္မ်ာ)  စစ္ေမလ္ထရီ ၊ ေတာင္ထရုိး ၊အုပ္ဗ်ာလ္စုိ႔လုိ႔ တန္ခုိးေထာင္ ၊ ဘူးသီးေတာင္မွာ သေဘၤာနစ္ ၊  သုံးရာငါးက်ိပ္ လူမ်ားသီ ၊ ဗမာစစ္သည္ ထြက္ဗ်ာလ္ၿဗီး ၊ တန္းတင္ေတာင္ထဲ ၿဖစ္၍ေက်ာ္ ၊ ၿမိဳ႔ေက်ာက္ေတာ္ကုိ တစ္ခ်ိိဳ႔ေရာက္ ၊ အေပါက္၀မွာ တစ္ခ်ိဳ႔နိန္ ၊ မယူကမ္းေၿခ လူအမ်ား ၊ ေသာကပြားလု႔ိ ဒုကၡခံ ၊ ကုိဂ်ပန္ကုိ ၿငိမ္းေအာင္ထိန္း ၊ သူပုန္မီးက ၿငိမ္းေသာခါ ၊ ေပါက္ေတာရြာမွာ တစ္တပ္ခ် ၊  ပညာသီဟ ၾကာလွေအာင္ ၊တမုိးေအာင္ကုန္ ခံတပ္ခ် ၊ တန္းေဆာင္မုန္းလ နတ္ေတာ္မွာ ၊ သနဂၤဗ်ဴဟာ တပ္စုံခင္းလုိ႔ ၊ အၿပင္းတုိက္လွ်က္ ခ်ီတက္လာ ၊ ေ၀ဟင္နဘာ လီရဟတ္ ၊ စက္ေသနတ္ နွင္႔ တက္ဗ်ာလ္ကူ ၊ ကုလားမဲ ၿဖဴ မီးႏွင္႔တုိက္ ၊ ေသနတ္ပစ္လုိ႔ အၿပင္း ႏွင္ ၊ မယူကမ္းနိန္ လူအမ်ား ၊စြန္႔ပစ္ထားေရ ရခုိင္ၿမီ ၊ ကၽြဲႏြား ေရႊ ေငြ အားလုံးမြဲ ၊ အညာၿဗီးလုိ႔ ကူလီခံ ၊တစ္ခါတရံ မၾကဳံဖူး ၊ ဂ်ပန္ဘီးလူး မာစတာ ၊ေရႊၿပည္ဓညာ ပ်က္ေအာင္ဖ်က္ ၊ အလြန္ရက္စက္ မာစတာ ၊ လိပ္ႏွင္႔ ကန္မွာ(လိပ္ႏွင္႔ ကန္ အဂၤလိပ္-အေမရိကန္) မွန္ေတာင္က ၊ (မွန္ေတာင္=မယူေတာင္တန္းတြင္ရွိေသာ ေတာင္)၊ တပ္ၾကီးခ်လုိ႔ ခံတပ္တည္ ၊ ရြာၾကီး ရြာေခ် ဇာမရြီး ၊ ဗုံးဗလၾကဲလုိ႔ လူမ်ားသီ ၊ ေလွၾကီးေလွငယ္ ၿမင္သမွ် ၊ ပစ္ဗ်ာလ္ခ်လုိ႔ အားလုံးကုန္ ၊ ဆင္းရဲဖုံဖုံ ခံစားရ ၊ တေပါင္းလက် ထုိအခါ ၊  ဂ်ပန္တိက မွန္ေတာင္တက္ ၊ အတင္းဖ်က္လုိ႔ လိပ္ ကန္သီ ၊ မယူေတာင္ေၿခ လူေကာင္မ်ား ၊ ခြီးေၾကာင္ မစား ေတာင္ပုိင္ပုံ ၊ ရြီတြက္မကုန္ စစ္အသုံး ၊ လက္ပစ္ဗုံးႏွင္႔ အေၿမာက္ဆံ ၊ အဘုိးထုိက္တန္ ေသနတ္မ်ား ၊ အ၀တ္အစား လက္နက္စုံ ၊ ေတာင္ပုံသဲပုံ ယူမခန္း ၊ ဗရမ္းဂန္း ႏွင္႔ က်ည္ဆံပုံ ၊ ပစၥည္းလုံးစုံ ရခုိင္ဦး ၊ တစ္ေယာက္တစ္မ်ိဳး ကုန္ၾကီးသြယ္ ၊ အနယ္နယ္ ၾကိဳကာၿဖန္႔ပီး ၊ လိပ္ကန္ၿပီးလုိ႔ မ်ားမၾကာ ၊ ကုိယ္႔တုိင္းၿပည္ရြာ ကုိယ္ၿပန္ေရာက္ ၊ ကုလားေပ်ာက္လုိ႔ ရခုိင္နိန္ ၊ မယူကမ္းေၿခ လူအမ်ား ၊ လယ္လုပ္စားဖုိ႔ နြားမၿမင္ ၊  ကၽြဲႏြားကုန္စင္ အားလုံးသိမ္း ၊ အပူမၿငိမ္း ေသာကေလာင္ ၊ ကၽြဲတစ္ေကာင္ကုိ တစ္ေထာင္က် ၊ လယ္လုပ္မရ လူမ်ားစြာ ၊ လယ္ယာမ်ားစြာ ေတာၾကီးၿဖစ္ ၊ ေကာင္းေကာင္းညစ္တယ္ မာစတာ ၊ ရခုိင္ရုိ႔မွာ ကူလီလုပ္ ၊ တကုပ္ကုပ္ႏွင္႔ ကူလီခံ ၊ စပါးႏွင္႔ ဆန္ တင္ပီးရ ၊ အတက္အက် ေဗြမယူ ၊ ၾကီးငယ္မဟူ ဇာမရြီး ၊ ေဟ႔ မေၿပးနဲ႔ ဘီ႔တမာ ၊( ရာဘာ ရာဘာ(ဂ်ပန္စကား လာပါလာပါ))။  မူလာဥ၊ အုိဆုဘီန ၊ ဗာနာနာ ၊ ဆာကနာ(ဆာကနာ= ေဖ႔သာ) ကုိ အမ်ားၾကီး ၊  ေထာင္႔ငါးရာခ်ိီး ေမခီးေနာ္  ။ တကယ္နာကုိ ယူလုိ႔ေပး ၊ တယ္မေ၀းဘူး အနီးေနာ္ ၊ ဆန္းေက်ာ္ (ဆန္းေက်ာ္=သူၾကီး) ေခၚ၍ သူ႔ကုိေၿပာ။ အရိယာေတာ(အရိယာေတာ=လားကတ္ေမ) လားကတ္ေမ ၊ ရခုိင္တိမွာ ကူလီၿဖစ္ ၊ ေကာင္းေကာင္းမုိက္ေတ မာစတာ ၊ ဒဂၤါးမ်ားစြား ထုတ္ကာပီး ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးက တဥာဏ္ဆင္ ၊ တခ်ိဳ႔ မခံ ရခုိင္မ်ား ၊ ဆန္ႏွင္႔စပါး ကုလားကုိ ၊ ေငြကုိလုိလုိ႔ ေရာင္း၀ယ္မွ ၊ ဖက္ဆစ္၀ါဒ ေပၚလာကာ ၊ လူမ်ားစြာမွာ ခါးပိန္ၿဖစ္ ၊ ထြက္ဗ်ာလ္ပစ္လုိ႔ အမ်ားသီ။ ငုံ႔ခံနိန္လုိ႔ ဟန္မက် ၊ ပညာသီဟ ဦးစိႏၱာ ၊ ၾကာလွေအာင္ ပါ ဗိုလ္ညိဳထြန္း ၊ ေသနတ္ထမ္းလုိ႔ ေတာ္လွန္ၿပန္ ၊ ဂ်ပန္လုံးစုံ ဆုတ္လုိ႔ၿဗီး ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင္႔ ကမြန္းတုိင္ ၊ မနိန္နို္င္လုိ႔ ၿပန္ဗ်ာလ္ဆုတ္ ၊ ၀ါးရင္းတုတ္ႏွင္႔ ရုိက္သတ္ကာ ၊  မလာကာ(သီၿခင္း) သုိ႔ ဂ်ပန္ေရာက္ ၊ နီပြန္ေပ်ာက္လုိ႔ ၿဗိတိန္ေပၚ၊ စကားခ်ိဳခ်ိဳ မ်က္နွာထား ၊ လိမ္ဥာဏ္မ်ားေရ တကယ္႔လူ ၊  စာတန္းၿဖဴနွင္႔ တပါတ္ရုိက္ ၊  ဂ်ပန္ေခတ္က လူၾကီးငယ္ ၊ အနယ္နယ္မွာ တမ္းေဘာင္ခ် ၊ ဖဆပလ သခင္ေပၚ ၊ ေအာင္ဆန္းဗုိလ္က အၾကံရ ၊ ေၿပာက္က်ားတပ္မ တည္ေထာင္ကာ ၊ ကဠဳန္ (ကဠဳန္ဦးေစာ) ႏွင္႔ ပင္ အၾကံထုတ္၊ တစ္နည္းလုပ္ဖုိ႔ အရကုိင္ ၊ ဥာဏ္မပုိင္လုိ႔  အႏုိင္ပုိ ၊ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း အတ္တလီ ၊ ဇန္န၀ါရီ အခ်ိန္က် ၊  လြတ္လပ္ေရးက ရဖုိ႔ဗ်ာ ၊ မုခ်မသြယ္ အတည္ၿပဳ ၊ ေလးဆယ္႔ရွစ္ခု ေရာက္ေသာခါ ၊ ဗမာၿပည္မွာ ကုိယ္ပုိင္ရ ၊ ဂ်ာနရီ (ဂ်ာနရီ=ဇန္န၀ါရီ) ကမွတ္ပါေလ ။ လိမ္ဥာဏ္ဆင္လုိ႔ ေၿပာစကား ၊ လူထုမ်ားက မၾကည္ညိဳ ၊  ၀ါးစည္းၿပီသုိ႔  ၿပိဳကာကြဲ ၊  လက္နက္ဆြဲလုိ႔  တုိက္ဖုိ႔ ဆင္ ၊ ေတာကုိ၀င္လုိ႔ တစ္ခ်ိဳ႔ေၿခာက္ ၊  ေသနတ္ေဖါက္လုိ႔ ဆူဆူညံ ၊  တုိက္သံခုိက္သံ ညံမစဲ ၊ ၀ါေခါင္လထဲေရာက္ေသာခါ ၊ ဗုိလ္ေအာင္ဆန္းပါ ၀န္ကုိးေယာက္ ၊ ေသနတ္ေဖါက္လုိ႔ ထုိးေမွာက္နိန္ ၊ ကုိးေယာက္သီလုိ႔ အတည္ေၿပာ ၊ ကဠဳန္ေစာ ကုိ ဖမ္းယူခါ ၊  သခင္နု မွာ ဥကၠဌ  ဖဆပလ ဦးစီးကုိင္ ၊ လက္ရွိၿပည္ပုိင္ အစုိးရ ၊ စည္းကမး္တက် အုပ္ခ်ဳပ္ပါ ၊ ကဠဳန္ႏွင္႔ လူငါးေယာက္ ၊ လူပါေပ်ာက္လုိ႔ အသက္သီ ၊ လူထုေဆြလုိ႔ တရားေဟာ ၊ စကားႏွင္႔ေၿပာ ဥာဏ္ပလီ ၊ ဇႏၷ၀ါရီ ေလးရက္တည္း၊ လြတ္လပ္ေရးၿပီး ေၾကၿငာသံ ၊ ဆူဆူညံညံ ေၿပာင္းအေၿမာက္ ၊ အေၾကာင္းမေထာက္အတ္တလီ ၊ စာခ်ဳပ္စီလုိ႔ အတင္းပီး ၊ လြတ္လပ္ေရးက ေယာင္ေတာင္ေတာင္ ၊ ေလ်ာ္ေၾကးကုန္ေအာင္ အားလုံးခ် ၊ ကုေဋတစ္ရာ႔ငါးဆယ္ေက်ာ္ ၊ လူတစ္ေယာက္မွာ တစ္ရာက် တစ္ခုပုိင္ေလ႔ မလြတ္နုိင္ ၊မပီးႏုိင္ဟု တစ္စုၿပ၊ ဗိုလ္လက်ၤာက တဥာဏ္ေဖြ ၊ ရဲၿဖဴတိႏွင္႔ ေတာကုိထြက္ ၊ ဆူကာပြက္လုိ႔ အတင္းၾကံ ၊ ကုလားရန္က အလြန္ၾကီး ၊ ရန္ခ်င္းေရနီ ကာဆိန္းပုိင္ ၊ မယူေတာင္ေပၚ ရုံးေတာ္ေဆာက္ ၊ အေကာက္ ေကာက္လုိ႔ ရန္ခ်င္းၿပိဳင္ ၊ ၿပည္ရခုိင္မွာ လူအမ်ား၊ ေသာကအုိႏွင္႔ ေၿပာမကုန္၊ ကမ္းကုန္ယမး္ကုန္ လုံးစုံမုိက္ ၊ ဒၿမတုိက္လုိ႔ ပေၿပာင္စင္ ၊ ေရႊေငြလုံးစုံ အားလုံးေပ်ာက္ ၊ေမာင္ေကာင္းေလာက္နန္႔ သုံးစြဲခါ၊ သုခခ်မ္းသာ ဇာမဟိ ၊ ဆားငပိနန္႔ ပတုန္းရွည္ ၊ ငါးေၿခာက္၀ယ္လုိ႔ စားေသာက္ရ ၊ ေရႊစ ေငြစ အားလုံးစင္ ၊ စပါးၿခင္လုိ႔ အေရာင္လား ၊ စစ္သားမ်ားႏွင္႔ ထမ္းလုိ႔ယူ ၊ စိတ္ပူပူႏွင္႔ ေငြကုိင္ပီး ၊ တုတ္ႏွင္႔ဆြဲလုိ႔ လုိက္ပုိ႔ၿပန္ ၊ ပါကိစၥတန္ ပုိ္င္နက္ေရာက္ ၊ ကာဆိန္းအေကာက္ ေလးဆယ္ေက်ာ္ ၊ေၿပာက္က်ားဗိုလ္က ရွယ္ယာေတာင္း ၊ ထက္ေအာက္ေပါင္းက ႏွစ္ဆယ္ပါ၊ ကူလီခႏွင္႔ ေလွခေပး၊ ေငြအနည္းငယ္ လက္မွာတင္၊  ဖဲပြဲ၀င္လုိ႔ အတင္းထုိး ၊ အရင္းအတုိး ေၿပာင္ေၿပာင္ကုန္၊ ရင္တုန္တုန္ႏွင္႔ အိမ္ၿပန္ေရာက္ ၊ စပါးေကာက္လုိ႔ အေၾကြး၀ယ္ ၊ အ၀ယ္ေတာ္ကုိ လို္က္ဗ်ာလ္လား ၊  ပါစပါးကုိ အားလုံးၿခင္၊ ေတာင္းတစ္ရာလွ်င္ ဆယ္ေက်ာ္ေပ်ာက္၊ ေငြမေလာက္လုိ႔ ဆုိင္းငံ႔ေသာ္၊ တလေက်ာ္ေက်ာ္ ေငြမရ ၊ စားစရိတ္က ၾကီးလာၿပန္၊ လူထုမ်ားစြာ ဒုကၡဆုိက္၊ အပူတုိက္ႏွင္႔ မကင္းေခ် ၊စိတ္ေပ်ာ္စရာ ဇာမဟိ၊ ေသာကၾကီးလုိ႔ လူမ်ားသီ၊ အခုေခတ္မွာ လူအမ်ား ၊ သတိထားဖုိ႔ ေလွၿခင္းဆုိ၊ ေမာင္းယုိး ၂ ေလးေလး၂ ေလးေလး၂ ေမာင္ယုိး၂  ေမာင္ ယုိး ေလး ၀ါး ၊။ . . . . . . .

(အတြဲ ၁ ၊ အမွတ္ ၈ ၊ ရခုိင္တန္ေဆာင္ မဂၢဇင္း 1959-1960)

ဤသံခ်ပ္ကုိ ေရးစပ္သီကုံးခဲ႔သူမွာ  ရဟန္းပုဂၢိဳလ္တစ္ပါးၿဖစ္သည္ဟု သိရွိခဲ႔ရေသာ္လည္း  ဘြဲ႔ေတာ္ကုိ တပ္အပ္ေသခ်ာ စြာ မသိရေတာ႔ပါ၊