::::::::: Yekaung Mahar Kyawswar ::::::
=========================
```အပုိင္း ((((( ၁ )))))
မူဆလင္ေတြဟာ ဗာရာဏသီၿမိဳ႕တြင္းမွာ ရက္စက္ယုတ္မာလွစြာဖ်က္ဆီးခဲ႔ၿပီး
ေသာမူဆလင္စစ္သားေတြဟာ ''ျမတ္စြာဘုရားရွင္ဓမၼစႀကာတရားဦးေဟာေတာ္မူရာ
မိဂဒါဝုန္ကုိတဟုန္ထိုးခ်ီတက္လာျပီး ေက်ာင္းကန္
''ေစတီမ်ားစတဲ႔အေဆာက္အဦးေတြကုိရက္ရက္စက္စက္
ထပ္မံၿပီးစတင္ဖ်က္ဆီးခဲ႔ပါတယ္။၎တို႔ဖ်က္ဆီးမႈ႕ေၾကာင့္မ်ားျပားလွတဲ႔ေစတီပုထိုး
ေက်ာင္းကန္ေတြဟာ လက္ရွိအေျခအေနကုိဆိုက္ေရာက္ခဲ႔ရပါတယ္ ။
( A Guide to Buddhist ruins of Sarnath. By Daya Ram Sahni, MA., Director General of Archaeology in India), Page No.5.
မစၥတာဒယာရာမ္ရွဟနီအမ္ေအ ရဲ႕ မိဂဒါဝုန္ လမ္းညႊန္လုိ႔ေခၚတဲ႔စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၅ မွာ ေရးသားထားဒီလုိေရးထားပါတယ္။
The monastic settlement of samath cotinued in use until the end of the 12th centurv when it was devastated in 1194 A.D. by Mohammed Ghory when his general Qutb-ud din defeated Jaya Chandra, the Rajaof Benares, and destoryed a Large number of temples and images.
မိဂဒါဝုန္ ရွိေက်ာင္းေတာ္မ်ားကုိ ခရစ္ႏွစ္ ၁၂ ရာစုကုန္ကာနီးျဖစ္ေသာ ၁၁၉၄ -ခုႏွစ္ထိ ဆက္လက္အသုံးျပဳခဲ႔ေလသည္။ ၎ႏွစ္ေတြမွာပဲ မိုဟာမက္ေဂၚရီ ၏ ဗုိလ္မူးႀကီးတဦးျဖစ္သူ ကုတ္ဘြဒၵိန္ဟာ ဗာရာဏသီ ဘုရင္ - ဘုရင္ဇယခ်ႏၵရ မင္းအားသတ္ျဖတ္ၿပီး မ်ားစြာေသာ ေစတီမ်ား ေက်ာင္းမ်ား ႏွင့္ ရုပ္တု ေတာ္မ်ားကုိဖ်က္ဆီးပစ္သည္တိုင္ေအာင္ျဖစ္ပါတယ္ ။
( ဆိုလုိရင္းမွာ- ဇယခ်ႏၵရမင္းက်ဆုံးျပီးတဲ႔ေနာက္ မူဆလင္တို႔ဖ်က္ဆီးေသာ အေဆာက္အဦးမ်ားစြာတို႔တြင္ မိဂဒါဝုန္အေဆာက္အဦး မ်ားစြာလဲပါဝင္တယ္ လုိ႔ဆုိလုိပါတယ္)
It has been stated above that the final destruction of Sarnth Buildings was presumably the work of Mohammed Ghory and the condition of the remains that have been unearthed shows clrarly that their overthrow was dne to a violent catastraphe accompanied with thunder and fire.
``ထိုအေၾကာင္းအရာႏွင့္ပတ္သက္ျပီးသိရွိရသည္မွာ……မိဂဒါဝုန္ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးအႀကြင္းမရွိ ပ်က္စီးရတာဟာ မိုဟာမက္ေဂၚရီ ရဲ႕လက္ခ်က္ပဲျဖစ္ပါတယ္ ။ မူဆလင္ေတြဟာ မီးစတဲ႔ လက္နက္ေတြနဲ႔ေၾကာက္မက္ဖြယ္ဖ်က္ဆီးခဲ႔ေၾကာင္းကုိ အခုျဖစ္ေပၚလ်ွက္ရွိတဲ႔ အေဆာက္အဦး ႀကြင္းက်န္မ်ားက ထင္ရွားစြာေဖၚျပေနပါတယ္ ။
Major Kitto's excavations gave ample proof of thfact that the monastery had been destroyed by a great fire applied by the hands of hostile invaders.The conflagration was''so sudden'' and rapid as to force the monks to abandon their very food'' for the explorer found '' the remains of ready-made wheaten cakes in a small recerss'' I myself found in the two cells referred to above several earthen pots containing remnants of cooked rice.
(ေမဂ်ာကစ္ထိုးကေရးသားေဖၚျပထားသည္မွာ )
က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္တဲ႔ရန္သူေတြဟာ ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးကုိမီးရႈိ႕၍စင္စစ္မေသြ ဖ်က္ဆီးခဲ႔ပါတယ္။ ရုတ္တရက္ေလာင္က်ြမ္းတဲ႔မီးအရွိန္ေၾကာင့္ ရဟန္းေတာ္မ်ားဟာ စားေနတဲ႔ အစားအစာကုိပင္စြန္လႊတ္ခဲ႔ရပါတယ္။ သြားေရာက္ရွာေဖြသူေတြဟာ ဂ်ဴံနဲ႔ျပဳလုပ္ထားတဲ႔ ကိတ္မုန္႔ေတြကုိအခန္းငယ္ေလးထဲမွာေတြ႕ရွိရပါတယ္ ။ ထိုအခန္းေလးနွစ္ခန္းထဲမွာ က်ြန္ုပ္ကုိယ္တိုင္ခ်က္ျပဳတ္ထားေသာ ထမင္းမ်ားပါဝင္ေသာ ေျမအိုးမ်ားကုိပင္ေတြ႕ရွိရေပေသးသည္။
လို႔မွတ္တမ္းတင္ထားတာကုိေတြ႕ရပါတယ္ ။။ လို႔(ပထမ) ပုိင္းကုိတင္ျပလိုက္ရပါ့တယ္ ။
(History of Benares
by
prof.A.H .altekar.M.A...,
L.L.B..,.D.Litt). —______________________________________________________________________________ ''ေထရဝါဒ ဗုဒၵသာသနာေတာ္''ကုိဖ်က္ဆီးမဲ႔အႏၲရာယ္
အပုိင္း (၂ )
ဘာသာသာသနာ၊လူမ်ဳိးနဲ႔ႏုိင္ငံတည္တံ႔နိုင္ဖို႔အတြက္ နိုင္ငံ႔ ဥေသ်ွာင္နဲ႔အစုိးရ အဖဲြ႕စဥ္းေတြဟာ အဘယ္မ်ွအေရးပါတယ္ဆိုတာ ''ဒီ status''က သက္ေသပါ
''ေမာရိယအင္ပါယာႀကီးပ်က္စီးရပုံ''
သာသနာ့ဒါယိကာ ''အေသာကမင္းႀကီး '' ဟာ ခရစ္ႏွစ္မေပၚမွီ ၂၃၂ ခုႏွစ္မွာနတ္ရြာစံၿပီး သားေတာ္ ''ဒသရထ'' မင္း၊ သူ႕ရဲ႕ညီေတာ္''ဆံျပတိမင္း ၊၎၏သားေတာ္ ဆာလိသ်ွဴကမင္း၊၎၏သားေတာ္ ေဒဝဝရမင္း၊၎၏သားေတာ္ ရွတ်ဓႏုမင္း၊၎၏ညီေတာ္ ၿဗိဟျဒမင္း၊ဆိုျပီး အေသာက အေႏြယ္ေတာ္မ်ားျဖစ္ၾကေသာ မင္းခုႏွစ္ဆက္ဟာ ခရစ္ႏွစ္မေပၚမွီ ၁၈၄ ခုႏွစ္တိုင္ေအာင္မင္းျပဳခဲ႔ၾကပါတယ္။ ဒီလုိပဲ အစဥ္အတိုင္းရာဇ အေမြကုိခံယူလာၾကေပမဲ႔ ဘုိးေဘးေတာ္ေတြျဖစ္တဲ႔ စႏၵဂုတၲအေသာကမင္းေတြလုိတန္ခိုးအာဏာမရွိေတာ့ အင္ပါယာႀကီးတခုလုံးဟာ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ က်ဥ္းေျမာင္းအားနည္းလာခဲ႔ပါတယ္။ရွတရဓႏုမင္းလက္ထက္မွာ ပုိင္နက္နယ္ေျမေတြအေျမာက္အမ်ားဆုံရႈံးခဲ႔ၿပီး ညီေတာ္ ၿဗိဟျဒမင္းလက္ထက္မွာေတာ့သာသနာအလြန္ထြန္းကားၿပီး က်ယ္ျပန္႔တဲ႔အင္ပါယာႀကီးတခုလုံးပ်က္စီးသြားျပီး မင္းဆက္လဲျပဳတ္ခဲ႔ရပါတယ္။ ဒါဘာေၾကာင့္မ်ားပါလဲ ?
ေမာရိယမင္းဆက္ျပဳတ္ရျခင္းအေၾကာင္းကေတာ့ ခရစ္ႏွစ္မေပၚခင္ ၁၈၄ ခုႏွစ္မွာ ေမာရဝံသျဖစ္တဲ႔ ၿဗိဟျဒမင္းကုိသူ႕ရဲ႕စစ္ဗုိလ္ခ်ဳပ္ျဖစ္တဲ႔ ပုရွမိတ် ဟာ မဂဓတိုင္းက သ်ွမသ်ွာလီ စစ္သားေတြရဲ႕အကူအညီယူျပီး ၿဗိဟျဒ မင္း ည႔ံရဲ႕ ဦးေခါင္းကုိျဖတ္ျပီး ေမာရိယ နန္းေတာ္ကုိလုယူခဲ႔ၿပီး ကုိယ္ပုိင္မ်ဳိးႏြယ္ကုိ လည္းဆုံဂဝံသ လုိ႔အမည္ ေခၚတြင္ေစခဲ႔ပါတယ္။
ေမာရိယ မင္းဆက္ျပဳတ္ၿပီး ေနာက္မွာ ဆုံဂဝံသ''မ်ဳိးႏြယ္အမည္ခံ မင္းေတြဟာ ''ဗုဒၶ သာသနာကုိနည္းအမ်ဳိးနဲ႔ဖ်က္ဆီးခဲ႔ၾကတာဟာ ေက်ာင္းကန္၊ဘုရားအေဆာက္အဦးမ်ားစြာနဲ႔ သံဃာေတာ္ေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာ သတ္ျဖတ္ျခင္းကုိ ခံခဲ႔ရပါတယ္။ ဆုံဂဝံသ အမည္ခံ မင္းေတြဟာ မင္းတိုင္း မင္းတိုင္း လုိ သာသနာေတာ္ကုိဖ်က္ဆီးခဲ႔ၾကပါတယ္။ အဲ႔ဒီမင္းေတြထဲက ပုရွမိတ် ဆိုတဲ႔ မင္းဟာ သာသနာေတာ္ကုိအမ်ားဆုံးဖ်က္ဆီးခဲ႔သူပါ ။သူ႕ကုိလည္း ဗုဒၶ ဘာသာဝင္ေတြရဲ႕ အႀကီးဆုံး ရန္သူအျဖစ္သတ္မွတ္ရပါမယ္ ။ အဲ႔ဒီမင္းရဲ႕ကုိးကြယ္ယုံႀကည္ရာကေတာ့ သ်ွိဝ ေခၚ ထာဝရဘုရားကုိကုိးကြယ္တဲ႔ ဟိႏၵဴျဗဟၼဏ လူမ်ဳိးျဖစ္ၿပီး ''သီရိဓမၼာေသာက''မင္းႀကီးလက္ထက္ေတာ္က၊ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္ေတြ အဆင့္အတန္းနိမ့္က်ရဘူးတာကုိ ရာဇဝင္ကုိျပန္လည္ ေတြးေတာသုံးသပ္မိတိုင္း ၊ မေက်မနပ္ျဖစ္ေနခဲ႔သူပါ ။သိရိဓမၼာေသာကမင္းႀကီးဟာ ပုဏၰားပညာရွိႀကီးမ်ားနဲ႔ ဟိႏၵဴ ဘာသာကုိစြန္႔ပစ္ ရျခင္းဟာ ''ဗုဒၶဘာသာ ရဟန္းေတာ္''မ်ားရဲ႕ ေဟာခ်ြတ္မႈ႕ေၾကာင့္ျဖစ္တယ္လုိ႔ယူဆၿပီး ျဗိဟျဒမင္းရဲ႕ဦးေခါင္းကုိျဖတ္ၿပီး ေမာရိယ ထီးနန္းကုိစိုးစံရတာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္းပဲ '''ငါသည္လည္း အေသာကမင္းကဲ႔သုိ႔ငါကုိးကြယ္ေသာဘာသာကုိခ်ီးေျမွာက္ေပအံ႔'''ႀကိမ္းဝါးျပီး ပါဋလိပုတ္ျပည္မွ ပန္ဂ်ပ္နယ္ဂ်ာလႏၵာၿမိဳ႕ဆီထိ ၊ေက်ာင္းကန္ဘုရား၊ေစတီပုုထိုးေပါင္းမ်ားစြာကုိမီးရႈိ႕ဖ်က္ဆီးျခင္း၊ေျမာက္မ်ားလွစြာေသာ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားကုိလည္းရက္စက္စြာ သတ္ျဖတ္ခဲ႔ပါတယ္။ ေရတြက္လုိ႕ ''မဝံရဲ' ေလာက္ေအာင္ သံဃာေတာ္မ်ား ေသေၾကပ်က္စီးၿပီး၊ေက်ာင္းကန္ဘုရား ေစတီ ပုထိုးေပါင္းအေျမာက္အမ်ား ပ်က္စီးခဲ႔ရပါတယ္။ ပါဋလိပုတ္ျပည္ရွိကုကၠဳဋာရာမ ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးနဲ႔ ၊ ဆယာလ္ကုိဋ္း ၿမိဳ႕ထက္ ဝန္းက်င္ရွိ သံဃာ ေတာ္အရွင္သူျမတ္မ်ားစြာေသေၾကပ်က္စီးျခင္းကုိေရာက္ခဲ႔ရပါတယ္။
=========================
''သံဃာ့ဦးေခါင္တလုံးဆုေငြငါးရာ''
*********************************
ဘယ္ေလာက္ေၾကာက္စရာေကာင္းလိုက္တဲ႔ေခါင္းစဥ္လဲ ?
ဒီမ်ွေလာက္ရက္စက္ရတာကုိ အားရတင္းတိမ္နိုင္ျခင္းမရွိေသးတဲ႔ ပုသ်ွမိၾတမင္းဟာ နိုင္ငံအတြင္းကုိ ဒီလုိေၾကျငာပါသတဲ႔ဗ်ာ၊(အၾကင္သူသည္ ဗုဒၶဘာသာရဟန္းတပါး၏ ဦးေခါင္းတလုံးကုိျဖတ္၍ငါ၏ထံေမွာက္သုိ႔ျပသနိုင္ျငားအ႔ံ။ထိုသူအား ဆုေငြ ငါးရာ စီခ်ီးျမင့္မည္။ အၾကင္ ဗုဒၶဘာသာ တဦးသည္ရဟန္းေတာ္မ်ားအား ကုိးကြယ္ဆည္းကပ္ျခင္း၊စသည္တို႔ကုိအကယ္၍ျပဳလုပ္ျငားအံ႔။ ထိုဗုဒၶဘာသာဝင္ကုိဖမ္းဆီး၍ငါ႔ေရွ႕ေတာ္ေမွာက္သုိ႔ ေရာက္ေအာင္ပုိ႔ေပးနိုင္သူကုိ ဆုေတာ္ေငြ ၂၀၀ ခ်ီျမွင့္မည္။''ဟူ၍ေၾကျငာလုိက္တဲ႔အခါမွာေတာ့ ၊မေရမတြက္နိုင္ေသာ လူဒကာ ၊ဒကာမေတြ၊ ရဟန္းေတာ္အရွင္ျမတ္ေတြ ဟာ ေသေက်ပ်က္စီးလုိက္တာမွ အင္မတန္ထိတ္လန္႔စရာေကာင္းလွပါတယ္။ က်န္ရစ္ခဲ႔သူ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြကုိေတာ့ ၊ ရာဇပရိယာယ္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ တစတစ ဟိႏၵဴဘာသာကုိသက္ဝင္ေစပါတယ္။
ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္စံဝင္ေတာ္မူတဲ႔အခ်ိန္ကစျပီး တဝင္းဝင္း တထိန္ထိန္ ေနလုိလလုိ ေတာက္ေျပာင္လာတဲ႔ သာသနာေတာ္ႀကီးကုိ ပဲြဦးထြက္ဖ်က္ဆီးခဲ႔သူမွာ ဟိႏၵဴ ျဗဟၼဏ မ်ဳိးႏြယ္ျဖစ္တဲ႔ ၊ ပုရွမိၾတမင္းပင္ျဖစ္ပါေတာ့သည္ခင္ဗ်ာ။
(Ancient history of India by prof- Altekar) ေခၚ ေရွးေဟာင္းအိႏၵိယရာဇဝင္စာအုပ္မွ…… Yekaung MaharKyawswar —_ ____________________'''''''ေထရဝါဒ ဗုဒၶသာသနာေတာ္''''''
ကို
ဖ်က္ဆီးမဲ႔အႏၲရာယ္ အပုိင္း ( ၃ )
=========================
ဘုန္းတန္ခိုးေနလုိလလုိ ထြန္းေျပာင္ခဲ႔ သာသနာျပဳမင္းတပါးျဖစ္တဲ႔ ''အေသာက''ဘုရင္ႀကီး ဟာ ခရစ္ႏွစ္မေပၚမီွ ၂၃၂ ခုႏွစ္ နတ္ရြာစံ ခဲ႔ၿပီးတဲ႔ေနာက္ ထီးနန္းကုိဆက္ခံခဲ႔တဲ႔ သား၊ေျမး၊မင္းေတြရဲ႕ ညံ႔ဖ်င္းမႈ႕ေၾကာင့္ သာသနာကြယ္ပသည္အထိ ၊ဘာသာျခား မင္းဆိုးမင္းညစ္ေတြရဲ႕ိ အနိုင္က်င့္သတ္ျဖတ္ဖ်က္ဆီးျခင္းကုိခံခဲ႔ရ ပါတယ္။
*********************************
''ဗုဒၶဂယာ''ကုိမူဆင္ေတြဟာ ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၁၉၃ ခုႏွစ္မွာ မိုဟာမက္ဘတ္တီယာဓိလဂ်ီ ဆိုတဲ႔မူဆလင္စစ္ဗိုလ္ ဟာ မဂဓတိုင္းေခၚ ဘီဟာနယ္ကုိသိမ္းပိုက္ခဲ႔ပါတယ္။ ဘတ္တိယာဓိလဂ်ီဆုတာ အိႏၵိယ ျပည္ကုိပထမဦးဆုံး က်ဴးေက်ာ္တိုက္ဖ်က္ဆီးခဲ႔တဲ႔ မိုဟာမက္ေဂၚရီလုိ႔ေခၚတဲ႔ အာဖဂန္စစ္ဗုိလ္ခ်ဳပ္ပဲျဖစ္ပါတယ္။
ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြရဲ႕ ရန္သူတေယာက္ပါ ။သူနဲ႔အတူပူးတဲြတိုက္ခိုက္ဖ်က္ဆီးခဲ႔တဲ႔ ဗိုလ္မူးတေယာက္ရဲ႕ အမည္ကေတာ့ မိုဟာမက္ကုတ္-ဘြဒိၵန္ျဖစ္ပါတယ္ ။ယူပီနယ္ကုိက်ဴးေက်ာ္တိုက္ခိုက္ဖို႔တာဝန္ယူရသူျဖစ္ပါတယ္။
သူတို႔ႏွစ္ေယာက္ဟာ စစ္သားေျခာက္ ခန္႔ကုိ အုပ္ခ်ဳပ္ရပါတယ္။ မိုဟာမက္ဘတ္တီယာဓိလဂ်ီနဲ႔ေနာက္လိုက္ေနာက္ပါ မြတ္ဆလင္စစ္သားေတြဟာ ဂယာဒိစႀတိတ္ရွိ လူေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာတို႔ကုိသတ္ျဖတ္လုယက္ျပီးဖ်က္ဆီးရင္း ဗုဒၶဂယာအထိခ်ီတက္တိုက္ခိုက္လာခဲ႔ၿပီး ၊ ၁၁၉၃-ခုႏွစ္မွာ စစ္အင္အား၂၀၀၀ ခန္႔ျဖင့္ ဗုဒၶဂယာရွိ ေက်ာင္းအစရွိတဲ႔ အေဆာက္အဦးေတြကုိမီးရႈိ႕ျခင္း ၊လုယက္ျခင္း၊ရဟန္းေတာ္မ်ားကုိရက္ရက္စက္စက္ သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ ရာေပါင္းမ်ားစြာေသာေစတီ ပုထိုးမ်ားကုိဖ်က္ဆီးျခင္း၊ မေရမတြက္နိုင္ေအာင္မ်ားျပားလွေသာ ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္မ်ားအား ရက္ရက္စက္စက္ ယုတ္မာစြာဖ်က္ဆီးျခင္း၊ ဒီလုိရက္စက္ၾကမ္းျကုတ္စြာသတ္ျဖတ္ျခင္းမွ လြတ္ေသာရဟန္းေတာ္ အခ်ဳိ႕ကေတာ့ တိဗက္ျပည္၊ ေနပါလ္ျပည္ႏွင့္ ၊အိႏၵိယျပည္ေတာင္ပိုင္းအထိထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ခဲ႔ၾကရပါတယ္ ။ ဘီဟာနယ္မွာ လူအမ်ားဆုံးကုိးကြယ္ရာျဖစ္တဲ႔ ဗုဒၶဘာသာဟာ ဘတ္တိယာဓိလဂ်ီရဲ႕ ဓါး၊လွံ၊မီး စတဲ႔လက္နက္ေတြေအာက္မွာအစေပ်ာက္ခဲ႔ရပါတယ္။ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားလည္းပ်ံလြန္ေတာ္မူခဲ႔ရပါတယ္ ။
ခရစ္ ၁၂ ရာစုကုန္ကာနီးမွာ မဂဓ တိုင္သူတိုင္းသားတို႔ရဲ႕ကိုးကြယ္ရာျဖစ္တဲ႔ရဟန္းေတာ္လဲ လုံးဝကြယ္ေပ်ာက္ခဲ႔ၿပီျဖစ္လို႔ဟိမႏၲာ ေတာႀကီးမ်က္မဲအအသြင္ေဆာင္လ်ွက္ ဆိတ္ၿငိမ္ျခင္းသုိ႔ေရာက္ရွိခဲ႔ရပါေတာ့တယ္။ မဂဓတိုင္းတခုလုံး ေနလုိလလုိေတာက္ေျပာင္ေစခဲ႔တဲ႔ သာသနာအေရာင္ေတာ္ဟာလဲ လကြယ္ည အခ်ိန္သန္းေခါင္ေက်ာ္လုိ အေမွာင္အတိက်ခဲ႔ရပါတယ္။ရဟန္းရွင္လူအေပါင္းတို႔ရဲ႕စုရုံးဝတ္ျပဳရာျဖစ္တဲ႔ ဘုရား၊ေက်ာင္း၊ကန၊္ ေစတီ၊ပုထိုး၊ဓမၼာရုံ၊ေတြဟာလဲ ျပာပုံအတိျဖစ္ခဲ႔ရပါတယ္ ။ဘယ္ေလာက္ဝမ္းနည္းစရာေကာင္းလွတယ္ဆိုတာ စဥ္းစားသာၾကည့္ပါေတာ့ဗ်ာ။
မူဆလင္လက္ေအာက္က်ေရာက္ခဲ႔ရရွာတဲ႔ မဂဓ တိုင္းသူအေခ်ာအလွေတြဟာလည္း၊မူဆလင္စစ္သားတို႔က သေဘာက်ေရြးယူျပီး အတင္းအဓမၼ အစၥလာန္ ဘာသာကုိဆဲြသြင္းတာကုိ ခံၾကရရွာပါေတာ့တယ္။ အလုိဆႏၵမတူပါပဲႏွင့္ ကာမဂုဏ္စည္းစိမ္ကုိ ၿမိန္ၿမိန္ ယွက္ယွက္ ႀကီးအတင္းအမၼယုတ္မာစြာ စားသုံးၾကပါတယ္။
၁၁၉၃ ခုႏွစ္မွာပဲ အိႏၵိယျပည္ေတာင္းပိုင္းကုိ မိုဟာမက္ဘက္တိယာဓိလဂ်ီဟာ ေျခလ်ွင္တပ္၊ျမင္းတပ္၊ကုလားအုပ္တပ္၊ေတြနဲ႔ ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္ရာ အလြယ္တကူပဲ ေအာင္ျမင္ခဲ႔ပါတယ္။ အဲ႔ဒီမွာလဲ အစၥလာန္ တို႔ရဲ႕ထုံးစံအတိုင္း မ်ားစြာေသာရွင္လူရဟန္းေတြကုိ သတ္ျဖတ္ျခင္း၊လုယက္ျခင္း၊သူေတာ္စင္အေပါင္းတို႔ ကိန္းေအာင္းရာျဖစ္တဲ႔ ေက်ာင္းသခၤန္းစေသာ အေဆာက္ဦးတို႔ကုိဖ်က္ဆီးျခင္း၊အမ်ိဳးသမီးမ်ားကုိမုဒိမ္းက်င့္ျခင္း၊မ်ားနဲ႔ရက္စက္စြာ ေမႊေနွာက္ေသာင္းက်န္းခဲ႔ၾကပါတယ္။ ၁၁၉၅-ခုႏွစ္မွာေတာ့ ေရႊ ေငြ ဘ႑ာအေျမာက္အမ်ားကုိလုယူျပီး၊ အိႏိၵယျပည္ေျမာက္ဖက္ရွိ ဒက္ကင္းနယ္ကုိျပန္သြားခဲ႔ၾကပါတယ္။တိုင္းျပည္ကုိက်ဴးေက်ာ္သိမ္းပုိက္ဖ်က္ဆီးခဲ့ၿပီး မည္သုိမည္ပုံအုပ္ခ်ဳပ္ရန္ဆိုတဲ႔စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းတစုံတရာခ်မွတ္ျခင္းလဲမရွိခဲ႔တဲ႔အတြက္ ၊ ဒီစစ္ပဲြကုိ စီးပြားေရးအေၾကာင္းခံတဲ႔ ဘာသာေရးလအနိုင္က်င့္တဲ႔စစ္ပဲြလုိ႔ဆိုရမွာပါ ။ ဗုဒၶဂယာ အေဆာက္အဦးေတြကုိ ဖ်က္ဆီးခဲ႔ေပမဲ႔ မူဆလင္ေတြေက်နပ္သြားျပီလုိ႔ေတာ့မထင္လုိက္ပါနဲ႔ မွားသြားပါလိမ္႔မယ္။ရာဇၿဂိဳလ္ ၊နာလႏၵ၊ကါဋိလိပုတ္ၿမိဳ႕ေတြကုိမေရာက္ေသးပါဘူး ။မေကာင္းမႈ႕ကုိက်ဴးလြန္သူေတြဟာခ်က္ျခင္းပဲတန္ျပန္ အက်ိဳးကုိခံစားၾကရပါတယ္ ။ဘတ္တိယာဓိလဂ်ီရဲ႕ စစ္သားေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာဟာ ဗုဒၶဂယာကုိဖ်က္ဆီးေနစဥ္အတြင္းမွာပဲ ကာလဝမ္းေရာဂါ၊ေက်ာက္ေရာဂါ၊ပုလိပ္ေရာ၊ေတြေၾကာင့္မရႈမလွ ေသဆုံးခဲ႔ၾကရပါတယ္ ။ဒါဟာခ်က္ျခင္းမေကာင္းမႈ႕အက်ဳိးေပးတာပါ ဒါေပမဲ႔ မိစာၦဝါဒီေတြျဖစ္တာမို႔ အမွန္တရားကုိ သိျမင္နိုင္စြမ္းမရွိပဲအေၾကာက္တရားကင္စြာနဲ႔ပဲ မိုဟာမက္ဘတ္တိယာဓိလဂ်ီက ''ဒီေဂါတမ ကုိဆုံးမရလုိ႔ငါရဲ႕စစ္သားေပါင္းမ်ားစြာ ေသေၾကပ်က္စီးေလျပီ ။ဒါေၾကာင့္ ဒီေဂါတမ ဟာလူသတ္ဘုရားျဖစ္တယ္လုိ႔မတရားစြပ္စဲြၿပီး စစ္သားေတြရဲ႕အေလာင္းေတြကုိေစတီရာ၊ေက်ာင္းရာေတြမွာျမဳတ္ႏွံခဲ႔ပါတယ္။က်န္အေလာင္းေတြကိုေတာ့ဗုဒၶဂယာနဲ႔ဂယာအၾကားကုိယူေဆာင္လာျပီး ေစတီပုထိုးမ်ားမွ အုတ္ေက်ာက္မ်ားနဲ႕ အရုိးဂူမ်ား ဗလီမ်ားကုိယုတ္မာစြာတည္ေဆာက္ထားခဲ႔ပါတယ္။
ဒါ႔ေၾကာင့္ ၁၁၉၃ ခုႏွစ္ကုိ ဘီဟာနယ္ေတာင္ပုိင္းရွိဗုဒၶဘာသာဝင္ရဟန္းရွင္လူေတြရဲ႕ေသြးေတြမ်က္ရည္ေတြ ေျမေပၚက်ခဲ႔ရတဲ႔ ႏွစ္သကၠရာဇ္လုိ႔ေျပာရမွာပါ ။
ဗုဒၶဘာသာရဟန္းေတာ္မ်ားနဲ႔ ဘာသာဝင္ေတြရဲ႕ ယုိစီးခဲ႔တဲ႔မ်က္ရည္စက္နဲ႔ေသြးစက္ေတြဟာ ဗုဒၶဂယာနယ္ေျမ တခုလုံးနီျမန္းခဲ႔ရပါတယ္။ေထာင္ေသာင္းမကေသား ဘုရား။ေက်ာင္းကန္။ေစတီပုထိုးတို႔မွာလဲေစာင့္ေရွာက္မဲ႔ ဒကာ ဒကာမ မ်ားနဲ႔ကင္းေဝးျပီး အႏၲိမ ဘဝကုိက်ေရာက္ခဲ႔ရပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာဝင္သူေတာ္စင္အေပါင္းတို႔အဖို႔ မေျပနိုင္ေသားနာက်ည္းဖြယ္ရာလုိ႔ မွတ္ယူမိပါတယ္။
လာပါျပန္ၿပီဗ်ာ ။ ဒုတိယအႀကိမ္အျဖစ္ အဲ႔ဒီ မိုဟာမက္ဘတ္တိယာဓိလဂ်ီ ဟာ ခရစ္ ၁၁၉၇ ခုႏွစ္ဇႏၷဝါရီ လမွာ မဂဓ ေနျပည္ေတာ္ကုိဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္ျပန္ပါတယ္။ေရွ႕ကလုိပဲ ဟိႏၵဴေရာ ဗုဒၶ ဘာသာပါ ဖ်က္ဆီးျခင္းကုိခံရျပန္ပါတယ္။
တတိယအႀကိမ္မွာေတာ႔ ၁၁၉၉ ခုႏွစ္မွာ မိုဟာမက္ကုတ္ဘြဒၵိန္ဟာ ပါဋလိပုတ္ ဗားေဂါလ္ပူ။ံံံံစတဲ႔ဘီဟာ နယ္ ေၿမာက္ဘက္ရွိျမိဳ႕မ်ားကုိဝင္ေရာကိတိုက္ခိုက္ခဲ႔..ျပန္ပါတယ္။ပါဋိလိပုဒ္ နာလႏၵ ။ရာဇၿဂိဳလ္။ စတဲ႔နယ္ေျမမ်ားရွိတဲ႔ေစတီးဘုရားနဲ႔ အေဆာက္အဦးေပါင္းမ်ိားစြာေတြနဲ႔ရဟန္္းေတာ္ေပါင္းမ်ားစြာတို႔ကုိသတ္ျဖတ္ဖ်က္ဆီးလုိက္တာ ယခုမ်က္ေမွာက္ကာလတခုအထိ နာလန္မထူူနိုင္ေတာပါဘူး။ ဤသကၠရာဇ္ ၁၁၉၉ ဟာမဂဓတိုင္းေခၚ ဘီဟာနယ္ႀကီးတခုလုံး မြတ္ဆလင္ေတြရဲ႕လက္ေအာက္ကုိ အလုံးစုံက်ေရာက္ရပါေသာခုႏွစ္ျဖစ္ပါေတာ့သည္ခင္ဗ်ား ဲ႔
========================== (Mr.L.S.S.O.Malley I.C.S Bengal District Gazetten Chapter V. page. No.26 ) Yehaungmaharkyawswer္ ____________'ဗုဒၶဘာသာကုိဖ်က္ဆီးမဲ႔ အႏၲရာယ္ ''
အပုိင္း ( ၄ )
မိဂဒါဝုန္ ကုိမူဆလင္မ်ား ဖ်က္ဆီးခဲ႔ပုံ
=========================
ခရစ္ႏွစ္ (၆) ရာစုက ၊ မီဟိရကုလာ အမည္ရွိတဲ႔ ဟုန္း လူမ်ဳိးတဦးဟာ ၊မိဂဒါဝုန္ရွိ အေဆာက္အဦးမ်ားကုိ ဖ်က္ဆီးခဲ႔ပါတယ္ ။ ဒါေပမဲ႔ မၾကာခင္အခ်ိန္မွာပဲ ဗုဒၶဘာသာ ဝင္သူေတာ္စင္ေတြက ျပန္လည္ထူေထာင္ျပီးစီးခဲ႔ပါတယ္။
ခရစ္ႏွစ္ - ၁၂ -ရာစုမွာ မိုဟာမက္ေဂၚရီရဲ႕စစ္ဗုိလ္မႈး ကုတ္ဘြဒၵိန္ ဟာ မိဂဒါဝုန္ကုိ ရက္ရက္စက္စက္ ဖ်က္ဆီးပစ္ခဲ႔လုိ႔ ဗုဒၶ ဘာသာတို႔ရဲ႕ ရာဇဝင္မွာ ႀကီးက်ယ္ျမင့္ျမတ္ၿပီးခမ္းနားလွတဲ႔ မိဂဒါဝုန္ ဟာ ျပန္လည္နာလန္ မထူနိုင္ေတာ့ပဲ ယခုလက္ရွိအေျခအေနကုိ ဆိုက္ေရာက္ခဲ႔ရတာပါ ။ အဲ႔ဒီအခ်ိန္ကစၿပီး ဗုဒၶဘာသာဝင္သူေတာ္စင္ အေပါင္းတို႔ဟာ ၊မိဂဒါဝုန္ ကုိစြန္႔လြတ္ခဲ႔ရတာဟာ ယေန႔အခ်ိန္ထိပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။သံဃာေတာ္ေပါင္းမ်ားစြာတို႔ဟာလဲ သူတို႔လက္ခ်က္နဲ႔ အသက္နဲ႔ခႏၶာ အိုးစားကဲြခဲ႔ၾကရရွာပါတယ္ ။အသက္နဲ႔ခႏၶာ က်န္ရွိခဲ႔တဲ႔ သံဃာေတာ္ေတြမွာလဲ တိဗက္၊ နီေပါ ၊နဲ႔ အိႏၵိယေတာင္ပုိင္းကုိထြက္ေျပးပုန္းေရွာင္ ေတာ္မူခဲ႔ၾကရရွာပါတယ္ ။
မြတ္ဆလင္ေတြဟာ ဗာရာဏသီၿမိဳ႕တြင္းကုိ ျပာပုံအတိျဖစ္ေအာင္ ေမႊေႏွာက္ ဖ်က္ဆီးေသာင္းျပီး ခဲ႔တဲ႔ မူဆလင္စစ္သည္ေတြဟာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ဓမၼစၾကာ တရားဦးေဟာေတာ္မူရာ တဟုန္ထိုးခ်ီတက္လာျပီး ၊ ေက်ာင္းကန္ ဘုရား ေစတီပုထိုးေတြအေဆာက္ဦးေတြကုိ ၊ရက္ရက္စက္စက္ စတင္ဖ်က္ဆီးခဲ႔ပါတယ္ ။ဒင္းတို႔ရဲ႕ ယုတ္မာဖ်က္ဆီးမႈ႕ေၾကာင့္ ေက်ာ္ေစတီ ပုထိုးစတဲ႔ အေဆာက္ဦးေတြဟာ ၊ယခုလက္ရွိအေျခအေနကုိဆိုက္ေရာက္ခဲ႔ရတာပါ
The monastic settlement of samth cotinued in use until the end of the 12th centurv when it was devastated in 1194 A.D.by Mohammed Ghory when his general Qutb-ud din defeated Jaya Chandra, the Rajaof Benares,and destroyed a Large number of temples and images.
''မိဂဒါဝုန္ ရွိေက်ာင္းေတာ္ေတြကုိ ခရစ္-၁၂-ရာစုကုန္ခါနီးျဖစ္တဲ႔ ၁၁၉၄-ခုႏွစ္အထိ ဆက္လက္အသုံးျပဳခဲ႔ပါတယ္ ။အဲ႔ဒီႏွစ္မွာပဲ မိုဟာမက္ေဂၚရီ ရဲ႕စစ္ဗုိလ္ တေယာက္ျဖစ္တဲ႔ ကုတ္ဘြဒၵိန္ဟာ ဗာရာဏသီ ဘုရင္ -ဘုရင္ဇယခ်ႏၵရ မင္းကုိ သတ္ျဖတ္ျပီး ေျမာက္မ်ားစြာေသာ ေစတီ မ်ား ၊ေက်ာင္းမ်ား၊ႏွင့္ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္မ်ား ကုိဖ်က္ဆီးပစ္ခဲ႔ပါတယ္ ။
It has been stated above that the final destruction of sarnath Buildings was presumably the work of Mohammed Ghory and the condition of the remains that have been unerathed shows clearly that their overthrow was one to a violent catastraphe accomppanied with thunder and fire.
ဒီအေၾကာင္းနဲ႔စပ္လ်ဥ္းျပီးသိရွိရတာကေတာ့ မိဂဒါဝုန္ရွိေက်ာင္းေတာ္ႀကီးေတြ အႀကြင္းမရ ပ်က္စီးရတာဟာ မိုဟာမက္ေဂၚရီ ရဲ႕လက္ခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ မူဆလင္ေတြဟာ မီးလက္နက္နဲ႔ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ရာဖ်က္ဆီးခဲ႔ၾကေၾကာင္းကုိ ယခုလက္ရွိေပၚေနတဲ႔ အေဆာက္အဦးအၾကြင္းအက်န္မ်ားက ထင္ရွားစြာ ေဖၚျပေနၾကပါတယ္။
==========================
(History of Benares by prof.A.H.altekar .M.A., L.L.B.,D.Litt ).
ရွယ္ေပးၾကဖို႔ ေတာင္းဆိုပါရေစခင္ဗ်ာ (Yekaung Mahar___________________________________________ဗုဒၶဘာသာကုိဖ်က္ဆီးမဲ႔ အႏၲရာယ္''
********************************
အပုိင္း( ၅ )
''မိဂဒါဝုန္ ႏွင့္ ဗာရာဏသီၿမိဳ႕'' အား
မူဆလင္မ်ား ဖ်က္ဆီးပုံ
========================
Page…23.
The prosperity of Benares was destined to come soon to an end. King Jaya Chandra , Who was ruling Kanauj at the time of the invasion of Mohammed Ghory, was unable to drive back the invaders Kanauj was conquerd by Mohammed in 1193. We are told that a thousand temples of Benares were destroyed and Masjid were built over their sites....and 1,400 camels were required to carry the plunde
''ဗာရာဏသီျပည္ႀကီးရဲ႕ ခ်မ္းသာႀကြယ္ဝမႈ႕ဟာ မၾကာခင္အခ်ိန္မွာပဲ ပ်က္စီးဖို႔ရာ အေၾကာင္းဖန္လာပါေတာ့တယ္ ။ မိုဟာမက္ေဂၚရီဟာ ကာသိကရာဇ္တိုင္း ဗာရာဏသီၿမိဳ႕ကုိတိုက္ခုိက္စဥ္က ဘုရင္ ဇယခ်ႏၵရ ဟာ က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္ မႈ႕ကုိမတြန္းလွန္နိုင္ခဲ႔ပါလုိ႔ ။၁၁၉၃-ခုႏွစ္မွာ ေဂၚရီ ဟာ ကာသိကရာဇ္ တိုင္းကုိေအာင္ျမင္ခဲ႔ပါတယ္။ က်ြန္ေတာ္ သိရသေလာက္ေတာ့ သူဟာ ဗာရာဏသီ ျမိဳ႕ရွိမ်ားစြာေသာေစတီ,ပုထိုးေတြကုိဖ်က္ဆီးျပီး ဖ်က္ဆီးပစ္တဲ႔ အဲ႔ဒီေစတီပုထိုးေတြေနရာမွာ ဗလီေက်ာင္းမ်ားေဆာက္လုပ္ခဲ႔ပါတယ္။တိုက္ခိုက္ လုယက္လို႔ရရွိတဲ႔ ရရွိတဲ႔ ပစၥည္းေတြကုိ ကုလားအုပ္ေပါင္း ၁၄၀၀ နဲ႔သယ္ေဆာင္သြားခဲ႔ပါတယ္''။
ဒီလုိဆိုရင္ သမိုင္းဆရာအမ်ဳိးမ်ဳိး တို႔ရဲ႕ ေရးသားထားတာေတြကုိေလ႔လာၾကည့္ျခင္းျဖင့္ ဗာရာဏသီျမိဳ႕နွင့္မိဂဒါဝုန္ ေတာရွိအေဆာက္အဦးေတြ၊ေက်ာင္းကန္ေစတီ ေတြဟာမူဆလင္ေတြလက္ခ်က္ေၾကာင့္ပ်က္စီးရတယ္ဆိုတာထင္ရွားပါတယ္။ မိဂဒါဝုန္ကုိ မူဆလင္ေတြဟာ နွစ္ႀကိမ္တိုင္တိုင္ ဝင္ေရာက္တိုက္ခုိက္ခဲ႔ပါတယ္ ။ အဲ႔ဒီလူယုတ္မာေတြကေတာ့ မိုဟာမက္ ဂါဇနီ နဲ႔ မိုဟာမက္ ေဂၚရီ တို႔ပဲၿဖစ္ပါတယ္။ ပထမ ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္ခဲ႔သူက အလုံးစုံ ဖ်က္ဆီးခဲ႔ျခင္းမရွိခဲ႔ပဲ ပစၥည္းေတြနဲ႔ ဘုရား ဌာပနာ မ်ား ဘ႑ာေတာ္မ်ားကုိလုယူသြားခဲ႔ပါတယ္။ေနာက္ထပ္ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္သူ မိုဟာမက္ေဂၚရီ ဟာ ဗုဒၶသာသနာ ကုိနလံမထူနိုင္ေအာင္ အဆုံးအစြန္ထိဖ်က္ဆီးပစ္ခဲ႔ပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာဝင္တို႔ရဲ႕ အႀကီးမားဆုံးေသာရန္သူတေယာက္လဲျဖစ္ပါတယ္။ ရဟန္းေတာ္မ်ားဟာဆိုရင္ ဆြမ္းဘုန္းေပးေနဆဲပင္ အသတ္ခံခဲ႔ရရွာပါတယ္။ ( Natabats History of India ) ေခၚစာအုပ္မွာ ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားကုိ စစ္သားမ်ားဟုထင္မွတ္၍သတ္ပစ္ျခင္းျဖစ္တယ္လုိ႔ဆိုထားပါတယ္ ။ဒါဟာယုတိၲမရွိပါဘူး ။တကယ္လို႔ဒီ ဌာနမွာရွိရဟန္းေတာ္ေတြကုိစစ္သားလုိ႔အမွတ္မွားရင္ တျခားေနရာက ဘုန္းေတာ္ႀကီးေတြဟာဒီလုိသတ္ခံရစရာ အေၾကာင္းမရွိ ေသးေဘးကေနလႊတ္ေျမာက္ရမွာပါ။ တျခားေနရာက ရဟန္းေတာ္ေတြလဲ ဒီလုိနည္းတူပဲသတ္ခံခဲ႔ရတာကုိၾကည့္ရင္ အမွန္တကယ္ ယုတ္မာလွစြာ ရည္ရြယ္သတ္ျဖတ္ခဲ႔ေၾကာင္းထင္ရွားပါတယ္။
ကုလားအုပ္ေပါင္း -၁၄၀၀- နဲ႔မတရားယူေဆာင္သြားတဲ႔ ဘ႑ာေတာ္ေတြဟာ မိဂဒါဝုန္ေတာရွိေက်ာင္းေတာ္မ်ားမွ အမ်ားဆုံးျဖစ္ပါတယ္။
ရန္သူမူဆလင္မင္းေတြဖ်က္ဆီးခဲ႔တဲ႔ မိဂဒါဝုန္ အေဆာက္အဦးေတြဟာ ခရစ္ႏွစ္-၁၂ -ရာစုမွစၿပီး-၁၇-ရာစုအထိေျမႀကီးထဲ ျမဳပ္လ်ွက္ရွိခဲ႔ေပမဲ႔လည္း အဲ႔ဒီ ပတ္ဝန္း က်င္ရွိရပ္သူရြာသားမ်ားဟာ ထုတ္ယူအသုံးျပဳခဲ႔ၾကျခင္းမရွိပါဘူး။
အဂၤလိပ္လက္ထက္ေရာက္ရွိတဲ႔အခါ မကၠင္ဇီဆိုတဲ႔ေက်ာက္စာဝန္ႀကီးက ခရစ္နွစ္-၁၈၁၅- ခုနွစ္မွာ အဲ႔ဒီေနရာကုိစတင္တူးေဖၚခဲ႔ပါတယ္။
အဲ႔ဒီေနာက္တခါမွာေတာ့ ဆာအလက္ဇံဒါကာနင္ဂန္ ကခရစ္ႏွစ္-၁၈၄၅-ခုနွစ္မွာဒုတိယအႀကိမ္ တူးေဖၚခဲ႔ျပန္ပါတယ္။ အဲ႔ဒီ ဆာအလက္ တူးေဖၚလုိ႔ရရွိတဲ႔ပစၥည္း အခ်ဳိ႕ေလာက္ကုိသာ မိဂဒါဝုန္ျပတိုက္မွာထားျပီး က်န္ပစၥည္းေတြကုိေတာ့ ကာလကတၱား ျပတိုက္ကုိပုိ႔ခဲ႔ပါတယ္။
တူးေဖၚလုိ႔ရရွိတဲ႔ ေက်ာက္အုတ္မ်ားစြာကုိေတာ့ ဗာရာဏသီကုိ ယူေဆာင္ျပီး ကြင္း(န္) ေကာလိပ္ ၊ ဝရုနာျမစ္ရွိ ဒြန္ကင္တံတား ၊ ဘူတာရုံ စတာေတြကုိေဆာက္လုပ္ခဲ႔ပါတယ္။
ဝရုပ္ပြားေတာ္တဖက္ပါေသာ ေက်ာက္စာေပါင္း ၄၈ ခ်ပ္ နဲ႔ ပန္းပုပန္းႏြယ္ပါတဲ႔ ေက်ာက္ခ်ပ္ေပါင္း မ်ားစြာကုိ အသုံးျပဳေဆာက္လုပ္ခဲ႔ပါတယ္။ အဲ႔ဒီေခတ္မွာပင္ အဲ႔ဒီေလာက္ အသုံးျပဳ ခဲ႔တယ္ဆိုရင္ ဒီ႔ အရင္က အဘယ္မၽွ အသုံးျပဳခဲ႔မယ္ဆိုတာ စဥ္းစားသာ ၾကည့္ၾကပါေတာ့ဗ်ာ။
မူဆလင္ေတြဖ်က္ဆီးလုိ႔ၿပိဳပ်က္ ႀကိဳးပဲ႔ခဲ႔တဲ႔ ရုပ္တုေတာ္မ်ား ၊ သပိတ္ကဲြ၊ အိုးကဲြ၊အိုးျခမ္းေတြကုိေတာ့ ေက်ာက္စာဖက္ဌာနမွေဆာက္လုပ္ထားတဲ႔ျပတိုက္ထဲကုိ ပုိ႔ေဆာင္ခဲ႔ပါတယ္။ အဲ႔ဒီျပတိုက္ထဲမွာ အေသာက ေက်ာက္စာတိုင္က ေက်ာက္ျခေသၤ႔ ရုပ္ သုံးပြင့္ဆိုင္ႀကီးနဲ႔ မ်ားစြာေသာေက်ာက္စာမ်ားလည္းရွိပါတယ္။
''က်ယ္ျပန္႔လ်ွက္ သာယာနာေပ်ာ္ဘြယ္ ရွိခဲ႔တဲ႔ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးေတြဟာ အုတ္နံရံႀကီးမ်ား တံမံသလင္းမ်ားအျဖစ္ ျပိဳပ်က္လ်ွက္ရွိရကားးး ဖူးေမ်ာ္ျမင္ေတြ႕ရသူ ''ဗုဒၶ''ဘာသာဝင္ သူေတာ္စင္အေပါင္းတို႔ဟာ ေရွးေခတ္ကုိ ျပန္လည္ တသ, လြမ္းဆြတ္ ,ၾကရပါတယ္။ ဒီေနရာကုိဖူးေျမာ္ရတိုင္းလဲ က်ြန္ေတာ္တို႔ ''ဗုဒၶ''ဘာသာဝင္ေတြရဲ႕ ရင္တြင္းက ထၾကြလာတဲ႔ ေသာက ဒီလိႈင္း ႀကီးေတြကုိ '' သံေဝဂ'' တရားျဖင့္သာ ကာဆီးရင္းးးးးးးးးးးးး
(Form the report of a tour in the Gotakbpar District.By.A.C.L.Carleyle in 1875-1876 and 1876-1877. Pages 62-63).
ဆက္လက္ေဖၚျပပါမည္။___________________________________________________________________________ဗုဒၶဘာသာကုိဖ်က္ဆီးမည့္ အႏၲရာယ္
=========================
အပုိင္း( ၆ )
ကုသိနာရုံေက်ာင္းေတာ္ႀကီးအား မူဆလင္မ်ားဖ်က္ဆီးပုံ
*********************************
(Form the report of a tour in the Gotakbpar District, By A.C.L. Carleyle in 1875-1876 and 1876-1877. Pages 62-63).
Kushinagar Temple
In the innier doorway of the temple itself made an interesting discovery .In two hollow on each dide at the lower part of the temple, I found the ancient cupbaped iron pivot hinged of the former doors; and with an adheringv to the hinges, I found some fragments of black charred wood which showed that the doors had been destroyed by fire ; and as numerous bones and various charred substances were found in the outer chamber as well as in both doorway. It was evident that Buddhism bad been destroyed by fire and sword.
မစၥကလိတ္၏ ဂုိရတ္ဗူဒိစႀတိတ္ ခရီးစဥ္စာအုပ္ စာမ်က္နွာ ၆၂-၆၃ တြင္ေရးသားထားသည္မွာ…
ကုသိနာရုံေက်ာင္းေတာ္ႀကီး
=========================
''ကုသိနာရုံဘုရား ေက်ာင္းေတာ္ႀကီး၏ အတြင္းတခါးဖက္တြင္စိတ္ဝင္စားဖြယ္ရာတခူကုိေတြ႕ရေလသည္။ေက်ာင္းေတာ္ႀကီး၏ ေအာက္တံခါးႏွစ္ဖက္တြင္ အေခါင္းႀကီးႏွစ္ခုရွိေလသည္။
ထိုအေခါင္းမ်ားထဲ၌ေရွးေဟာင္းတခါးမ်ားတြင္တပ္ဆင္ခဲ႔ေသာ ေရွးေဟာင္းပုံစံရွိေသာ သံပတၱာမ်ားနွင့္ မီးေသြးအစအနမ်ားကုိေတြ႕ရွိရေလသည္။ ထို႔အျပင္မ်ားစြာေသာအရုိးမ်ာနွင့္ မီးေလာင္က်ြမ္းထားေသာအရာဝတၳဳမ်ားကုိလဲ အျပင္ရွိ တခါးဝႀကီးႏွစ္ဖက္စလုံးတြင္ေတြ႕ရွိရေသး၏ ။ ထိုသုိ႔ေတြ႕ရွိရေသာမီးေသြးမ်ားလူရုိးမ်ားနွင့္ ေလာင္က်ြမ္းထားေသာ အရာဝတၳဳမ်ားကုိေတြ႕ျမင္ရျခင္းျဖင့္ ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးကုိမီးရႈိ႕ဖ်က္ဆီးေလေၾကာင္းထင္ရွားေလသည္…
ဗုဒၶ ဘာသာကုိ မီးနွင္႔ဓားလက္နက္ တုိ႕က အစတုံးေအာင္ဖ်က္ဆီးပစ္ခဲ႔ေလသတည္း ၥ''''
=========================
အထက္ပါအေထာက္အထားမ်ားအရ ကုသိနာရုံေက်ာင္း,ေစတီပုထိုးေတာ္မ်ားဟာ မီးရႈိ႕ဖ်က္ဆီးခံခဲ႔ရတယ္ဆိုတာထင္ရွားပါတယ္။ ဒီလူယုတ္မာဘယ္သူလဲ ?
ေဖၚထုတ္ဖို႔လုိပါတယ္ ။ အဲ႔ဒီလူယုတ္မာ ကေတာ့ မိုဟာမက္ ကုတ္ဘြဒၵိန္အဲလ္ဘတ္ ဆိုတဲ႔ မႊတ္ဆလင္ပဲျဖစ္ပါတယ္ ။ ဒီလူယုတ္မာဟာ ခရစ္ႏွစ္ ၁၁၉၇ -ခု
နွစ္မွာေအာက္(ဒ္) ႏွင့္ တိရဟုတ္နယ္ အပါအဝင္ ျဖစ္ေသာကုသိနာရုံဖက္သုိ႔ ခ်ီတက္တိုက္ခိုက္ရာမွာ တလအတြင္းမွာပဲ သိမ္းပုိက္ ျပီးစီးခဲ႔ပါတယ္ ။ ထိုအခ်ိန္ခါက ကုသိနာရုံ ေဒသ၌ ေက်ာင္းႀကီးငယ္ေပါင္း ၃၀၀ ခန္႔ ေစတီ အဆူ ၈၀ ခန္႔ နွင့္ သံဃာေတာ္ေပါင္း ၃၀၀ ေက်ာ္ခန္႔ ေနထိုင္သီတင္းသုံးခဲ႔ပါတယ္ ။ မိုဟာမက္ကုတ္ဘြဒၵိန္အဲလ္ဘတ္ ဟာ ေက်ာင္းေတာ္ရွိ သံဃာေတာ္ေတြကုိ ဝါဝါျမင္သမ်ွကုိရက္ရက္စက္စက္ လုိက္လံသတ္ျဖတ္ခဲ႔လုိ႔ ရဟန္းေတာ္ေတြဟာ ဘုရားပရိနိဗၺာန္ ျပဳရာ ဂူႀကီးထဲကုိေျပးဝင္ပုန္းေအာင္းခဲ႔တာကုိ အျပင္ဖက္ မွ တံခါးမ်ားကုိပိတ္ျပီးမီး ရႈိ႕သတ္ခဲ႔လုိ႔ သံဃာေတာ္ေတြဟာ မီးပုံႀကီးထဲမွာ တဘုံးဘုံးလဲျပီး ေသဆုံးခဲ႔ၾကရပါတယ္။
( မစၥတာကလိတ္တူးေဖၚေတြ႕ရွိခဲ႔
ေသာအရုိးေတြဟာ ထိုရဟန္းေတာ္မ်ားရဲ႕အရိုးေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ မစၥတာကလိတ္က ကုသိနာရုံကုိဖ်က္ဆီးသူကုိထုတ္ေဖၚမေရးသားခဲေသာ္လည္း …… ''မဟာေဗာဓိပင္္ အသင္းႀကီးရဲ႕ စကၠေထရီခ်ဳပ္ႀကီး ေဒဝၿပိယက ေတာ့ ကုသိနာရုံကုိ ဖ်က္ဆီးသူလူယုတ္မာေတြဟာ မူဆလင္ေတြျဖစ္တယ္လုိ႔ သူ႔ရဲ႕ (Buddhist shrines in India) ေခၚစာအုပ္မွာ ေရးသားထားပါတယ္။)
ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္ ျပဳေတာ္မူရာေနရာျဖစ္ေသာ္လည္း မူဆလင္လူယုတ္မာမ်ားရဲ႕စက္ကြင္းက မလႊတ္ကင္းနိုင္ပါလား ''ဟု သံေဝဂ ယူနိုင္ေပမဲ႔လည္း ……က်ြန္ေတာ္ရင္တြင္းကနာက်ည္းမႈ႕ ေတြကုိမၿမိဳသိပ္နိုင္ေအာင္ခံစားရပါတယ္ ခင္ဗ်ာ။
==============================''ဤ အေၾကာင္းအရာမ်ားေပၚတြင္ အမွားတစုံတရာပါရွိခဲ႔ပါလ်ွင္ က်ေနာ္ Yekaung Kyawswar'' ေက်ာ္စြာတြင္သာတာဝန္ရွိပါသည္။ —___________________________________________________________________________''ဗုဒၶဘာသာကုိဖ်က္ဆီးမဲ႔အႏၲရာယ္'''
အပုိင္း ( ၇ )
``ရာဇၿဂိဳလ္´´
ၿမိဳ႕ေတာ္အားမူဆလင္မ်ားဖ်က္ဆီးပုံ
==========================
Page No.228
The Rajgir has been occupied at diffierent time by Mohammedans, by whom Buddhist structures were pulled down to furnish materials for tomb.
''ရာဇၿဂိဳလ္ၿမိဳ႕ကုိ မဟာေမဒင္
ေတြဟာ အႀကိမ္ႀကိမ္ ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္၍ ထိုသူတို႔သည္၊ အရိုးဂူမ်ားျပဳလုပ္ၾကရန္ ဗုဒၶဘာသာအေဆာက္အဦးမ်ားကုိၿဖိဳဖ်က္ ခ် ၾကေလသည္။''
*********************************
''ဗုဒၶ ''လက္ထက္ေတာ္အခါက အတြင္း ၉ ကုေဋ အျပင္ ၉ ကုေဋ အထိလက္ခံနိုင္ေသာ ေဝဘူလ၊ေဝဘာရ၊ဣသိဂိလိ၊ ပဏၰဝ, ဝိဇၩကုဋ္ လုိ႔ေခၚတဲ႔ေတာင္ႀကီး ၅ လုံးတို႔ဟာ ခံတပ္ႀကီးသဖြယ္ ကာဆီးထားျခင္းေၾကာင့္ ၊သဘာဝအက်ဆုံးေသာၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီး ရာဇၿဂိဳလ္ ဟာ လူယုတ္မာမူဆလင္ေတြရဲ႕ အႀကိမ္ႀကိမ္ ဝင္ေရာက္ ဖ်က္ဆီးတိုက္ခိုက္မႈ႕ေၾကာင့္ ေတာႀကီးေသလာ ဟိမဝႏၲာကဲ႔သုိ႔သာ ၿခံဳႏြယ္အထပ္ထပ္ ရစ္ပတ္ဖုံးအုပ္ျခင္းကုိေရာက္ရွိခဲ႔ရပါတယ္။ ဒီ ရာဇၿဂိဳလ္ ၿမိဳ႕ႀကီးဟာ ခရစ္ႏွစ္- ၁၁၉၇ -ခုႏွစ္မွာ မိုဟာမက္ေဂၚရီရဲ႕ လက္ေထာက္ တေယာက္ျဖစ္တဲ႔ အကၠတိယာရုဒၵိန္-မိုဟာမက္ဘင္ ဆိုတဲ႔လူယုတ္မာရဲ႕ဖ်က္ဆီးမႈ႕ေၾကာင့္ ေနာက္ဆုံးမွာ အလုံးစုံပ်က္စီးျခင္းကုိေရာက္ခဲ႔ ရပါတယ္။
(အိႏၵိယရာဇဝင္သစ္-၁၆၄- ဣဆြာရီျပဆဒ္)******************&*********************************
Ikhityaruddin Mohammad Bin, conquered Bihar (1197)with only 2000 soldiers and destroyed the Buddhist temples and libraries at Rajgir.
'''အကၠတိယာ ရုဒိၵန္မိုဟာမက္ ဘင္ , သည္ စစ္သားေပါင္း ၂၀၀၀ ''နွင့္ ၁၁၉၇-ခုနွစ္မွာ၊ ဘီဟာနယ္ကုိသိမ္းပုိက္စဥ္ ရာဇၿဂဳိလ္ၿမိဳ႕ရွိ ေက်ာင္းေတာ္မ်ား ပိဋကတ္ တိုိက္မ်ားကုိဖ်က္ဆီးပစ္ခဲ႔ေလသည္။'''
*********************************
ဒီအေၾကာင္းအရာေတြအရ ဆိုရင္ မူဆလင္ေတြရဲ႕ဖ်က္ဆီးျခင္းေၾကာင့္ အလုံးစုံပ်က္စီးျခင္းကုိေရာက္ရွိခဲ႔ရေၾကာင္းထင္ရွားပါတယ္။
ခရစ္နွစ္-၂၅၀ ေလာက္မွာၿမိဳ႕ေတာ္ေဟာင္းရာဇၿဂိဳလ္မွာအိမ္ တိုက္တာ အေဆာက္အဦး လုံးဝျပတ္စဲခဲ႔ၿပီး ၊ အဇာတသတ္ ၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္တဲ႔ ရာဇၿဂိဳလ္သာ အိမ္ေျခ ၄၀၀ ရွိခဲ႔ပါတယ္ ။ ရာဇၿဂိဳလ္ အနီးအနားပတ္ဝန္းက်င္အရပ္ေတြမွာ ေရွးေဟာင္း ဗုဒၶ ဘာသာမ်ားရဲ႕ ေရွးေဟာင္အေဆာက္အဦးေတြက အုတ္၊ ေက်ာက္ ၊ ေတြနဲ႔ေဆာက္လုပ္ထားတဲ႔ ဗလီႀကီးငယ္ကုိေတြ႕ျမင္နိုင္ပါတယ္
။ အဲ႔ဒီ အုတ္ ေက်ာက္ေတြဟာ ေဝဠဳဝန္ ေက်ာင္းေတာ္ နဲ႔ ရာဇၿဂိဳလ္ ၿမိဳ႕တြင္းၿမိဳ႕ျပင္ ရွိ ေက်ာင္းေတာ္ေတြက ယူငင္ထားတာပါ ။ ဒါဟာ ဟုတ္ရဲ႕လာ ဆိုတာကေတာ့ အဲ႔ဒီဗလီႀကီးေတြရဲ႕ နံရံ မွာရွိတဲ႔ေက်ာက္စာပါ ေက်ာက္ခ်ပ္ႀကီးေတြကသက္ေသေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ႔အျပင္ ဝိပၸလိဂူဟာ ေခၚ ရွင္မဟာကႆပ ကုိယ္ေတာ္ျမတ္ႀကီးစ်ာန္ဝင္စားေတာ္မူခဲ႔တဲ႔ လုိဏ္ဂူႀကီးအေပၚမွာလဲ မူဆလင္ အရုိးဂူ ၅ ခု ကုိတည္ထားပါတယ္ ။
ေဝဠဳဝန္ေက်ာင္းေတာ္ႀကီး အုတ္ခ်ပ္ မ်ား နည္းပါးသြားရျခင္းဟာလဲ မူဆလင္ေတြဟာ သူတို႔ဆႏၵရွိသည့္ အတိုင္းယူငင္သုံးစဲြခဲ႔ၾကလုိ႔ပါ ။
ဒီအေၾကာင္းအရာေတြကုိၾကည့္ျခင္းျဖင္႔ က်ြန္ေတာ္တို႔ ဗုဒၶ ဘာသာ အေပၚမွာ မူဆလင္ေတြဟာ ဟုိးး ေရွးအခါ ကစလုိ႔ ယခုထက္တိုင္ အလုံးစုံဖ်က္ဆီးေရး ရယူေရး ဝါဒ ကုိလက္ကုိင္ထားျပီး ဗုဒၶ ဘာသာကုိ အျမစ္ျပတ္ေအာင္ ေခ်မႈန္း မယ္ဆိုတာ ထင္ရွားပါတယ္ဆိုတာကုိ ''ဗုဒၶဘာသာ ဝင္ သူေတာ္စင္အားလုံးကုိ သတိေပးလက္ဆင့္ကမ္းရင္းး
=========================
ယခု အေၾကာင္းအရာတြင္ အမွား တစုံ
တရာ ပါရွိခဲ့ပါလ်ွင္ က်ြန္ေတာ႔္ တြင္သာ
တာဝန္ရွိပါသည္ ။
Yekaung Mahar kyawswar —____________________________________________________________________________ဗုဒၶ''ဘာသာကုိဖ်က္ဆီးမဲ႔အႏၲရာယ္''
အပုိင္း ( ၈ )
**************************************
ပါဋလိျပည္္ ိ ကုိမဟာေမဒင္(ေခၚ)မူဆလင္မ်ားသိမ္းပုိက္ဖ်က္ဆီး ျခင္း
==========================
Bihar and Orissa District Gazetters(Patna)
By L.S.S.O..,Malley,I.C.S.,
Page No,20..
The Mohammedan Conquest
The Buddhism of Magadha was finally swept away by the Mohammedan invasinon under Bakhtiyar khilji.
In 1197- .The capital, Bihar was seized by a small number of two hundred horsemen.
Who rushed the postem gate and sacked the town.
The slaughter of the shaven headed Brahmins'' as the Mohammedan chronicler called the Buddhist monks , was so complete that when the victor searched for someoue capable of explaining the contents of the monastic libraries not a living man could be found who was able to do so,''It was discovered , '' it was said,``that the whole place and city was a place of study,``*A similar ' fate befell the other Buddhist institition, against which the combined intolerance and rapacity of thye invaders were directed.
The monasteris were sacked and omnks slain .
Many of the temples were ruthlessly destroyed ,or desecrated, and countless idols were broken and trodden underfoot. Those monks who escaped from the sword fled to Tibet, Nepal and southern India, and Buddhism as a popular religion in Bihar, it is last abode in northern India was finally destroyed.
Thence forward patna passed under the Mohammedan rule .
မစၥတာမာေလ၏ ဘီဟာနွင့္ ၾသရိစၥ ဂလက္တီယာ- စာမ်က္နွာ နံပါတ္ -၂၀
မဂဓတိုင္းဗုဒၶသာသနာေတာ္သည္ ဘက္တီယာခလိဂ်ီ ေခါင္းေဆာင္တဲ႔ မဟာေမဒင္ေတြဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္ျခင္းေၾကာင့္ ပ်က္စီးျခင္းကုိေရာက္ခဲ႔ရပါတယ္။
သူတို႔ဟာ ခရစ္နွစ္ ၁၁၉၇ ခုနွစ္မွာ မဂဓတိုင္း ပါဋလိပုတ္ ၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးကုိ ျမင္းစီးစစ္သား ၂၀၀ ခန္႔နဲ႔ ၿမိဳ႕မ တခါး ႀကီးကေနဝင္ေရာက္ သိမ္းပုိက္ခဲ႔ပါတယ္ ။
မဟာေမဒင္မွတ္တမ္းမ်ားမွာေတာ့ ဗုဒဗုဒၶဘာသာဘုန္းႀကီးမ်ားဟုေခၚဆိုေသာ ဦးျပည္းကတုံး မ်ား(မဟာယန္ရဟန္းကုိဆိုလုိသည္)
ကုိအစေပ်ာက္ေအာင္ရက္ရက္စက္စက္ သတ္ျဖတ္ခဲ႔တယ္လုိ႔ဆိုပါတယ္။ ၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးတခုလုံးဟာလည္းပညာသင္ၾကားရာဌာနႀကီးတခုျဖစ္ခဲ႔ပါတယ္။ က်ဴးေက်ာ္သူလူယုတ္မာေတြဟာ ေက်ာင္းမ်ားကုိသိမ္းပိုက္ျခင္း၊ ေစတီပုထိုးေတြကုိ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္စြာေခ်မႈန္းဖ်က္ဆီး ျခင္း၊ ေရတြက္လို႔ပင္မရနိုင္ေလာက္ေအာင္မ်ားျပားလွေသာ ရုပ္တုေတာ္ေတြကုိ ရိုိက္ခ်ဳိးဖ်က္ဆီးျခင္း၊မီးရႈိ႕ဖ်က္ဆီးျခင္း။
ေျချဖင့္နင္းျခင္း စတာေတြကုိမရပ္မနား ျပဳလုပ္ဖ်က္ဆီး ခဲ႔ၾကပါတယ္။ ဓါး ေဘးမွလြတ္ေျမာက္ ၾကရွာတဲ႔ရဟန္းေတာ္ေတြဟာ တိဗက္၊ ေနပါလ္ နွင့္ အိႏိၵယျပည္ေတာင္ပုိင္းကုိထြက္ေျပးခဲ႔ရပါတယ္။ အိႏၵိယေျမာက္ပုိင္း မွာလဲ ေနာက္ဆုံးတည္ရွိခဲ႔တဲ႔ ဘီဟာေခၚ မဂဓနယ္မွာ နိုင္ငံေတာ္ဘာသာ ျဖစ္ခဲ႔ဘူးတဲ႔ ''ဗုဒၶဘာသာ'' ဟာေနာက္ဆုံးမွာေတာ့ တိုင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ႔တဲ႔ ဘာသာျခား မင္းဆိုးမင္းညစ္ ေတြေၾကာင့္ ကြယ္ေပ်ာက္ခဲ႔ရပါတယ္ ။အဲ႔ဒီအခ်ိန္က စျပီး ပဋနာ(ပဋလိပုတ္) ျပည္ဟာ မဟာေမဒင္ေတြရဲ႕အုပ္ခ်ဳပပ္ျခင္းကုိခံခဲ႔ရပါတယ္။
အဲ႔ဒီဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္မႈ႕ေတြေၾကာင့္ ''အေသာကမင္းႀကီး'' ရဲ႕ေကာင္းမႈ႕ေတာ္ေတြၿဖစ္တဲ႔ ''မဟာေစတီ'' အေသာကရုံေက်ာင္း'' စတဲ႔ အေဆာက္အဦးေပါင္မ်ားစြာဟာ အလုံးစုံပ်က္စီးျခင္ကုိ ေရာက္ခဲ႔ရပါတယ္ ။
ေရွးေဟာင္း ပါဋလိပုတ္ ၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးဟာ အခု ပဋနာ ၿမိဳ႕ ရဲ႕ေျမေအာက္ ၂၄ ေပခန္႔ ႏွစ္ျမဳပ္ေနတယ္လို႔ ေက်ာက္စာဘက္ပညာရွင္ေတြက ခန္႔မွန္းထားခဲ႔ၾကပါတယ္ ။ ပဋနာၿမိဳ႕ေတာ္ရဲ႕အေရွ႕ဘက္ ဖါလုံဝက္ခန္႔အကြာမွာရွိတဲ႔ ေစတီႀကီးတဆူဟာ လဲ မူဆလင္ ေတြက ၿဖိဳခ်ဖ်က္ဆီးၿပီး ဗလီ ႀကီးတခုကုိေဆာက္လုပ္ထားၾကပါတယ္။
ဒါေတြကုိ ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕႔ ႏွလုံးသည္းပြတ္ျဖစ္တဲ႔ ''ဗုဒၶဘာသာ''ဟာ မွန္ကန္တဲ႔ဘာသာတရားတခုမဟုတ္ျခင္း ၊ရဟန္းေတာ္မ်ားရဲ႕ ပဋိယတိၱ၊ပဋိပတိၱ၊ပဋိေဝဒ ေတြအေပၚေဖာက္ျပန္ျခင္း ေစာင့္ထိန္းမႈ႕ကင္းမဲ႔ျခင္း၊ ရဟန္းသံဃာ ေတာ္ေတြဂုိဏ္းဂဏ ကဲြျပား ျခင္း ေၾကာင့္ မဟုတ္ပဲ မူဆလင္လူယုတ္မာေတြရဲ႕ ယုတ္မာစြာ အျမစ္ျပတ္ ဖ်က္ဆီးေခ်မႈန္ျခင္းေၾကာင္႔ သာသနာေနလုိလလုိထြန္းပေနရာကေန ကြယ္ေပ်ာက္သြားခဲ႔ရျခင္း ့ ျဖစ္ပါတယ္……ဆိုိတာ ကုိ နွလုံးသည္းပႊတ္ ေၾကြမတတ္ ေသာခံစား မႈ႕မ်ိဳးျဖင့္ တင္ျပရင္း
==========================
'''ဘာသာ,သာသနာကုိ ,ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္နိုင္ေသာမင္းေကာင္းမင္းျမတ္ ေပၚထြက္လာေစဖို႔ ''မဝ႔ံမရဲ'''ဆႏၵျပဳလ်ွက္***********************************************
အမွားအယြင္း တစုံတရာ ပါရွိခဲ႔ပါလၽွင္ က်ြန္ေတာ္ ''Yekhaung Mahar Kyawswar''တြင္သာ တာဝန္ရွိပါသည္ခင္ဗ်ာ
===========================================________________________________________________ ''ဗုဒၶဘာသာ''ကုိဖ်က္ဆီးမဲ႔အႏၲရာယ္''
အပုိင္း( ၉ )
*********************************
''ဝီဟာရ, ေခၚ ဘီဟာၿမိဳ႕ေတာ္''
သာသနာကုိ ,မူဆလင္မ်ားဖ်က္ဆီးပုံ
=========================
(Bihar town)……………At the mohammedan conquest, the city was sacked , the monastery burnt, and the monks slain by Bhakhtiar Khilji; Bihar was the place of residence of the Mohammedan governors until 1541.
In all directions are seed Mohammedan tombs, the smaller of bricks, larger or square and curved stones taken from ruined Buddhist or Brahmanical buildings.
=========================
မဟာေမဒင္ေတြဟာ၊ဘီဟာၿမိဳ႕ကုိေအာင္ျမင္ခ်ိန္၊ေက်ာင္းေတာ္ေတြကုိလုယက္ဖ်က္ဆီးျပီး ''ဘက္တိယာ ခိလဂ်ီ'' ဟာရဟန္းေတာ္ေတြကုိ သတ္ျဖတ္ပစ္ ခဲ႔ပါတယ္။ ဒါေပမဲ႔ ဘီဟာၿမိဳ႕မွာေတာ့ ခရစ္နွစ္-၁၅၄၁၊ႏွစ္တိုင္ေအာင္ မဟာေမဒင္ဘုရင္ခံေတြ အဆက္ဆက္ ရုံးစုိက္ခဲ႔ရာေနရာျဖစ္ခဲ႔ပါတယ္။
ဘီဟာၿမိဳ႕ရဲ႕ေနရာအသီးသီးမွာ မူဆလင္ေတြရဲ႕အရုိးဂူေတြကုိေတြ႕ျမင္နိုင္ပါတယ္။ အဲ႔ဒီ အရုိးဂူေတြမွာပါဝင္ တဲ႔ အုတ္ အႀကီး,အငယ္,အလတ္ ,အ ရြယ္မ်ဳိးစုံနဲ႔ ပန္းပုပန္းႏြယ္မ်ားနဲ႔ထုလုပ္ထားတဲ႔ေက်ာက္ ဗုဒၶ',ဘာသာဝင္မ်ားနဲ႔ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္မ်ားရဲ႕ အေဆာက္အဦး ေတြကယူငင္ေဆာက္လုပ္ထားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
=========================
In the centre of the dargah or town of Kadir Kumaish, which is modern date, but it is composed almost entirely of the ancient Cheityas and pillars………………and a little to the east of this place is the dargah of Makhdum Shah Ahmed Charamosh with an ancient gateway, eleven feet bigh and seven broad, which tradition says, once served x as the entrance to the great vihara in the old town.
=========================
'' ဘီ ဟာၿမိဳ႕''အနီးရွိ ကာဒီကူမစ္ ေခၚ တ့ဲမူဆလင္တဦးရဲ႕အရိုးဂူကုိ ''ဗုဒၶဘာသာ''ေတြရဲ႕ ေက်ာင္းကန္ေစတီမ်ားမွ ပစၥည္းမ်ားနဲ႔ ေဆာက္လုပ္ထားတာပါ ။ အဲ႔ဒီ ဂူ ကုိသြားရာလမ္းက ေစတီ 'ေက်ာက္တိုင္ စတဲ႔ဟာေတြကပစၥည္းေတြလဲ ပါဝင္ပါတယ္ ။
ဒီေနရာကေန အေရွ႕ဘက္ခပ္လွမ္းလွမ္းေနရာမွာ အျမင့္ ၁၁-ေပ အက်ယ္ -၇- ေပရွိတဲ႔ ဂိတ္ေပါက္တခါးႀကီး တခုနဲ႔ မုကၠဒမ္ရွာ-အဟာမက္ရွာရေမာ႔စ္ ရဲ႕သခ်ၤဳ ိင္းတခုလဲရွိပါေသးတယ္ ။ အဲ႔ဒီသခ်ၤဳ ိင္းကတံခါး မႀကီးရဲ႕ ရာဇဝင္ ဟာေရွးပေဝဏသီ အခါက ဗုဒၶ ဘာသာေက်ာင္းေတာ္ ႀကီးတခုရဲ႕ အဝင္ဝ က တံခါးေပါက္ႀကီးပဲျဖစ္ပါတယ္ ။
''အဲ႔ဒီေက်ာင္းေတာ္ႀကီးဟာ ဂုတၱရ မင္း ေတြလက္ထက္က စည္ပင္သာယာခဲ႔တဲ႔ ေပါတိက သံဃာရာမ ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးပဲျဖစ္ပါတယ္ ။
ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးဟာ ခရစ္နွစ္-၇၀၀ နဲ႔ ၈၀၀ -ခုနွစ္ မွာ သံဃာေတာ္ေပါင္း ၁၀၀၀ေက်ာ္ခန္႔ သီတင္းသုံးေနထိုင္ခဲ႔ပါတယ္။ ဒီေနရာဟာလဲ မူဆလင္ လူယုတ္မာေတြရဲ႕လက္ခ်က္နဲ႔ပဲ အလုံးစုံပ်က္စီးခဲ႔ရပါတယ္ ။
=========================
ဒီအေထာက္အထားေတြကုိၾကည့္ မယ္ဆိုရင္ မူဆလင္ေတြဟာ ''ဗုဒၶဘာသာ''ကုိ အျမစ္ျပတ္ေခ်မႈန္းျပီး သူတို႔ဘာသာျပန္႔ပြားေရးကုိမတရား (အဓမၼ)လုပ္ေဆာင္ ခဲ႔ေၾကာင္းထင္ရွားပါတယ္ ။
ဒင္း… တို႔မတရား သိမ္းပုိက္ျပီး အနိုင္ယူမင္းလုပ္ေနခ်ိန္မွာ ''ဗုဒၶဘာသာ နဲ႔ ဘာသာဝင္ေတြဟာ သူတို႔ ''ျပဳသမ်ွ ''နု'' ရတဲ႔ဘဝကုိေရာက္ရွိခဲ႔ရတယ္ဆိုတာ အထင္အရွာျဖစ္ပါတယ္……လုိ႔တင္ျပရင္း ……………………………
မူဆလင္လူယုတ္မာမ်ားရဲ႕လက္ခ်က္နဲ႔ မိမိဘာသာ မိမိလူမ်ဳိး မကြယ္ေပ်ာက္ေစဖို႔ ကာကြယ္နိုင္ၾကပါေစလုိ႔ ဆႏၵျပဳလ်ွက္
********************************
ဤ status တြင္ အမွားအယြင္းတစုံတရာ ပါရွိခဲ႔ပါလ်ွင္ က်ြန္ေတာ့္ တြင္သာ တာဝန္ရွိပါသည္။
Yekaung Kyawswar
စာစီေပးေသာ Angle Black Angle ကိုလည္း ေက်းဇူးပါ။
https://www.facebook.com/mg.mgkyaw.543
( A Guide to Buddhist ruins of Sarnath. By Daya Ram Sahni, MA., Director General of Archaeology in India), Page No.5.
မစၥတာဒယာရာမ္ရွဟနီအမ္ေအ ရဲ႕ မိဂဒါဝုန္ လမ္းညႊန္လုိ႔ေခၚတဲ႔စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၅ မွာ ေရးသားထားဒီလုိေရးထားပါတယ္။
The monastic settlement of samath cotinued in use until the end of the 12th centurv when it was devastated in 1194 A.D. by Mohammed Ghory when his general Qutb-ud din defeated Jaya Chandra, the Rajaof Benares, and destoryed a Large number of temples and images.
မိဂဒါဝုန္ ရွိေက်ာင္းေတာ္မ်ားကုိ ခရစ္ႏွစ္ ၁၂ ရာစုကုန္ကာနီးျဖစ္ေသာ ၁၁၉၄ -ခုႏွစ္ထိ ဆက္လက္အသုံးျပဳခဲ႔ေလသည္။ ၎ႏွစ္ေတြမွာပဲ မိုဟာမက္ေဂၚရီ ၏ ဗုိလ္မူးႀကီးတဦးျဖစ္သူ ကုတ္ဘြဒၵိန္ဟာ ဗာရာဏသီ ဘုရင္ - ဘုရင္ဇယခ်ႏၵရ မင္းအားသတ္ျဖတ္ၿပီး မ်ားစြာေသာ ေစတီမ်ား ေက်ာင္းမ်ား ႏွင့္ ရုပ္တု ေတာ္မ်ားကုိဖ်က္ဆီးပစ္သည္တိုင္ေအာင္ျဖစ္ပါတယ္ ။
( ဆိုလုိရင္းမွာ- ဇယခ်ႏၵရမင္းက်ဆုံးျပီးတဲ႔ေနာက္ မူဆလင္တို႔ဖ်က္ဆီးေသာ အေဆာက္အဦးမ်ားစြာတို႔တြင္ မိဂဒါဝုန္အေဆာက္အဦး မ်ားစြာလဲပါဝင္တယ္ လုိ႔ဆုိလုိပါတယ္)
It has been stated above that the final destruction of Sarnth Buildings was presumably the work of Mohammed Ghory and the condition of the remains that have been unearthed shows clrarly that their overthrow was dne to a violent catastraphe accompanied with thunder and fire.
``ထိုအေၾကာင္းအရာႏွင့္ပတ္သက္ျပီးသိရွိရသည္မွာ……မိဂဒါဝုန္ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးအႀကြင္းမရွိ ပ်က္စီးရတာဟာ မိုဟာမက္ေဂၚရီ ရဲ႕လက္ခ်က္ပဲျဖစ္ပါတယ္ ။ မူဆလင္ေတြဟာ မီးစတဲ႔ လက္နက္ေတြနဲ႔ေၾကာက္မက္ဖြယ္ဖ်က္ဆီးခဲ႔ေၾကာင္းကုိ အခုျဖစ္ေပၚလ်ွက္ရွိတဲ႔ အေဆာက္အဦး ႀကြင္းက်န္မ်ားက ထင္ရွားစြာေဖၚျပေနပါတယ္ ။
Major Kitto's excavations gave ample proof of thfact that the monastery had been destroyed by a great fire applied by the hands of hostile invaders.The conflagration was''so sudden'' and rapid as to force the monks to abandon their very food'' for the explorer found '' the remains of ready-made wheaten cakes in a small recerss'' I myself found in the two cells referred to above several earthen pots containing remnants of cooked rice.
(ေမဂ်ာကစ္ထိုးကေရးသားေဖၚျပထားသည္မွာ )
က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္တဲ႔ရန္သူေတြဟာ ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးကုိမီးရႈိ႕၍စင္စစ္မေသြ ဖ်က္ဆီးခဲ႔ပါတယ္။ ရုတ္တရက္ေလာင္က်ြမ္းတဲ႔မီးအရွိန္ေၾကာင့္ ရဟန္းေတာ္မ်ားဟာ စားေနတဲ႔ အစားအစာကုိပင္စြန္လႊတ္ခဲ႔ရပါတယ္။ သြားေရာက္ရွာေဖြသူေတြဟာ ဂ်ဴံနဲ႔ျပဳလုပ္ထားတဲ႔ ကိတ္မုန္႔ေတြကုိအခန္းငယ္ေလးထဲမွာေတြ႕ရွိရပါတယ္ ။ ထိုအခန္းေလးနွစ္ခန္းထဲမွာ က်ြန္ုပ္ကုိယ္တိုင္ခ်က္ျပဳတ္ထားေသာ ထမင္းမ်ားပါဝင္ေသာ ေျမအိုးမ်ားကုိပင္ေတြ႕ရွိရေပေသးသည္။
လို႔မွတ္တမ္းတင္ထားတာကုိေတြ႕ရပါတယ္ ။။ လို႔(ပထမ) ပုိင္းကုိတင္ျပလိုက္ရပါ့တယ္ ။
(History of Benares
by
prof.A.H .altekar.M.A...,
L.L.B..,.D.Litt). —______________________________________________________________________________ ''ေထရဝါဒ ဗုဒၵသာသနာေတာ္''ကုိဖ်က္ဆီးမဲ႔အႏၲရာယ္
အပုိင္း (၂ )
ဘာသာသာသနာ၊လူမ်ဳိးနဲ႔ႏုိင္ငံတည္တံ႔နိုင္ဖို႔အတြက္ နိုင္ငံ႔ ဥေသ်ွာင္နဲ႔အစုိးရ အဖဲြ႕စဥ္းေတြဟာ အဘယ္မ်ွအေရးပါတယ္ဆိုတာ ''ဒီ status''က သက္ေသပါ
''ေမာရိယအင္ပါယာႀကီးပ်က္စီးရပုံ''
သာသနာ့ဒါယိကာ ''အေသာကမင္းႀကီး '' ဟာ ခရစ္ႏွစ္မေပၚမွီ ၂၃၂ ခုႏွစ္မွာနတ္ရြာစံၿပီး သားေတာ္ ''ဒသရထ'' မင္း၊ သူ႕ရဲ႕ညီေတာ္''ဆံျပတိမင္း ၊၎၏သားေတာ္ ဆာလိသ်ွဴကမင္း၊၎၏သားေတာ္ ေဒဝဝရမင္း၊၎၏သားေတာ္ ရွတ်ဓႏုမင္း၊၎၏ညီေတာ္ ၿဗိဟျဒမင္း၊ဆိုျပီး အေသာက အေႏြယ္ေတာ္မ်ားျဖစ္ၾကေသာ မင္းခုႏွစ္ဆက္ဟာ ခရစ္ႏွစ္မေပၚမွီ ၁၈၄ ခုႏွစ္တိုင္ေအာင္မင္းျပဳခဲ႔ၾကပါတယ္။ ဒီလုိပဲ အစဥ္အတိုင္းရာဇ အေမြကုိခံယူလာၾကေပမဲ႔ ဘုိးေဘးေတာ္ေတြျဖစ္တဲ႔ စႏၵဂုတၲအေသာကမင္းေတြလုိတန္ခိုးအာဏာမရွိေတာ့ အင္ပါယာႀကီးတခုလုံးဟာ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ က်ဥ္းေျမာင္းအားနည္းလာခဲ႔ပါတယ္။ရွတရဓႏုမင္းလက္ထက္မွာ ပုိင္နက္နယ္ေျမေတြအေျမာက္အမ်ားဆုံရႈံးခဲ႔ၿပီး ညီေတာ္ ၿဗိဟျဒမင္းလက္ထက္မွာေတာ့သာသနာအလြန္ထြန္းကားၿပီး က်ယ္ျပန္႔တဲ႔အင္ပါယာႀကီးတခုလုံးပ်က္စီးသြားျပီး မင္းဆက္လဲျပဳတ္ခဲ႔ရပါတယ္။ ဒါဘာေၾကာင့္မ်ားပါလဲ ?
ေမာရိယမင္းဆက္ျပဳတ္ရျခင္းအေၾကာင္းကေတာ့ ခရစ္ႏွစ္မေပၚခင္ ၁၈၄ ခုႏွစ္မွာ ေမာရဝံသျဖစ္တဲ႔ ၿဗိဟျဒမင္းကုိသူ႕ရဲ႕စစ္ဗုိလ္ခ်ဳပ္ျဖစ္တဲ႔ ပုရွမိတ် ဟာ မဂဓတိုင္းက သ်ွမသ်ွာလီ စစ္သားေတြရဲ႕အကူအညီယူျပီး ၿဗိဟျဒ မင္း ည႔ံရဲ႕ ဦးေခါင္းကုိျဖတ္ျပီး ေမာရိယ နန္းေတာ္ကုိလုယူခဲ႔ၿပီး ကုိယ္ပုိင္မ်ဳိးႏြယ္ကုိ လည္းဆုံဂဝံသ လုိ႔အမည္ ေခၚတြင္ေစခဲ႔ပါတယ္။
ေမာရိယ မင္းဆက္ျပဳတ္ၿပီး ေနာက္မွာ ဆုံဂဝံသ''မ်ဳိးႏြယ္အမည္ခံ မင္းေတြဟာ ''ဗုဒၶ သာသနာကုိနည္းအမ်ဳိးနဲ႔ဖ်က္ဆီးခဲ႔ၾကတာဟာ ေက်ာင္းကန္၊ဘုရားအေဆာက္အဦးမ်ားစြာနဲ႔ သံဃာေတာ္ေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာ သတ္ျဖတ္ျခင္းကုိ ခံခဲ႔ရပါတယ္။ ဆုံဂဝံသ အမည္ခံ မင္းေတြဟာ မင္းတိုင္း မင္းတိုင္း လုိ သာသနာေတာ္ကုိဖ်က္ဆီးခဲ႔ၾကပါတယ္။ အဲ႔ဒီမင္းေတြထဲက ပုရွမိတ် ဆိုတဲ႔ မင္းဟာ သာသနာေတာ္ကုိအမ်ားဆုံးဖ်က္ဆီးခဲ႔သူပါ ။သူ႕ကုိလည္း ဗုဒၶ ဘာသာဝင္ေတြရဲ႕ အႀကီးဆုံး ရန္သူအျဖစ္သတ္မွတ္ရပါမယ္ ။ အဲ႔ဒီမင္းရဲ႕ကုိးကြယ္ယုံႀကည္ရာကေတာ့ သ်ွိဝ ေခၚ ထာဝရဘုရားကုိကုိးကြယ္တဲ႔ ဟိႏၵဴျဗဟၼဏ လူမ်ဳိးျဖစ္ၿပီး ''သီရိဓမၼာေသာက''မင္းႀကီးလက္ထက္ေတာ္က၊ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္ေတြ အဆင့္အတန္းနိမ့္က်ရဘူးတာကုိ ရာဇဝင္ကုိျပန္လည္ ေတြးေတာသုံးသပ္မိတိုင္း ၊ မေက်မနပ္ျဖစ္ေနခဲ႔သူပါ ။သိရိဓမၼာေသာကမင္းႀကီးဟာ ပုဏၰားပညာရွိႀကီးမ်ားနဲ႔ ဟိႏၵဴ ဘာသာကုိစြန္႔ပစ္ ရျခင္းဟာ ''ဗုဒၶဘာသာ ရဟန္းေတာ္''မ်ားရဲ႕ ေဟာခ်ြတ္မႈ႕ေၾကာင့္ျဖစ္တယ္လုိ႔ယူဆၿပီး ျဗိဟျဒမင္းရဲ႕ဦးေခါင္းကုိျဖတ္ၿပီး ေမာရိယ ထီးနန္းကုိစိုးစံရတာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္းပဲ '''ငါသည္လည္း အေသာကမင္းကဲ႔သုိ႔ငါကုိးကြယ္ေသာဘာသာကုိခ်ီးေျမွာက္ေပအံ႔'''ႀကိမ္းဝါးျပီး ပါဋလိပုတ္ျပည္မွ ပန္ဂ်ပ္နယ္ဂ်ာလႏၵာၿမိဳ႕ဆီထိ ၊ေက်ာင္းကန္ဘုရား၊ေစတီပုုထိုးေပါင္းမ်ားစြာကုိမီးရႈိ႕ဖ်က္ဆီးျခင္း၊ေျမာက္မ်ားလွစြာေသာ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားကုိလည္းရက္စက္စြာ သတ္ျဖတ္ခဲ႔ပါတယ္။ ေရတြက္လုိ႕ ''မဝံရဲ' ေလာက္ေအာင္ သံဃာေတာ္မ်ား ေသေၾကပ်က္စီးၿပီး၊ေက်ာင္းကန္ဘုရား ေစတီ ပုထိုးေပါင္းအေျမာက္အမ်ား ပ်က္စီးခဲ႔ရပါတယ္။ ပါဋလိပုတ္ျပည္ရွိကုကၠဳဋာရာမ ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးနဲ႔ ၊ ဆယာလ္ကုိဋ္း ၿမိဳ႕ထက္ ဝန္းက်င္ရွိ သံဃာ ေတာ္အရွင္သူျမတ္မ်ားစြာေသေၾကပ်က္စီးျခင္းကုိေရာက္ခဲ႔ရပါတယ္။
=========================
''သံဃာ့ဦးေခါင္တလုံးဆုေငြငါးရာ''
*********************************
ဘယ္ေလာက္ေၾကာက္စရာေကာင္းလိုက္တဲ႔ေခါင္းစဥ္လဲ ?
ဒီမ်ွေလာက္ရက္စက္ရတာကုိ အားရတင္းတိမ္နိုင္ျခင္းမရွိေသးတဲ႔ ပုသ်ွမိၾတမင္းဟာ နိုင္ငံအတြင္းကုိ ဒီလုိေၾကျငာပါသတဲ႔ဗ်ာ၊(အၾကင္သူသည္ ဗုဒၶဘာသာရဟန္းတပါး၏ ဦးေခါင္းတလုံးကုိျဖတ္၍ငါ၏ထံေမွာက္သုိ႔ျပသနိုင္ျငားအ႔ံ။ထိုသူအား ဆုေငြ ငါးရာ စီခ်ီးျမင့္မည္။ အၾကင္ ဗုဒၶဘာသာ တဦးသည္ရဟန္းေတာ္မ်ားအား ကုိးကြယ္ဆည္းကပ္ျခင္း၊စသည္တို႔ကုိအကယ္၍ျပဳလုပ္ျငားအံ႔။ ထိုဗုဒၶဘာသာဝင္ကုိဖမ္းဆီး၍ငါ႔ေရွ႕ေတာ္ေမွာက္သုိ႔ ေရာက္ေအာင္ပုိ႔ေပးနိုင္သူကုိ ဆုေတာ္ေငြ ၂၀၀ ခ်ီျမွင့္မည္။''ဟူ၍ေၾကျငာလုိက္တဲ႔အခါမွာေတာ့ ၊မေရမတြက္နိုင္ေသာ လူဒကာ ၊ဒကာမေတြ၊ ရဟန္းေတာ္အရွင္ျမတ္ေတြ ဟာ ေသေက်ပ်က္စီးလုိက္တာမွ အင္မတန္ထိတ္လန္႔စရာေကာင္းလွပါတယ္။ က်န္ရစ္ခဲ႔သူ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြကုိေတာ့ ၊ ရာဇပရိယာယ္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ တစတစ ဟိႏၵဴဘာသာကုိသက္ဝင္ေစပါတယ္။
ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္စံဝင္ေတာ္မူတဲ႔အခ်ိန္ကစျပီး တဝင္းဝင္း တထိန္ထိန္ ေနလုိလလုိ ေတာက္ေျပာင္လာတဲ႔ သာသနာေတာ္ႀကီးကုိ ပဲြဦးထြက္ဖ်က္ဆီးခဲ႔သူမွာ ဟိႏၵဴ ျဗဟၼဏ မ်ဳိးႏြယ္ျဖစ္တဲ႔ ၊ ပုရွမိၾတမင္းပင္ျဖစ္ပါေတာ့သည္ခင္ဗ်ာ။
(Ancient history of India by prof- Altekar) ေခၚ ေရွးေဟာင္းအိႏၵိယရာဇဝင္စာအုပ္မွ…… Yekaung MaharKyawswar —_ ____________________'''''''ေထရဝါဒ ဗုဒၶသာသနာေတာ္''''''
ကို
ဖ်က္ဆီးမဲ႔အႏၲရာယ္ အပုိင္း ( ၃ )
=========================
ဘုန္းတန္ခိုးေနလုိလလုိ ထြန္းေျပာင္ခဲ႔ သာသနာျပဳမင္းတပါးျဖစ္တဲ႔ ''အေသာက''ဘုရင္ႀကီး ဟာ ခရစ္ႏွစ္မေပၚမီွ ၂၃၂ ခုႏွစ္ နတ္ရြာစံ ခဲ႔ၿပီးတဲ႔ေနာက္ ထီးနန္းကုိဆက္ခံခဲ႔တဲ႔ သား၊ေျမး၊မင္းေတြရဲ႕ ညံ႔ဖ်င္းမႈ႕ေၾကာင့္ သာသနာကြယ္ပသည္အထိ ၊ဘာသာျခား မင္းဆိုးမင္းညစ္ေတြရဲ႕ိ အနိုင္က်င့္သတ္ျဖတ္ဖ်က္ဆီးျခင္းကုိခံခဲ႔ရ ပါတယ္။
*********************************
''ဗုဒၶဂယာ''ကုိမူဆင္ေတြဟာ ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၁၉၃ ခုႏွစ္မွာ မိုဟာမက္ဘတ္တီယာဓိလဂ်ီ ဆိုတဲ႔မူဆလင္စစ္ဗိုလ္ ဟာ မဂဓတိုင္းေခၚ ဘီဟာနယ္ကုိသိမ္းပိုက္ခဲ႔ပါတယ္။ ဘတ္တိယာဓိလဂ်ီဆုတာ အိႏၵိယ ျပည္ကုိပထမဦးဆုံး က်ဴးေက်ာ္တိုက္ဖ်က္ဆီးခဲ႔တဲ႔ မိုဟာမက္ေဂၚရီလုိ႔ေခၚတဲ႔ အာဖဂန္စစ္ဗုိလ္ခ်ဳပ္ပဲျဖစ္ပါတယ္။
ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြရဲ႕ ရန္သူတေယာက္ပါ ။သူနဲ႔အတူပူးတဲြတိုက္ခိုက္ဖ်က္ဆီးခဲ႔တဲ႔ ဗိုလ္မူးတေယာက္ရဲ႕ အမည္ကေတာ့ မိုဟာမက္ကုတ္-ဘြဒိၵန္ျဖစ္ပါတယ္ ။ယူပီနယ္ကုိက်ဴးေက်ာ္တိုက္ခိုက္ဖို႔တာဝန္ယူရသူျဖစ္ပါတယ္။
သူတို႔ႏွစ္ေယာက္ဟာ စစ္သားေျခာက္ ခန္႔ကုိ အုပ္ခ်ဳပ္ရပါတယ္။ မိုဟာမက္ဘတ္တီယာဓိလဂ်ီနဲ႔ေနာက္လိုက္ေနာက္ပါ မြတ္ဆလင္စစ္သားေတြဟာ ဂယာဒိစႀတိတ္ရွိ လူေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာတို႔ကုိသတ္ျဖတ္လုယက္ျပီးဖ်က္ဆီးရင္း ဗုဒၶဂယာအထိခ်ီတက္တိုက္ခိုက္လာခဲ႔ၿပီး ၊ ၁၁၉၃-ခုႏွစ္မွာ စစ္အင္အား၂၀၀၀ ခန္႔ျဖင့္ ဗုဒၶဂယာရွိ ေက်ာင္းအစရွိတဲ႔ အေဆာက္အဦးေတြကုိမီးရႈိ႕ျခင္း ၊လုယက္ျခင္း၊ရဟန္းေတာ္မ်ားကုိရက္ရက္စက္စက္ သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ ရာေပါင္းမ်ားစြာေသာေစတီ ပုထိုးမ်ားကုိဖ်က္ဆီးျခင္း၊ မေရမတြက္နိုင္ေအာင္မ်ားျပားလွေသာ ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္မ်ားအား ရက္ရက္စက္စက္ ယုတ္မာစြာဖ်က္ဆီးျခင္း၊ ဒီလုိရက္စက္ၾကမ္းျကုတ္စြာသတ္ျဖတ္ျခင္းမွ လြတ္ေသာရဟန္းေတာ္ အခ်ဳိ႕ကေတာ့ တိဗက္ျပည္၊ ေနပါလ္ျပည္ႏွင့္ ၊အိႏၵိယျပည္ေတာင္ပိုင္းအထိထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ခဲ႔ၾကရပါတယ္ ။ ဘီဟာနယ္မွာ လူအမ်ားဆုံးကုိးကြယ္ရာျဖစ္တဲ႔ ဗုဒၶဘာသာဟာ ဘတ္တိယာဓိလဂ်ီရဲ႕ ဓါး၊လွံ၊မီး စတဲ႔လက္နက္ေတြေအာက္မွာအစေပ်ာက္ခဲ႔ရပါတယ္။ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားလည္းပ်ံလြန္ေတာ္မူခဲ႔ရပါတယ္ ။
ခရစ္ ၁၂ ရာစုကုန္ကာနီးမွာ မဂဓ တိုင္သူတိုင္းသားတို႔ရဲ႕ကိုးကြယ္ရာျဖစ္တဲ႔ရဟန္းေတာ္လဲ လုံးဝကြယ္ေပ်ာက္ခဲ႔ၿပီျဖစ္လို႔ဟိမႏၲာ ေတာႀကီးမ်က္မဲအအသြင္ေဆာင္လ်ွက္ ဆိတ္ၿငိမ္ျခင္းသုိ႔ေရာက္ရွိခဲ႔ရပါေတာ့တယ္။ မဂဓတိုင္းတခုလုံး ေနလုိလလုိေတာက္ေျပာင္ေစခဲ႔တဲ႔ သာသနာအေရာင္ေတာ္ဟာလဲ လကြယ္ည အခ်ိန္သန္းေခါင္ေက်ာ္လုိ အေမွာင္အတိက်ခဲ႔ရပါတယ္။ရဟန္းရွင္လူအေပါင္းတို႔ရဲ႕စုရုံးဝတ္ျပဳရာျဖစ္တဲ႔ ဘုရား၊ေက်ာင္း၊ကန၊္ ေစတီ၊ပုထိုး၊ဓမၼာရုံ၊ေတြဟာလဲ ျပာပုံအတိျဖစ္ခဲ႔ရပါတယ္ ။ဘယ္ေလာက္ဝမ္းနည္းစရာေကာင္းလွတယ္ဆိုတာ စဥ္းစားသာၾကည့္ပါေတာ့ဗ်ာ။
မူဆလင္လက္ေအာက္က်ေရာက္ခဲ႔ရရွာတဲ႔ မဂဓ တိုင္းသူအေခ်ာအလွေတြဟာလည္း၊မူဆလင္စစ္သားတို႔က သေဘာက်ေရြးယူျပီး အတင္းအဓမၼ အစၥလာန္ ဘာသာကုိဆဲြသြင္းတာကုိ ခံၾကရရွာပါေတာ့တယ္။ အလုိဆႏၵမတူပါပဲႏွင့္ ကာမဂုဏ္စည္းစိမ္ကုိ ၿမိန္ၿမိန္ ယွက္ယွက္ ႀကီးအတင္းအမၼယုတ္မာစြာ စားသုံးၾကပါတယ္။
၁၁၉၃ ခုႏွစ္မွာပဲ အိႏၵိယျပည္ေတာင္းပိုင္းကုိ မိုဟာမက္ဘက္တိယာဓိလဂ်ီဟာ ေျခလ်ွင္တပ္၊ျမင္းတပ္၊ကုလားအုပ္တပ္၊ေတြနဲ႔ ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္ရာ အလြယ္တကူပဲ ေအာင္ျမင္ခဲ႔ပါတယ္။ အဲ႔ဒီမွာလဲ အစၥလာန္ တို႔ရဲ႕ထုံးစံအတိုင္း မ်ားစြာေသာရွင္လူရဟန္းေတြကုိ သတ္ျဖတ္ျခင္း၊လုယက္ျခင္း၊သူေတာ္စင္အေပါင္းတို႔ ကိန္းေအာင္းရာျဖစ္တဲ႔ ေက်ာင္းသခၤန္းစေသာ အေဆာက္ဦးတို႔ကုိဖ်က္ဆီးျခင္း၊အမ်ိဳးသမီးမ်ားကုိမုဒိမ္းက်င့္ျခင္း၊မ်ားနဲ႔ရက္စက္စြာ ေမႊေနွာက္ေသာင္းက်န္းခဲ႔ၾကပါတယ္။ ၁၁၉၅-ခုႏွစ္မွာေတာ့ ေရႊ ေငြ ဘ႑ာအေျမာက္အမ်ားကုိလုယူျပီး၊ အိႏိၵယျပည္ေျမာက္ဖက္ရွိ ဒက္ကင္းနယ္ကုိျပန္သြားခဲ႔ၾကပါတယ္။တိုင္းျပည္ကုိက်ဴးေက်ာ္သိမ္းပုိက္ဖ်က္ဆီးခဲ့ၿပီး မည္သုိမည္ပုံအုပ္ခ်ဳပ္ရန္ဆိုတဲ႔စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းတစုံတရာခ်မွတ္ျခင္းလဲမရွိခဲ႔တဲ႔အတြက္ ၊ ဒီစစ္ပဲြကုိ စီးပြားေရးအေၾကာင္းခံတဲ႔ ဘာသာေရးလအနိုင္က်င့္တဲ႔စစ္ပဲြလုိ႔ဆိုရမွာပါ ။ ဗုဒၶဂယာ အေဆာက္အဦးေတြကုိ ဖ်က္ဆီးခဲ႔ေပမဲ႔ မူဆလင္ေတြေက်နပ္သြားျပီလုိ႔ေတာ့မထင္လုိက္ပါနဲ႔ မွားသြားပါလိမ္႔မယ္။ရာဇၿဂိဳလ္ ၊နာလႏၵ၊ကါဋိလိပုတ္ၿမိဳ႕ေတြကုိမေရာက္ေသးပါဘူး ။မေကာင္းမႈ႕ကုိက်ဴးလြန္သူေတြဟာခ်က္ျခင္းပဲတန္ျပန္ အက်ိဳးကုိခံစားၾကရပါတယ္ ။ဘတ္တိယာဓိလဂ်ီရဲ႕ စစ္သားေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာဟာ ဗုဒၶဂယာကုိဖ်က္ဆီးေနစဥ္အတြင္းမွာပဲ ကာလဝမ္းေရာဂါ၊ေက်ာက္ေရာဂါ၊ပုလိပ္ေရာ၊ေတြေၾကာင့္မရႈမလွ ေသဆုံးခဲ႔ၾကရပါတယ္ ။ဒါဟာခ်က္ျခင္းမေကာင္းမႈ႕အက်ဳိးေပးတာပါ ဒါေပမဲ႔ မိစာၦဝါဒီေတြျဖစ္တာမို႔ အမွန္တရားကုိ သိျမင္နိုင္စြမ္းမရွိပဲအေၾကာက္တရားကင္စြာနဲ႔ပဲ မိုဟာမက္ဘတ္တိယာဓိလဂ်ီက ''ဒီေဂါတမ ကုိဆုံးမရလုိ႔ငါရဲ႕စစ္သားေပါင္းမ်ားစြာ ေသေၾကပ်က္စီးေလျပီ ။ဒါေၾကာင့္ ဒီေဂါတမ ဟာလူသတ္ဘုရားျဖစ္တယ္လုိ႔မတရားစြပ္စဲြၿပီး စစ္သားေတြရဲ႕အေလာင္းေတြကုိေစတီရာ၊ေက်ာင္းရာေတြမွာျမဳတ္ႏွံခဲ႔ပါတယ္။က်န္အေလာင္းေတြကိုေတာ့ဗုဒၶဂယာနဲ႔ဂယာအၾကားကုိယူေဆာင္လာျပီး ေစတီပုထိုးမ်ားမွ အုတ္ေက်ာက္မ်ားနဲ႕ အရုိးဂူမ်ား ဗလီမ်ားကုိယုတ္မာစြာတည္ေဆာက္ထားခဲ႔ပါတယ္။
ဒါ႔ေၾကာင့္ ၁၁၉၃ ခုႏွစ္ကုိ ဘီဟာနယ္ေတာင္ပုိင္းရွိဗုဒၶဘာသာဝင္ရဟန္းရွင္လူေတြရဲ႕ေသြးေတြမ်က္ရည္ေတြ ေျမေပၚက်ခဲ႔ရတဲ႔ ႏွစ္သကၠရာဇ္လုိ႔ေျပာရမွာပါ ။
ဗုဒၶဘာသာရဟန္းေတာ္မ်ားနဲ႔ ဘာသာဝင္ေတြရဲ႕ ယုိစီးခဲ႔တဲ႔မ်က္ရည္စက္နဲ႔ေသြးစက္ေတြဟာ ဗုဒၶဂယာနယ္ေျမ တခုလုံးနီျမန္းခဲ႔ရပါတယ္။ေထာင္ေသာင္းမကေသား ဘုရား။ေက်ာင္းကန္။ေစတီပုထိုးတို႔မွာလဲေစာင့္ေရွာက္မဲ႔ ဒကာ ဒကာမ မ်ားနဲ႔ကင္းေဝးျပီး အႏၲိမ ဘဝကုိက်ေရာက္ခဲ႔ရပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာဝင္သူေတာ္စင္အေပါင္းတို႔အဖို႔ မေျပနိုင္ေသားနာက်ည္းဖြယ္ရာလုိ႔ မွတ္ယူမိပါတယ္။
လာပါျပန္ၿပီဗ်ာ ။ ဒုတိယအႀကိမ္အျဖစ္ အဲ႔ဒီ မိုဟာမက္ဘတ္တိယာဓိလဂ်ီ ဟာ ခရစ္ ၁၁၉၇ ခုႏွစ္ဇႏၷဝါရီ လမွာ မဂဓ ေနျပည္ေတာ္ကုိဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္ျပန္ပါတယ္။ေရွ႕ကလုိပဲ ဟိႏၵဴေရာ ဗုဒၶ ဘာသာပါ ဖ်က္ဆီးျခင္းကုိခံရျပန္ပါတယ္။
တတိယအႀကိမ္မွာေတာ႔ ၁၁၉၉ ခုႏွစ္မွာ မိုဟာမက္ကုတ္ဘြဒၵိန္ဟာ ပါဋလိပုတ္ ဗားေဂါလ္ပူ။ံံံံစတဲ႔ဘီဟာ နယ္ ေၿမာက္ဘက္ရွိျမိဳ႕မ်ားကုိဝင္ေရာကိတိုက္ခိုက္ခဲ႔..ျပန္ပါတယ္။ပါဋိလိပုဒ္ နာလႏၵ ။ရာဇၿဂိဳလ္။ စတဲ႔နယ္ေျမမ်ားရွိတဲ႔ေစတီးဘုရားနဲ႔ အေဆာက္အဦးေပါင္းမ်ိားစြာေတြနဲ႔ရဟန္္းေတာ္ေပါင္းမ်ားစြာတို႔ကုိသတ္ျဖတ္ဖ်က္ဆီးလုိက္တာ ယခုမ်က္ေမွာက္ကာလတခုအထိ နာလန္မထူူနိုင္ေတာပါဘူး။ ဤသကၠရာဇ္ ၁၁၉၉ ဟာမဂဓတိုင္းေခၚ ဘီဟာနယ္ႀကီးတခုလုံး မြတ္ဆလင္ေတြရဲ႕လက္ေအာက္ကုိ အလုံးစုံက်ေရာက္ရပါေသာခုႏွစ္ျဖစ္ပါေတာ့သည္ခင္ဗ်ား ဲ႔
========================== (Mr.L.S.S.O.Malley I.C.S Bengal District Gazetten Chapter V. page. No.26 ) Yehaungmaharkyawswer္ ____________'ဗုဒၶဘာသာကုိဖ်က္ဆီးမဲ႔ အႏၲရာယ္ ''
အပုိင္း ( ၄ )
မိဂဒါဝုန္ ကုိမူဆလင္မ်ား ဖ်က္ဆီးခဲ႔ပုံ
=========================
ခရစ္ႏွစ္ (၆) ရာစုက ၊ မီဟိရကုလာ အမည္ရွိတဲ႔ ဟုန္း လူမ်ဳိးတဦးဟာ ၊မိဂဒါဝုန္ရွိ အေဆာက္အဦးမ်ားကုိ ဖ်က္ဆီးခဲ႔ပါတယ္ ။ ဒါေပမဲ႔ မၾကာခင္အခ်ိန္မွာပဲ ဗုဒၶဘာသာ ဝင္သူေတာ္စင္ေတြက ျပန္လည္ထူေထာင္ျပီးစီးခဲ႔ပါတယ္။
ခရစ္ႏွစ္ - ၁၂ -ရာစုမွာ မိုဟာမက္ေဂၚရီရဲ႕စစ္ဗုိလ္မႈး ကုတ္ဘြဒၵိန္ ဟာ မိဂဒါဝုန္ကုိ ရက္ရက္စက္စက္ ဖ်က္ဆီးပစ္ခဲ႔လုိ႔ ဗုဒၶ ဘာသာတို႔ရဲ႕ ရာဇဝင္မွာ ႀကီးက်ယ္ျမင့္ျမတ္ၿပီးခမ္းနားလွတဲ႔ မိဂဒါဝုန္ ဟာ ျပန္လည္နာလန္ မထူနိုင္ေတာ့ပဲ ယခုလက္ရွိအေျခအေနကုိ ဆိုက္ေရာက္ခဲ႔ရတာပါ ။ အဲ႔ဒီအခ်ိန္ကစၿပီး ဗုဒၶဘာသာဝင္သူေတာ္စင္ အေပါင္းတို႔ဟာ ၊မိဂဒါဝုန္ ကုိစြန္႔လြတ္ခဲ႔ရတာဟာ ယေန႔အခ်ိန္ထိပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။သံဃာေတာ္ေပါင္းမ်ားစြာတို႔ဟာလဲ သူတို႔လက္ခ်က္နဲ႔ အသက္နဲ႔ခႏၶာ အိုးစားကဲြခဲ႔ၾကရရွာပါတယ္ ။အသက္နဲ႔ခႏၶာ က်န္ရွိခဲ႔တဲ႔ သံဃာေတာ္ေတြမွာလဲ တိဗက္၊ နီေပါ ၊နဲ႔ အိႏၵိယေတာင္ပုိင္းကုိထြက္ေျပးပုန္းေရွာင္ ေတာ္မူခဲ႔ၾကရရွာပါတယ္ ။
မြတ္ဆလင္ေတြဟာ ဗာရာဏသီၿမိဳ႕တြင္းကုိ ျပာပုံအတိျဖစ္ေအာင္ ေမႊေႏွာက္ ဖ်က္ဆီးေသာင္းျပီး ခဲ႔တဲ႔ မူဆလင္စစ္သည္ေတြဟာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ဓမၼစၾကာ တရားဦးေဟာေတာ္မူရာ တဟုန္ထိုးခ်ီတက္လာျပီး ၊ ေက်ာင္းကန္ ဘုရား ေစတီပုထိုးေတြအေဆာက္ဦးေတြကုိ ၊ရက္ရက္စက္စက္ စတင္ဖ်က္ဆီးခဲ႔ပါတယ္ ။ဒင္းတို႔ရဲ႕ ယုတ္မာဖ်က္ဆီးမႈ႕ေၾကာင့္ ေက်ာ္ေစတီ ပုထိုးစတဲ႔ အေဆာက္ဦးေတြဟာ ၊ယခုလက္ရွိအေျခအေနကုိဆိုက္ေရာက္ခဲ႔ရတာပါ
The monastic settlement of samth cotinued in use until the end of the 12th centurv when it was devastated in 1194 A.D.by Mohammed Ghory when his general Qutb-ud din defeated Jaya Chandra, the Rajaof Benares,and destroyed a Large number of temples and images.
''မိဂဒါဝုန္ ရွိေက်ာင္းေတာ္ေတြကုိ ခရစ္-၁၂-ရာစုကုန္ခါနီးျဖစ္တဲ႔ ၁၁၉၄-ခုႏွစ္အထိ ဆက္လက္အသုံးျပဳခဲ႔ပါတယ္ ။အဲ႔ဒီႏွစ္မွာပဲ မိုဟာမက္ေဂၚရီ ရဲ႕စစ္ဗုိလ္ တေယာက္ျဖစ္တဲ႔ ကုတ္ဘြဒၵိန္ဟာ ဗာရာဏသီ ဘုရင္ -ဘုရင္ဇယခ်ႏၵရ မင္းကုိ သတ္ျဖတ္ျပီး ေျမာက္မ်ားစြာေသာ ေစတီ မ်ား ၊ေက်ာင္းမ်ား၊ႏွင့္ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္မ်ား ကုိဖ်က္ဆီးပစ္ခဲ႔ပါတယ္ ။
It has been stated above that the final destruction of sarnath Buildings was presumably the work of Mohammed Ghory and the condition of the remains that have been unerathed shows clearly that their overthrow was one to a violent catastraphe accomppanied with thunder and fire.
ဒီအေၾကာင္းနဲ႔စပ္လ်ဥ္းျပီးသိရွိရတာကေတာ့ မိဂဒါဝုန္ရွိေက်ာင္းေတာ္ႀကီးေတြ အႀကြင္းမရ ပ်က္စီးရတာဟာ မိုဟာမက္ေဂၚရီ ရဲ႕လက္ခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ မူဆလင္ေတြဟာ မီးလက္နက္နဲ႔ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ရာဖ်က္ဆီးခဲ႔ၾကေၾကာင္းကုိ ယခုလက္ရွိေပၚေနတဲ႔ အေဆာက္အဦးအၾကြင္းအက်န္မ်ားက ထင္ရွားစြာ ေဖၚျပေနၾကပါတယ္။
==========================
(History of Benares by prof.A.H.altekar .M.A., L.L.B.,D.Litt ).
ရွယ္ေပးၾကဖို႔ ေတာင္းဆိုပါရေစခင္ဗ်ာ (Yekaung Mahar___________________________________________ဗုဒၶဘာသာကုိဖ်က္ဆီးမဲ႔ အႏၲရာယ္''
********************************
အပုိင္း( ၅ )
''မိဂဒါဝုန္ ႏွင့္ ဗာရာဏသီၿမိဳ႕'' အား
မူဆလင္မ်ား ဖ်က္ဆီးပုံ
========================
Page…23.
The prosperity of Benares was destined to come soon to an end. King Jaya Chandra , Who was ruling Kanauj at the time of the invasion of Mohammed Ghory, was unable to drive back the invaders Kanauj was conquerd by Mohammed in 1193. We are told that a thousand temples of Benares were destroyed and Masjid were built over their sites....and 1,400 camels were required to carry the plunde
''ဗာရာဏသီျပည္ႀကီးရဲ႕ ခ်မ္းသာႀကြယ္ဝမႈ႕ဟာ မၾကာခင္အခ်ိန္မွာပဲ ပ်က္စီးဖို႔ရာ အေၾကာင္းဖန္လာပါေတာ့တယ္ ။ မိုဟာမက္ေဂၚရီဟာ ကာသိကရာဇ္တိုင္း ဗာရာဏသီၿမိဳ႕ကုိတိုက္ခုိက္စဥ္က ဘုရင္ ဇယခ်ႏၵရ ဟာ က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္ မႈ႕ကုိမတြန္းလွန္နိုင္ခဲ႔ပါလုိ႔ ။၁၁၉၃-ခုႏွစ္မွာ ေဂၚရီ ဟာ ကာသိကရာဇ္ တိုင္းကုိေအာင္ျမင္ခဲ႔ပါတယ္။ က်ြန္ေတာ္ သိရသေလာက္ေတာ့ သူဟာ ဗာရာဏသီ ျမိဳ႕ရွိမ်ားစြာေသာေစတီ,ပုထိုးေတြကုိဖ်က္ဆီးျပီး ဖ်က္ဆီးပစ္တဲ႔ အဲ႔ဒီေစတီပုထိုးေတြေနရာမွာ ဗလီေက်ာင္းမ်ားေဆာက္လုပ္ခဲ႔ပါတယ္။တိုက္ခိုက္ လုယက္လို႔ရရွိတဲ႔ ရရွိတဲ႔ ပစၥည္းေတြကုိ ကုလားအုပ္ေပါင္း ၁၄၀၀ နဲ႔သယ္ေဆာင္သြားခဲ႔ပါတယ္''။
ဒီလုိဆိုရင္ သမိုင္းဆရာအမ်ဳိးမ်ဳိး တို႔ရဲ႕ ေရးသားထားတာေတြကုိေလ႔လာၾကည့္ျခင္းျဖင့္ ဗာရာဏသီျမိဳ႕နွင့္မိဂဒါဝုန္ ေတာရွိအေဆာက္အဦးေတြ၊ေက်ာင္းကန္ေစတီ ေတြဟာမူဆလင္ေတြလက္ခ်က္ေၾကာင့္ပ်က္စီးရတယ္ဆိုတာထင္ရွားပါတယ္။ မိဂဒါဝုန္ကုိ မူဆလင္ေတြဟာ နွစ္ႀကိမ္တိုင္တိုင္ ဝင္ေရာက္တိုက္ခုိက္ခဲ႔ပါတယ္ ။ အဲ႔ဒီလူယုတ္မာေတြကေတာ့ မိုဟာမက္ ဂါဇနီ နဲ႔ မိုဟာမက္ ေဂၚရီ တို႔ပဲၿဖစ္ပါတယ္။ ပထမ ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္ခဲ႔သူက အလုံးစုံ ဖ်က္ဆီးခဲ႔ျခင္းမရွိခဲ႔ပဲ ပစၥည္းေတြနဲ႔ ဘုရား ဌာပနာ မ်ား ဘ႑ာေတာ္မ်ားကုိလုယူသြားခဲ႔ပါတယ္။ေနာက္ထပ္ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္သူ မိုဟာမက္ေဂၚရီ ဟာ ဗုဒၶသာသနာ ကုိနလံမထူနိုင္ေအာင္ အဆုံးအစြန္ထိဖ်က္ဆီးပစ္ခဲ႔ပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာဝင္တို႔ရဲ႕ အႀကီးမားဆုံးေသာရန္သူတေယာက္လဲျဖစ္ပါတယ္။ ရဟန္းေတာ္မ်ားဟာဆိုရင္ ဆြမ္းဘုန္းေပးေနဆဲပင္ အသတ္ခံခဲ႔ရရွာပါတယ္။ ( Natabats History of India ) ေခၚစာအုပ္မွာ ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားကုိ စစ္သားမ်ားဟုထင္မွတ္၍သတ္ပစ္ျခင္းျဖစ္တယ္လုိ႔ဆိုထားပါတယ္ ။ဒါဟာယုတိၲမရွိပါဘူး ။တကယ္လို႔ဒီ ဌာနမွာရွိရဟန္းေတာ္ေတြကုိစစ္သားလုိ႔အမွတ္မွားရင္ တျခားေနရာက ဘုန္းေတာ္ႀကီးေတြဟာဒီလုိသတ္ခံရစရာ အေၾကာင္းမရွိ ေသးေဘးကေနလႊတ္ေျမာက္ရမွာပါ။ တျခားေနရာက ရဟန္းေတာ္ေတြလဲ ဒီလုိနည္းတူပဲသတ္ခံခဲ႔ရတာကုိၾကည့္ရင္ အမွန္တကယ္ ယုတ္မာလွစြာ ရည္ရြယ္သတ္ျဖတ္ခဲ႔ေၾကာင္းထင္ရွားပါတယ္။
ကုလားအုပ္ေပါင္း -၁၄၀၀- နဲ႔မတရားယူေဆာင္သြားတဲ႔ ဘ႑ာေတာ္ေတြဟာ မိဂဒါဝုန္ေတာရွိေက်ာင္းေတာ္မ်ားမွ အမ်ားဆုံးျဖစ္ပါတယ္။
ရန္သူမူဆလင္မင္းေတြဖ်က္ဆီးခဲ႔တဲ႔ မိဂဒါဝုန္ အေဆာက္အဦးေတြဟာ ခရစ္ႏွစ္-၁၂ -ရာစုမွစၿပီး-၁၇-ရာစုအထိေျမႀကီးထဲ ျမဳပ္လ်ွက္ရွိခဲ႔ေပမဲ႔လည္း အဲ႔ဒီ ပတ္ဝန္း က်င္ရွိရပ္သူရြာသားမ်ားဟာ ထုတ္ယူအသုံးျပဳခဲ႔ၾကျခင္းမရွိပါဘူး။
အဂၤလိပ္လက္ထက္ေရာက္ရွိတဲ႔အခါ မကၠင္ဇီဆိုတဲ႔ေက်ာက္စာဝန္ႀကီးက ခရစ္နွစ္-၁၈၁၅- ခုနွစ္မွာ အဲ႔ဒီေနရာကုိစတင္တူးေဖၚခဲ႔ပါတယ္။
အဲ႔ဒီေနာက္တခါမွာေတာ့ ဆာအလက္ဇံဒါကာနင္ဂန္ ကခရစ္ႏွစ္-၁၈၄၅-ခုနွစ္မွာဒုတိယအႀကိမ္ တူးေဖၚခဲ႔ျပန္ပါတယ္။ အဲ႔ဒီ ဆာအလက္ တူးေဖၚလုိ႔ရရွိတဲ႔ပစၥည္း အခ်ဳိ႕ေလာက္ကုိသာ မိဂဒါဝုန္ျပတိုက္မွာထားျပီး က်န္ပစၥည္းေတြကုိေတာ့ ကာလကတၱား ျပတိုက္ကုိပုိ႔ခဲ႔ပါတယ္။
တူးေဖၚလုိ႔ရရွိတဲ႔ ေက်ာက္အုတ္မ်ားစြာကုိေတာ့ ဗာရာဏသီကုိ ယူေဆာင္ျပီး ကြင္း(န္) ေကာလိပ္ ၊ ဝရုနာျမစ္ရွိ ဒြန္ကင္တံတား ၊ ဘူတာရုံ စတာေတြကုိေဆာက္လုပ္ခဲ႔ပါတယ္။
ဝရုပ္ပြားေတာ္တဖက္ပါေသာ ေက်ာက္စာေပါင္း ၄၈ ခ်ပ္ နဲ႔ ပန္းပုပန္းႏြယ္ပါတဲ႔ ေက်ာက္ခ်ပ္ေပါင္း မ်ားစြာကုိ အသုံးျပဳေဆာက္လုပ္ခဲ႔ပါတယ္။ အဲ႔ဒီေခတ္မွာပင္ အဲ႔ဒီေလာက္ အသုံးျပဳ ခဲ႔တယ္ဆိုရင္ ဒီ႔ အရင္က အဘယ္မၽွ အသုံးျပဳခဲ႔မယ္ဆိုတာ စဥ္းစားသာ ၾကည့္ၾကပါေတာ့ဗ်ာ။
မူဆလင္ေတြဖ်က္ဆီးလုိ႔ၿပိဳပ်က္ ႀကိဳးပဲ႔ခဲ႔တဲ႔ ရုပ္တုေတာ္မ်ား ၊ သပိတ္ကဲြ၊ အိုးကဲြ၊အိုးျခမ္းေတြကုိေတာ့ ေက်ာက္စာဖက္ဌာနမွေဆာက္လုပ္ထားတဲ႔ျပတိုက္ထဲကုိ ပုိ႔ေဆာင္ခဲ႔ပါတယ္။ အဲ႔ဒီျပတိုက္ထဲမွာ အေသာက ေက်ာက္စာတိုင္က ေက်ာက္ျခေသၤ႔ ရုပ္ သုံးပြင့္ဆိုင္ႀကီးနဲ႔ မ်ားစြာေသာေက်ာက္စာမ်ားလည္းရွိပါတယ္။
''က်ယ္ျပန္႔လ်ွက္ သာယာနာေပ်ာ္ဘြယ္ ရွိခဲ႔တဲ႔ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးေတြဟာ အုတ္နံရံႀကီးမ်ား တံမံသလင္းမ်ားအျဖစ္ ျပိဳပ်က္လ်ွက္ရွိရကားးး ဖူးေမ်ာ္ျမင္ေတြ႕ရသူ ''ဗုဒၶ''ဘာသာဝင္ သူေတာ္စင္အေပါင္းတို႔ဟာ ေရွးေခတ္ကုိ ျပန္လည္ တသ, လြမ္းဆြတ္ ,ၾကရပါတယ္။ ဒီေနရာကုိဖူးေျမာ္ရတိုင္းလဲ က်ြန္ေတာ္တို႔ ''ဗုဒၶ''ဘာသာဝင္ေတြရဲ႕ ရင္တြင္းက ထၾကြလာတဲ႔ ေသာက ဒီလိႈင္း ႀကီးေတြကုိ '' သံေဝဂ'' တရားျဖင့္သာ ကာဆီးရင္းးးးးးးးးးးးး
(Form the report of a tour in the Gotakbpar District.By.A.C.L.Carleyle in 1875-1876 and 1876-1877. Pages 62-63).
ဆက္လက္ေဖၚျပပါမည္။___________________________________________________________________________ဗုဒၶဘာသာကုိဖ်က္ဆီးမည့္ အႏၲရာယ္
=========================
အပုိင္း( ၆ )
ကုသိနာရုံေက်ာင္းေတာ္ႀကီးအား မူဆလင္မ်ားဖ်က္ဆီးပုံ
*********************************
(Form the report of a tour in the Gotakbpar District, By A.C.L. Carleyle in 1875-1876 and 1876-1877. Pages 62-63).
Kushinagar Temple
In the innier doorway of the temple itself made an interesting discovery .In two hollow on each dide at the lower part of the temple, I found the ancient cupbaped iron pivot hinged of the former doors; and with an adheringv to the hinges, I found some fragments of black charred wood which showed that the doors had been destroyed by fire ; and as numerous bones and various charred substances were found in the outer chamber as well as in both doorway. It was evident that Buddhism bad been destroyed by fire and sword.
မစၥကလိတ္၏ ဂုိရတ္ဗူဒိစႀတိတ္ ခရီးစဥ္စာအုပ္ စာမ်က္နွာ ၆၂-၆၃ တြင္ေရးသားထားသည္မွာ…
ကုသိနာရုံေက်ာင္းေတာ္ႀကီး
=========================
''ကုသိနာရုံဘုရား ေက်ာင္းေတာ္ႀကီး၏ အတြင္းတခါးဖက္တြင္စိတ္ဝင္စားဖြယ္ရာတခူကုိေတြ႕ရေလသည္။ေက်ာင္းေတာ္ႀကီး၏ ေအာက္တံခါးႏွစ္ဖက္တြင္ အေခါင္းႀကီးႏွစ္ခုရွိေလသည္။
ထိုအေခါင္းမ်ားထဲ၌ေရွးေဟာင္းတခါးမ်ားတြင္တပ္ဆင္ခဲ႔ေသာ ေရွးေဟာင္းပုံစံရွိေသာ သံပတၱာမ်ားနွင့္ မီးေသြးအစအနမ်ားကုိေတြ႕ရွိရေလသည္။ ထို႔အျပင္မ်ားစြာေသာအရုိးမ်ာနွင့္ မီးေလာင္က်ြမ္းထားေသာအရာဝတၳဳမ်ားကုိလဲ အျပင္ရွိ တခါးဝႀကီးႏွစ္ဖက္စလုံးတြင္ေတြ႕ရွိရေသး၏ ။ ထိုသုိ႔ေတြ႕ရွိရေသာမီးေသြးမ်ားလူရုိးမ်ားနွင့္ ေလာင္က်ြမ္းထားေသာ အရာဝတၳဳမ်ားကုိေတြ႕ျမင္ရျခင္းျဖင့္ ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးကုိမီးရႈိ႕ဖ်က္ဆီးေလေၾကာင္းထင္ရွားေလသည္…
ဗုဒၶ ဘာသာကုိ မီးနွင္႔ဓားလက္နက္ တုိ႕က အစတုံးေအာင္ဖ်က္ဆီးပစ္ခဲ႔ေလသတည္း ၥ''''
=========================
အထက္ပါအေထာက္အထားမ်ားအရ ကုသိနာရုံေက်ာင္း,ေစတီပုထိုးေတာ္မ်ားဟာ မီးရႈိ႕ဖ်က္ဆီးခံခဲ႔ရတယ္ဆိုတာထင္ရွားပါတယ္။ ဒီလူယုတ္မာဘယ္သူလဲ ?
ေဖၚထုတ္ဖို႔လုိပါတယ္ ။ အဲ႔ဒီလူယုတ္မာ ကေတာ့ မိုဟာမက္ ကုတ္ဘြဒၵိန္အဲလ္ဘတ္ ဆိုတဲ႔ မႊတ္ဆလင္ပဲျဖစ္ပါတယ္ ။ ဒီလူယုတ္မာဟာ ခရစ္ႏွစ္ ၁၁၉၇ -ခု
နွစ္မွာေအာက္(ဒ္) ႏွင့္ တိရဟုတ္နယ္ အပါအဝင္ ျဖစ္ေသာကုသိနာရုံဖက္သုိ႔ ခ်ီတက္တိုက္ခိုက္ရာမွာ တလအတြင္းမွာပဲ သိမ္းပုိက္ ျပီးစီးခဲ႔ပါတယ္ ။ ထိုအခ်ိန္ခါက ကုသိနာရုံ ေဒသ၌ ေက်ာင္းႀကီးငယ္ေပါင္း ၃၀၀ ခန္႔ ေစတီ အဆူ ၈၀ ခန္႔ နွင့္ သံဃာေတာ္ေပါင္း ၃၀၀ ေက်ာ္ခန္႔ ေနထိုင္သီတင္းသုံးခဲ႔ပါတယ္ ။ မိုဟာမက္ကုတ္ဘြဒၵိန္အဲလ္ဘတ္ ဟာ ေက်ာင္းေတာ္ရွိ သံဃာေတာ္ေတြကုိ ဝါဝါျမင္သမ်ွကုိရက္ရက္စက္စက္ လုိက္လံသတ္ျဖတ္ခဲ႔လုိ႔ ရဟန္းေတာ္ေတြဟာ ဘုရားပရိနိဗၺာန္ ျပဳရာ ဂူႀကီးထဲကုိေျပးဝင္ပုန္းေအာင္းခဲ႔တာကုိ အျပင္ဖက္ မွ တံခါးမ်ားကုိပိတ္ျပီးမီး ရႈိ႕သတ္ခဲ႔လုိ႔ သံဃာေတာ္ေတြဟာ မီးပုံႀကီးထဲမွာ တဘုံးဘုံးလဲျပီး ေသဆုံးခဲ႔ၾကရပါတယ္။
( မစၥတာကလိတ္တူးေဖၚေတြ႕ရွိခဲ႔
ေသာအရုိးေတြဟာ ထိုရဟန္းေတာ္မ်ားရဲ႕အရိုးေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ မစၥတာကလိတ္က ကုသိနာရုံကုိဖ်က္ဆီးသူကုိထုတ္ေဖၚမေရးသားခဲေသာ္လည္း …… ''မဟာေဗာဓိပင္္ အသင္းႀကီးရဲ႕ စကၠေထရီခ်ဳပ္ႀကီး ေဒဝၿပိယက ေတာ့ ကုသိနာရုံကုိ ဖ်က္ဆီးသူလူယုတ္မာေတြဟာ မူဆလင္ေတြျဖစ္တယ္လုိ႔ သူ႔ရဲ႕ (Buddhist shrines in India) ေခၚစာအုပ္မွာ ေရးသားထားပါတယ္။)
ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္ ျပဳေတာ္မူရာေနရာျဖစ္ေသာ္လည္း မူဆလင္လူယုတ္မာမ်ားရဲ႕စက္ကြင္းက မလႊတ္ကင္းနိုင္ပါလား ''ဟု သံေဝဂ ယူနိုင္ေပမဲ႔လည္း ……က်ြန္ေတာ္ရင္တြင္းကနာက်ည္းမႈ႕ ေတြကုိမၿမိဳသိပ္နိုင္ေအာင္ခံစားရပါတယ္ ခင္ဗ်ာ။
==============================''ဤ အေၾကာင္းအရာမ်ားေပၚတြင္ အမွားတစုံတရာပါရွိခဲ႔ပါလ်ွင္ က်ေနာ္ Yekaung Kyawswar'' ေက်ာ္စြာတြင္သာတာဝန္ရွိပါသည္။ —___________________________________________________________________________''ဗုဒၶဘာသာကုိဖ်က္ဆီးမဲ႔အႏၲရာယ္'''
အပုိင္း ( ၇ )
``ရာဇၿဂိဳလ္´´
ၿမိဳ႕ေတာ္အားမူဆလင္မ်ားဖ်က္ဆီးပုံ
==========================
Page No.228
The Rajgir has been occupied at diffierent time by Mohammedans, by whom Buddhist structures were pulled down to furnish materials for tomb.
''ရာဇၿဂိဳလ္ၿမိဳ႕ကုိ မဟာေမဒင္
ေတြဟာ အႀကိမ္ႀကိမ္ ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္၍ ထိုသူတို႔သည္၊ အရိုးဂူမ်ားျပဳလုပ္ၾကရန္ ဗုဒၶဘာသာအေဆာက္အဦးမ်ားကုိၿဖိဳဖ်က္ ခ် ၾကေလသည္။''
*********************************
''ဗုဒၶ ''လက္ထက္ေတာ္အခါက အတြင္း ၉ ကုေဋ အျပင္ ၉ ကုေဋ အထိလက္ခံနိုင္ေသာ ေဝဘူလ၊ေဝဘာရ၊ဣသိဂိလိ၊ ပဏၰဝ, ဝိဇၩကုဋ္ လုိ႔ေခၚတဲ႔ေတာင္ႀကီး ၅ လုံးတို႔ဟာ ခံတပ္ႀကီးသဖြယ္ ကာဆီးထားျခင္းေၾကာင့္ ၊သဘာဝအက်ဆုံးေသာၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီး ရာဇၿဂိဳလ္ ဟာ လူယုတ္မာမူဆလင္ေတြရဲ႕ အႀကိမ္ႀကိမ္ ဝင္ေရာက္ ဖ်က္ဆီးတိုက္ခိုက္မႈ႕ေၾကာင့္ ေတာႀကီးေသလာ ဟိမဝႏၲာကဲ႔သုိ႔သာ ၿခံဳႏြယ္အထပ္ထပ္ ရစ္ပတ္ဖုံးအုပ္ျခင္းကုိေရာက္ရွိခဲ႔ရပါတယ္။ ဒီ ရာဇၿဂိဳလ္ ၿမိဳ႕ႀကီးဟာ ခရစ္ႏွစ္- ၁၁၉၇ -ခုႏွစ္မွာ မိုဟာမက္ေဂၚရီရဲ႕ လက္ေထာက္ တေယာက္ျဖစ္တဲ႔ အကၠတိယာရုဒၵိန္-မိုဟာမက္ဘင္ ဆိုတဲ႔လူယုတ္မာရဲ႕ဖ်က္ဆီးမႈ႕ေၾကာင့္ ေနာက္ဆုံးမွာ အလုံးစုံပ်က္စီးျခင္းကုိေရာက္ခဲ႔ ရပါတယ္။
(အိႏၵိယရာဇဝင္သစ္-၁၆၄- ဣဆြာရီျပဆဒ္)******************&*********************************
Ikhityaruddin Mohammad Bin, conquered Bihar (1197)with only 2000 soldiers and destroyed the Buddhist temples and libraries at Rajgir.
'''အကၠတိယာ ရုဒိၵန္မိုဟာမက္ ဘင္ , သည္ စစ္သားေပါင္း ၂၀၀၀ ''နွင့္ ၁၁၉၇-ခုနွစ္မွာ၊ ဘီဟာနယ္ကုိသိမ္းပုိက္စဥ္ ရာဇၿဂဳိလ္ၿမိဳ႕ရွိ ေက်ာင္းေတာ္မ်ား ပိဋကတ္ တိုိက္မ်ားကုိဖ်က္ဆီးပစ္ခဲ႔ေလသည္။'''
*********************************
ဒီအေၾကာင္းအရာေတြအရ ဆိုရင္ မူဆလင္ေတြရဲ႕ဖ်က္ဆီးျခင္းေၾကာင့္ အလုံးစုံပ်က္စီးျခင္းကုိေရာက္ရွိခဲ႔ရေၾကာင္းထင္ရွားပါတယ္။
ခရစ္နွစ္-၂၅၀ ေလာက္မွာၿမိဳ႕ေတာ္ေဟာင္းရာဇၿဂိဳလ္မွာအိမ္ တိုက္တာ အေဆာက္အဦး လုံးဝျပတ္စဲခဲ႔ၿပီး ၊ အဇာတသတ္ ၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္တဲ႔ ရာဇၿဂိဳလ္သာ အိမ္ေျခ ၄၀၀ ရွိခဲ႔ပါတယ္ ။ ရာဇၿဂိဳလ္ အနီးအနားပတ္ဝန္းက်င္အရပ္ေတြမွာ ေရွးေဟာင္း ဗုဒၶ ဘာသာမ်ားရဲ႕ ေရွးေဟာင္အေဆာက္အဦးေတြက အုတ္၊ ေက်ာက္ ၊ ေတြနဲ႔ေဆာက္လုပ္ထားတဲ႔ ဗလီႀကီးငယ္ကုိေတြ႕ျမင္နိုင္ပါတယ္
။ အဲ႔ဒီ အုတ္ ေက်ာက္ေတြဟာ ေဝဠဳဝန္ ေက်ာင္းေတာ္ နဲ႔ ရာဇၿဂိဳလ္ ၿမိဳ႕တြင္းၿမိဳ႕ျပင္ ရွိ ေက်ာင္းေတာ္ေတြက ယူငင္ထားတာပါ ။ ဒါဟာ ဟုတ္ရဲ႕လာ ဆိုတာကေတာ့ အဲ႔ဒီဗလီႀကီးေတြရဲ႕ နံရံ မွာရွိတဲ႔ေက်ာက္စာပါ ေက်ာက္ခ်ပ္ႀကီးေတြကသက္ေသေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ႔အျပင္ ဝိပၸလိဂူဟာ ေခၚ ရွင္မဟာကႆပ ကုိယ္ေတာ္ျမတ္ႀကီးစ်ာန္ဝင္စားေတာ္မူခဲ႔တဲ႔ လုိဏ္ဂူႀကီးအေပၚမွာလဲ မူဆလင္ အရုိးဂူ ၅ ခု ကုိတည္ထားပါတယ္ ။
ေဝဠဳဝန္ေက်ာင္းေတာ္ႀကီး အုတ္ခ်ပ္ မ်ား နည္းပါးသြားရျခင္းဟာလဲ မူဆလင္ေတြဟာ သူတို႔ဆႏၵရွိသည့္ အတိုင္းယူငင္သုံးစဲြခဲ႔ၾကလုိ႔ပါ ။
ဒီအေၾကာင္းအရာေတြကုိၾကည့္ျခင္းျဖင္႔ က်ြန္ေတာ္တို႔ ဗုဒၶ ဘာသာ အေပၚမွာ မူဆလင္ေတြဟာ ဟုိးး ေရွးအခါ ကစလုိ႔ ယခုထက္တိုင္ အလုံးစုံဖ်က္ဆီးေရး ရယူေရး ဝါဒ ကုိလက္ကုိင္ထားျပီး ဗုဒၶ ဘာသာကုိ အျမစ္ျပတ္ေအာင္ ေခ်မႈန္း မယ္ဆိုတာ ထင္ရွားပါတယ္ဆိုတာကုိ ''ဗုဒၶဘာသာ ဝင္ သူေတာ္စင္အားလုံးကုိ သတိေပးလက္ဆင့္ကမ္းရင္းး
=========================
ယခု အေၾကာင္းအရာတြင္ အမွား တစုံ
တရာ ပါရွိခဲ့ပါလ်ွင္ က်ြန္ေတာ႔္ တြင္သာ
တာဝန္ရွိပါသည္ ။
Yekaung Mahar kyawswar —____________________________________________________________________________ဗုဒၶ''ဘာသာကုိဖ်က္ဆီးမဲ႔အႏၲရာယ္''
အပုိင္း ( ၈ )
**************************************
ပါဋလိျပည္္ ိ ကုိမဟာေမဒင္(ေခၚ)မူဆလင္မ်ားသိမ္းပုိက္ဖ်က္ဆီး ျခင္း
==========================
Bihar and Orissa District Gazetters(Patna)
By L.S.S.O..,Malley,I.C.S.,
Page No,20..
The Mohammedan Conquest
The Buddhism of Magadha was finally swept away by the Mohammedan invasinon under Bakhtiyar khilji.
In 1197- .The capital, Bihar was seized by a small number of two hundred horsemen.
Who rushed the postem gate and sacked the town.
The slaughter of the shaven headed Brahmins'' as the Mohammedan chronicler called the Buddhist monks , was so complete that when the victor searched for someoue capable of explaining the contents of the monastic libraries not a living man could be found who was able to do so,''It was discovered , '' it was said,``that the whole place and city was a place of study,``*A similar ' fate befell the other Buddhist institition, against which the combined intolerance and rapacity of thye invaders were directed.
The monasteris were sacked and omnks slain .
Many of the temples were ruthlessly destroyed ,or desecrated, and countless idols were broken and trodden underfoot. Those monks who escaped from the sword fled to Tibet, Nepal and southern India, and Buddhism as a popular religion in Bihar, it is last abode in northern India was finally destroyed.
Thence forward patna passed under the Mohammedan rule .
မစၥတာမာေလ၏ ဘီဟာနွင့္ ၾသရိစၥ ဂလက္တီယာ- စာမ်က္နွာ နံပါတ္ -၂၀
မဂဓတိုင္းဗုဒၶသာသနာေတာ္သည္ ဘက္တီယာခလိဂ်ီ ေခါင္းေဆာင္တဲ႔ မဟာေမဒင္ေတြဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္ျခင္းေၾကာင့္ ပ်က္စီးျခင္းကုိေရာက္ခဲ႔ရပါတယ္။
သူတို႔ဟာ ခရစ္နွစ္ ၁၁၉၇ ခုနွစ္မွာ မဂဓတိုင္း ပါဋလိပုတ္ ၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးကုိ ျမင္းစီးစစ္သား ၂၀၀ ခန္႔နဲ႔ ၿမိဳ႕မ တခါး ႀကီးကေနဝင္ေရာက္ သိမ္းပုိက္ခဲ႔ပါတယ္ ။
မဟာေမဒင္မွတ္တမ္းမ်ားမွာေတာ့ ဗုဒဗုဒၶဘာသာဘုန္းႀကီးမ်ားဟုေခၚဆိုေသာ ဦးျပည္းကတုံး မ်ား(မဟာယန္ရဟန္းကုိဆိုလုိသည္)
ကုိအစေပ်ာက္ေအာင္ရက္ရက္စက္စက္ သတ္ျဖတ္ခဲ႔တယ္လုိ႔ဆိုပါတယ္။ ၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးတခုလုံးဟာလည္းပညာသင္ၾကားရာဌာနႀကီးတခုျဖစ္ခဲ႔ပါတယ္။ က်ဴးေက်ာ္သူလူယုတ္မာေတြဟာ ေက်ာင္းမ်ားကုိသိမ္းပိုက္ျခင္း၊ ေစတီပုထိုးေတြကုိ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္စြာေခ်မႈန္းဖ်က္ဆီး ျခင္း၊ ေရတြက္လို႔ပင္မရနိုင္ေလာက္ေအာင္မ်ားျပားလွေသာ ရုပ္တုေတာ္ေတြကုိ ရိုိက္ခ်ဳိးဖ်က္ဆီးျခင္း၊မီးရႈိ႕ဖ်က္ဆီးျခင္း။
ေျချဖင့္နင္းျခင္း စတာေတြကုိမရပ္မနား ျပဳလုပ္ဖ်က္ဆီး ခဲ႔ၾကပါတယ္။ ဓါး ေဘးမွလြတ္ေျမာက္ ၾကရွာတဲ႔ရဟန္းေတာ္ေတြဟာ တိဗက္၊ ေနပါလ္ နွင့္ အိႏိၵယျပည္ေတာင္ပုိင္းကုိထြက္ေျပးခဲ႔ရပါတယ္။ အိႏၵိယေျမာက္ပုိင္း မွာလဲ ေနာက္ဆုံးတည္ရွိခဲ႔တဲ႔ ဘီဟာေခၚ မဂဓနယ္မွာ နိုင္ငံေတာ္ဘာသာ ျဖစ္ခဲ႔ဘူးတဲ႔ ''ဗုဒၶဘာသာ'' ဟာေနာက္ဆုံးမွာေတာ့ တိုင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ႔တဲ႔ ဘာသာျခား မင္းဆိုးမင္းညစ္ ေတြေၾကာင့္ ကြယ္ေပ်ာက္ခဲ႔ရပါတယ္ ။အဲ႔ဒီအခ်ိန္က စျပီး ပဋနာ(ပဋလိပုတ္) ျပည္ဟာ မဟာေမဒင္ေတြရဲ႕အုပ္ခ်ဳပပ္ျခင္းကုိခံခဲ႔ရပါတယ္။
အဲ႔ဒီဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္မႈ႕ေတြေၾကာင့္ ''အေသာကမင္းႀကီး'' ရဲ႕ေကာင္းမႈ႕ေတာ္ေတြၿဖစ္တဲ႔ ''မဟာေစတီ'' အေသာကရုံေက်ာင္း'' စတဲ႔ အေဆာက္အဦးေပါင္မ်ားစြာဟာ အလုံးစုံပ်က္စီးျခင္ကုိ ေရာက္ခဲ႔ရပါတယ္ ။
ေရွးေဟာင္း ပါဋလိပုတ္ ၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးဟာ အခု ပဋနာ ၿမိဳ႕ ရဲ႕ေျမေအာက္ ၂၄ ေပခန္႔ ႏွစ္ျမဳပ္ေနတယ္လို႔ ေက်ာက္စာဘက္ပညာရွင္ေတြက ခန္႔မွန္းထားခဲ႔ၾကပါတယ္ ။ ပဋနာၿမိဳ႕ေတာ္ရဲ႕အေရွ႕ဘက္ ဖါလုံဝက္ခန္႔အကြာမွာရွိတဲ႔ ေစတီႀကီးတဆူဟာ လဲ မူဆလင္ ေတြက ၿဖိဳခ်ဖ်က္ဆီးၿပီး ဗလီ ႀကီးတခုကုိေဆာက္လုပ္ထားၾကပါတယ္။
ဒါေတြကုိ ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕႔ ႏွလုံးသည္းပြတ္ျဖစ္တဲ႔ ''ဗုဒၶဘာသာ''ဟာ မွန္ကန္တဲ႔ဘာသာတရားတခုမဟုတ္ျခင္း ၊ရဟန္းေတာ္မ်ားရဲ႕ ပဋိယတိၱ၊ပဋိပတိၱ၊ပဋိေဝဒ ေတြအေပၚေဖာက္ျပန္ျခင္း ေစာင့္ထိန္းမႈ႕ကင္းမဲ႔ျခင္း၊ ရဟန္းသံဃာ ေတာ္ေတြဂုိဏ္းဂဏ ကဲြျပား ျခင္း ေၾကာင့္ မဟုတ္ပဲ မူဆလင္လူယုတ္မာေတြရဲ႕ ယုတ္မာစြာ အျမစ္ျပတ္ ဖ်က္ဆီးေခ်မႈန္ျခင္းေၾကာင္႔ သာသနာေနလုိလလုိထြန္းပေနရာကေန ကြယ္ေပ်ာက္သြားခဲ႔ရျခင္း ့ ျဖစ္ပါတယ္……ဆိုိတာ ကုိ နွလုံးသည္းပႊတ္ ေၾကြမတတ္ ေသာခံစား မႈ႕မ်ိဳးျဖင့္ တင္ျပရင္း
==========================
'''ဘာသာ,သာသနာကုိ ,ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္နိုင္ေသာမင္းေကာင္းမင္းျမတ္ ေပၚထြက္လာေစဖို႔ ''မဝ႔ံမရဲ'''ဆႏၵျပဳလ်ွက္***********************************************
အမွားအယြင္း တစုံတရာ ပါရွိခဲ႔ပါလၽွင္ က်ြန္ေတာ္ ''Yekhaung Mahar Kyawswar''တြင္သာ တာဝန္ရွိပါသည္ခင္ဗ်ာ
===========================================________________________________________________ ''ဗုဒၶဘာသာ''ကုိဖ်က္ဆီးမဲ႔အႏၲရာယ္''
အပုိင္း( ၉ )
*********************************
''ဝီဟာရ, ေခၚ ဘီဟာၿမိဳ႕ေတာ္''
သာသနာကုိ ,မူဆလင္မ်ားဖ်က္ဆီးပုံ
=========================
(Bihar town)……………At the mohammedan conquest, the city was sacked , the monastery burnt, and the monks slain by Bhakhtiar Khilji; Bihar was the place of residence of the Mohammedan governors until 1541.
In all directions are seed Mohammedan tombs, the smaller of bricks, larger or square and curved stones taken from ruined Buddhist or Brahmanical buildings.
=========================
မဟာေမဒင္ေတြဟာ၊ဘီဟာၿမိဳ႕ကုိေအာင္ျမင္ခ်ိန္၊ေက်ာင္းေတာ္ေတြကုိလုယက္ဖ်က္ဆီးျပီး ''ဘက္တိယာ ခိလဂ်ီ'' ဟာရဟန္းေတာ္ေတြကုိ သတ္ျဖတ္ပစ္ ခဲ႔ပါတယ္။ ဒါေပမဲ႔ ဘီဟာၿမိဳ႕မွာေတာ့ ခရစ္နွစ္-၁၅၄၁၊ႏွစ္တိုင္ေအာင္ မဟာေမဒင္ဘုရင္ခံေတြ အဆက္ဆက္ ရုံးစုိက္ခဲ႔ရာေနရာျဖစ္ခဲ႔ပါတယ္။
ဘီဟာၿမိဳ႕ရဲ႕ေနရာအသီးသီးမွာ မူဆလင္ေတြရဲ႕အရုိးဂူေတြကုိေတြ႕ျမင္နိုင္ပါတယ္။ အဲ႔ဒီ အရုိးဂူေတြမွာပါဝင္ တဲ႔ အုတ္ အႀကီး,အငယ္,အလတ္ ,အ ရြယ္မ်ဳိးစုံနဲ႔ ပန္းပုပန္းႏြယ္မ်ားနဲ႔ထုလုပ္ထားတဲ႔ေက်ာက္ ဗုဒၶ',ဘာသာဝင္မ်ားနဲ႔ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္မ်ားရဲ႕ အေဆာက္အဦး ေတြကယူငင္ေဆာက္လုပ္ထားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
=========================
In the centre of the dargah or town of Kadir Kumaish, which is modern date, but it is composed almost entirely of the ancient Cheityas and pillars………………and a little to the east of this place is the dargah of Makhdum Shah Ahmed Charamosh with an ancient gateway, eleven feet bigh and seven broad, which tradition says, once served x as the entrance to the great vihara in the old town.
=========================
'' ဘီ ဟာၿမိဳ႕''အနီးရွိ ကာဒီကူမစ္ ေခၚ တ့ဲမူဆလင္တဦးရဲ႕အရိုးဂူကုိ ''ဗုဒၶဘာသာ''ေတြရဲ႕ ေက်ာင္းကန္ေစတီမ်ားမွ ပစၥည္းမ်ားနဲ႔ ေဆာက္လုပ္ထားတာပါ ။ အဲ႔ဒီ ဂူ ကုိသြားရာလမ္းက ေစတီ 'ေက်ာက္တိုင္ စတဲ႔ဟာေတြကပစၥည္းေတြလဲ ပါဝင္ပါတယ္ ။
ဒီေနရာကေန အေရွ႕ဘက္ခပ္လွမ္းလွမ္းေနရာမွာ အျမင့္ ၁၁-ေပ အက်ယ္ -၇- ေပရွိတဲ႔ ဂိတ္ေပါက္တခါးႀကီး တခုနဲ႔ မုကၠဒမ္ရွာ-အဟာမက္ရွာရေမာ႔စ္ ရဲ႕သခ်ၤဳ ိင္းတခုလဲရွိပါေသးတယ္ ။ အဲ႔ဒီသခ်ၤဳ ိင္းကတံခါး မႀကီးရဲ႕ ရာဇဝင္ ဟာေရွးပေဝဏသီ အခါက ဗုဒၶ ဘာသာေက်ာင္းေတာ္ ႀကီးတခုရဲ႕ အဝင္ဝ က တံခါးေပါက္ႀကီးပဲျဖစ္ပါတယ္ ။
''အဲ႔ဒီေက်ာင္းေတာ္ႀကီးဟာ ဂုတၱရ မင္း ေတြလက္ထက္က စည္ပင္သာယာခဲ႔တဲ႔ ေပါတိက သံဃာရာမ ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးပဲျဖစ္ပါတယ္ ။
ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးဟာ ခရစ္နွစ္-၇၀၀ နဲ႔ ၈၀၀ -ခုနွစ္ မွာ သံဃာေတာ္ေပါင္း ၁၀၀၀ေက်ာ္ခန္႔ သီတင္းသုံးေနထိုင္ခဲ႔ပါတယ္။ ဒီေနရာဟာလဲ မူဆလင္ လူယုတ္မာေတြရဲ႕လက္ခ်က္နဲ႔ပဲ အလုံးစုံပ်က္စီးခဲ႔ရပါတယ္ ။
=========================
ဒီအေထာက္အထားေတြကုိၾကည့္ မယ္ဆိုရင္ မူဆလင္ေတြဟာ ''ဗုဒၶဘာသာ''ကုိ အျမစ္ျပတ္ေခ်မႈန္းျပီး သူတို႔ဘာသာျပန္႔ပြားေရးကုိမတရား (အဓမၼ)လုပ္ေဆာင္ ခဲ႔ေၾကာင္းထင္ရွားပါတယ္ ။
ဒင္း… တို႔မတရား သိမ္းပုိက္ျပီး အနိုင္ယူမင္းလုပ္ေနခ်ိန္မွာ ''ဗုဒၶဘာသာ နဲ႔ ဘာသာဝင္ေတြဟာ သူတို႔ ''ျပဳသမ်ွ ''နု'' ရတဲ႔ဘဝကုိေရာက္ရွိခဲ႔ရတယ္ဆိုတာ အထင္အရွာျဖစ္ပါတယ္……လုိ႔တင္ျပရင္း ……………………………
မူဆလင္လူယုတ္မာမ်ားရဲ႕လက္ခ်က္နဲ႔ မိမိဘာသာ မိမိလူမ်ဳိး မကြယ္ေပ်ာက္ေစဖို႔ ကာကြယ္နိုင္ၾကပါေစလုိ႔ ဆႏၵျပဳလ်ွက္
********************************
ဤ status တြင္ အမွားအယြင္းတစုံတရာ ပါရွိခဲ႔ပါလ်ွင္ က်ြန္ေတာ့္ တြင္သာ တာဝန္ရွိပါသည္။
Yekaung Kyawswar
စာစီေပးေသာ Angle Black Angle ကိုလည္း ေက်းဇူးပါ။
https://www.facebook.com/mg.mgkyaw.543
No comments:
Post a Comment