ရခုိင္မ်ိဳးႏြယ္စုမ်ားဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးအသင္း(ရန္ကုန္)

Wednesday, July 14, 2021

ေျမာက္ဦးေခတ္ သဇာတမင္း ဒဂၤါး။ ( 1515 -1521 A D)

 



=======================
သဇာတမင္း၏ ဒဂၤါး၌ ႏွစ္ဘက္စလုံးတြင္ ပါရွန္အကၡရာျဖင္႔ ေရးထုိးထားသည္။
အခ်င္း- ၂၉ မီလီမီတာမွ ၃၀ မီလီမီတာထိရွိၾကၿပီး၊ အေလးခ်ိန္-၈ ၈၉ / ၉.၈၅/ ၁၀.၁၇ ဂရမ္ ထိရွိၾကသည္။
သဇာတမင္း ဒဂၤါး မ်က္နွာဘက္၌ေရးထုိးထားေသာ ပါရွန္စာကုိ ဒဂၤါးသုေတသီ မီခ်ီနာစာက “La ilah ala/ Allah Mohammed/rasul Allah/ khalad Allah/mulkahu”=( လာအီလာဟ ္အလာ/အလႅာဟ္မုိဟမၼဒ္/ရဆူလ္အလႅာဟ္/ ခါလဒ္ အလႅာဟ္/မူလ္ကာဟူ) ဟူ၍လည္းေကာင္း၊
ေက်ာဘက္ပါ ပါရွန္စာကုိ “Al – Sultan/ I- rahman abu/ al-muzaffar alishah/al-sultan khalad/ allah mulkahu”=(အလ္ဆူလတန္ /အုိင္ ရဟ္မန္ အဘူ/ရဟ္မန္အဘူ/အလ္မူဇာဖား အလီသ်ာ/ အလ္ဆူလ္တန္ခါလဒ္/ အလႅာဟ္ မူလ္ကာဟူ) ဟူ၍လည္းေကာင္း ဖတ္ရႈေဖာ္ျပထားသည္။
ဒဂၤါးသုေတသီ ေရာဘင္ဆင္-အလ္ေအေရွာတုိ႔ ေရးသားေသာ “The Coins and Banknote of Burma” ျမန္မာ႔ဒဂၤါးႏွင္႔ ေငြစကၠဴမ်ားအေၾကာင္း စာအုပ္တြင္ သဇာတမင္းဒဂၤါးပါ ေရွ႕ဘက္စာကုိ“La ilah alla/ Allah Mohammed/rasul Allah/ khallad Allah/al mulkahu”=( လာအီလာဟ ္အလာ/အလႅာဟ္မုိဟမၼဒ္/ရဆူလ္အလႅာဟ္/ ခါလဒ္ အလႅာဟ္/အလ္ မူလ္ကာဟူ) ဟူ၍လည္းေကာင္း၊
ေက်ာဘက္ပါ ပါရွန္စာကုိ “al – rahman abu/Al-muzaffar ali sh(ah)/sultan khallad/ allah ? mullkahu”=(အလ္ ရဟ္မန္ အဘူ/အလ္မူဇာဖား အလီသ်ာ/ ဆူလ္တန္ခါလဒ္/ အလႅာဟ္ -မူလ္ကာဟူ) ဟူ၍လည္းေကာင္း ဖတ္ရႈေဖာ္ျပထားသည္။
သဇာတမင္းဒဂၤါးပါ စာကုိ ဒဂၤါးသုေတသီႏွစ္၏ တင္ျပပုံမွာ အနည္းငယ္ကြာဟၾကသည္။
သဇာတသည္ ဆင္ျဖဴရွင္မင္းေဒါလ်ာမင္း၏သား ျဖစ္သည္။ သူသည္မင္းမျဖစ္မီက ရန္ၿဗဲကၽြန္း ေလးေတာင္နယ္ကုိ စားရသည္။ သဇာတမင္းသည္ ရန္ေအာင္ဘုရား၊ နိဗၺဴဇာဘုရား၊ ၀သဲဘုရား၊ ဆုေတာ္ပန္ဘုရား၊ သက္ေတာ္ရွည္ဘုရား၊ ဗုိလ္ျဖဴဘုရားႏွင္႔ လက္ၾကြယ္ေတာင္ဓာတ္ ပုထုိးေတာ္တုိ႔ကုိ တည္ထားကုိးကြယ္ခဲ႔သည္။ 
 
[သဇာတမင္း၏ ေက်ာက္စာဟု ယူဆရေသာ ေက်ာက္စာတစ္ခ်ပ္ကုိ ေ၀သာလီေရႊေတာင္ေစတီတြင္ စတင္ေတြ႔ရွိသည္။ ေက်ာက္စာတြင္ စာေၾကာင္းေရ ၁၂ ေၾကာင္းေရးထုိးပါရွိသည္။ ယခုမူလေနရာတြင္ရွိသည္။ ေက်ာက္စာတြင္ေရးထုိးထားသည္မွာ -
၁။ သၾကၠစ္ ၈၈၁ ခု နတ္ေတာ္လေျပ ၄ တဟူနိ သီႊေတာ္ကုိ၀္ေရယ္၍ စာတီေကာ
၂။ င္မႈေတာ္ျပဳေသာ ဥစာကုိ၀္ ဖ်က္ဆီ၍ယူသူသွ္ကာ ဘွီသွ်စ္ပါ တ
၃။ န္ေဆပါ သင္၍ သီစိေသာ ေအာက္အ၀စိ အိဓက္ဘ၀က္ေစာင္ေသာ
၄။ နတ္မ်ားသတ္၍ သီစီေသာ သာသနာငါေထာင္စိေအာင္ ဟိစိေသာ . မ
၅။ ဟိစိေသာ၀္ ငါျပဳေသာ ေကာင္မႈကုိ၀္ ဖ်က္ဆီ၍ရေသာေလ ငေသွ်ာင္လ
၆။ ဥ္ေကာာင္ အလွဴပီ၍၊ ပူေဇာ္သကာျပဳ
၇။ စီေသာ မျပဳက ငါက်ိန္ေသာအက်ိ
၈။ န္က်၍ သီစိေသာ ကုသုိလ္ေကာင္မႈ
၉။ ကုိ၀္ မဖ်က္မဆီပူေဇ္သကာသုဒ္
၁၀။ သင္ပါသူအာကာ ဘွီသွ်စ္ပါ တန္
၁၁။ ေဆပါကင္၍ ခ်ံသာေတေၾက အသက္
၁၂။ ေရွဲေသျဖစ္စီေသာ
ဟူ၍ျဖစ္သည္။ 
 
ထုိေက်ာက္စာတြင္ “သကၠရာဇ္ ၈၈၁ ခု နတ္ေတာ္လျပည့္ ဗုဒၶဟုူးေန႔ တြင္ သမီးေတာ္ကုိ ရည္စူး၍ ေစတီတည္သည္။ ေစတီကုိဖ်က္ဆီးသူမ်ားကုိ ေဘးရွစ္ပါး၊ ဒဏ္ဆယ္ပါးသင္႔ေစ။ ကုိးကယ္ပူေဇာ္ မဖ်က္ဆိးသူတုိ႔ ေဘးရွစ္ပါး ဒဏ္ဆယ္ပါးကင္း၍ အသက္ရွည္ကာ ခ်မ္းသာသုခ ရၾကေစ။ က်ိန္စာေရာ ဆုေတာင္းစာပါ ေရးထုိးပါရွိေသာ ေစတီတည္ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈျပဳေသာေ က်ာက္စာျဖစ္သည္။”
ရခုိန္ေက်ာက္စာေပါငး္ခ်ဳပ္ စာ-၆၈ေက်ာက္စာပါ(သကၠရာဇ္ ၈၈၁) ေျမာက္ဦးေခတ္ ၁၁ ဆက္ေျမာက္မင္းျဖစ္ေသာ သဇာတမင္း စုိးစံေသာအခ်ိန္ျဖစ္သည္။
ေက်ာက္စာတြင္ ေတာ္၀င္ နန္းသုံးစကားျဖစ္ေသာ “သမီးေတာ္ကုိ ရည္စူး၍” ဟူေသာ စကားရပ္ေၾကာင္႔ ဤေက်ာက္စာကုိ သဇာတမင္းသည္ ကြယ္လြန္သူ သမီးေတာ္အား ရည္စူး၍ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈျပဳေသာ ေက်ာက္စာျဖစ္သည္ဟု မွတ္ခ်က္ျပဳလုိသည္။] 
 
ဒဂၤါးပါစာမွာ အလႅာအရွင္ျမတ္မွတစ္ပါး ကုိးကြယ္ရာမရွိ ဟူ၍ ေရးသားပါရွိသည္ ေဖာ္ျပၾကၿပီ၊ သဇာတမင္းသည္ မူဆလင္မင္းျဖစ္သည္။ဟု ဘဂၤလီတစ္ခ်ိဳ႕က လုိရာဆြဲကာ ေရးသားေျပာဆုိၾကသည္။
သဇာတမင္းသည္ ဘဂၤလီမူဆလင္ဆုိလွ်င္ ရန္ေအာင္ဘုရား၊ နိဗၺဴဇာဘုရား၊ ၀သဲဘုရား၊ ဆုေတာ္ပန္ဘုရား၊ သက္ေတာ္ရွည္ဘုရား၊ ဗုိလ္ျဖဴဘုရားႏွင္႔ လက္ၾကြယ္ေတာင္ဓာတ္ ပုထုိးေတာ္တုိ႔ကုိ တည္ထားကုိးကြယ္ခဲ႔မလားဆုိတာ ဦးေႏွာက္ရွိသူတုိင္း စဥ္းစားခ်င္႔ခ်ိန္နိုင္သည္။
 
ဒဂၤါးတြင္ ပါရွန္စာေရးထုိးထားျခင္းမွာ (ေအဒီ ၁၆ ရာစု) ယင္းေခတ္ယင္းအခ်ိန္က မဂုိအင္ပါယာသည္ အိႏၵိယတုိက္နယ္ ေဒသတစ္ခုလုံးကုိ သိမ္းပုိက္းထားၿပီး အင္အားႀကီးမားေသာ အင္ပါယာတစ္ခုအျဖစ္သုိ႔ ေရာက္ေနသည့္အခ်ိန္ျဖစ္သည္။ စီးပြားေရးအင္အား၊ စစ္ေရးအင္အား အထြတ္အထိပ္သုိ႔ေရာက္ေနသည့္အခ်ိန္လည္းျဖစ္သည္။ သုိ႔သော္လည္း မဂုိအင္ပါယာသည္ (၁၆)ရာစုတြင္ ရခုိင္ပုိင္နက္အေနာက္ဘက္နယ္ေျမမ်ားကုိ မသိမ္းပုိက္ႏုိင္ေသးသည့္အခ်ိန္ျဖစ္သည္။ မဂုိအင္ပါယာသည္ 1666 ခုႏွစ္ (၁၇)ရာစုမွ စစ္တေကာင္းကုိ သိမ္းႏုိင္သည္။
ရခုိင္ဘုရင္တုိ႔၏ ဒဂၤါးမ်ားတြင္ ပါရွန္စာေရးထုိးျခင္းမွာ မဂုိအင္ပါယာႏွင္႔ စီးပြားေရးလုပ္ရန္အတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ သူတုိ႔ဆီမွ နည္းပညာရယူရန္အတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း ယုံၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ျခင္းတစ္ခုျဖစ္သည္ဟုသာ မွတ္ယူသင္႔သည္။
 
ေမာင္ျဖဴ (ႀကြီတဲကၽြန္း)

No comments:

Post a Comment