ကမန္

ကမန္
တုိင္းရင္းသားစာရင္းတြင္ ပါ၀င္ေနေသာ ရခုိင္ျပည္ရွိ ကမန္လူမ်ိဳးကုိ ရခုိင္မ်ိဳးႏြယ္စုထဲ တြင္ ထည္႔သြင္းဖုိ႔ စဥ္းစားၾကမည္ဆုိပါက တစ္ဦး၊တစ္ဖြဲ႔၊ တစ္ၿမိဳ႕၊ တစ္ရြာႏွင္႔ ဆုံးျဖတ္၍ရမည္႔ကိစၥဘဲ ရခုိင္တစ္ျပည္လုံးက ရခုိင္မ်ိဳးႏြယ္စု ရခုိင္၊ သက္၊ ဒုိင္းနက္္၊ ခမီ။ ၿမိဳ၊ မရမာႀကီး၊ ႏွင္႔ အျခားေသာ လူမိဳးဳးစုမ်ား၏ သေဘာထားမ်ား တူညီမွ ျဖစ္ႏုိင္မည္ံ ကိစၥတစ္ရပ္ဟု ထင္ျမင္ပါမိသည္။( ကမန္) ဆုိေသာ လူမ်ိဳးအမည္ သည္လည္း လူေလာ၊ ေလးေလာ၊ သမုိင္းေၾကာင္းအရ ေျဖရွင္းရမည္႔ျပသနာ တစ္ရပ္ျဖစ္ေနသည္။၊ကမန္ဆုိသည္မွာ အိမ္နီခ်င္းမည္သည္႔ႏုိင္ငံတြင္မွ မရွိသည္႔ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးျဖစ္သည္ဟုလည္း သိရပါသည္။ ၊ ေလာေလာဆယ္အေျခအေနမွာ 2012 ခုႏွစ္ ရခုိင္ျပည္ အေရး အခင္း မ်ားတြင္ ကမန္မ်ားသည္ ဘဂၤလီကုလားမ်ားဖက္မွ ပါ၀င္ကူညီခဲ႔သည္႔ သာဓကမ်ား ရွိေနသည္ကတစ္ေၾကာင္း၊ ကမန္လူမ်ိဳးဟု ခံယူထားေသာ အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္မ်ားတြင္ ကမန္မဟုတ္ဘဲ ဘဂၤလီမ်ားက ကမန္အေယာင္ေဆာင္ေနေသာ ကမန္အတုဘဂၤလီမ်ားကုိ ရွင္းရခက္ ျပသနာျဖစ္ေနသည္ က တစ္ေၾကာင္း၊ ထုိေၾကာင္႔ ဤကမန္လူမ်ိဳးကိစၥသည္ 1982 ခုႏွစ္ ႏုိင္ငံသားဥပေဒ ႏွင္႔ စီစစ္ၿပီးေသာအခါ မွ ဤကိစၥ ေျဖရွင္းႏုိင္မည္ဟု ထင္ျမင္ပါ ေၾကာင္း။

(ဘဂၤလီကုလား)
ရခုိင္ျပည္ရွိ ဘဂၤလီေခၚေတာကုလားအမ်ားစုသည္ (1824 -1948) အတြင္း နယ္ခ်ဲ႔ကုိလုိနီ အဂၤ လိပ္မ်ားက ကူလီ၊ လယ္လုပ္ အလုပ္ၾကမ္းသမားအျဖစ္ အေနာက္ဘေဂၤါ ၊ဘဂ္လား နယ္ဖက္က သြင္းလာၾကသူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ေနာက္တဖန္ (1948 -2015) ယေန႔ထိ နည္းအမ်ိဳဲးမ်ိဳးျဖင္႔ ခုိး၀င္လာေသာသူမ်ားလည္း အမ်ားအျပားရွိသည္ဟု အမ်ားက သတ္မွတ္ထား ေသာေၾကာင္႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ အစုိရး ကလည္း တုိင္းရင္းသားအျဖစ္ အသိအမွတ္မျပဳ ဟု ေယဘူယ်အားျဖင္႔ ေျပာႏုိင္ပါ သည္။ သုိ႔ေသာ္ (ျခြင္းခ်က္) ဘဂၤလီ ကုလား မ်ားထဲမွ တစ္ခ်ိဳ႕ေသာ သူမ်ားသည္ တုိင္းရင္းသားျဖစ္ေနေသာ ကမန္လူမ်ိဳး အျဖစ္ျဖင္႔ ႏုိင္ငံသားစီစစ္ေရးကဒ္ျပားကုိ ရယူထားၾကသည္။ ဘဂၤလီမွ ကမန္ျဖစ္လာေသာေၾကာင္႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ တုိင္းရင္း သားျဖစ္ေနၾကသူမ်ား လည္း အမ်ား အျပားရွိေနၿပီးျဖစ္ေပသည္။ ထုိျပသနာ၏ အက်ိဳး ဆက္ ကုိ အစုိးရမွ တုိင္းရင္းသားအျဖစ္ သတ္မွတ္ခံထားရေသာ ကမန္လူမ်ိဳးဆုိသူမ်ားသည္ မူလ တုိင္းရင္းသားအခြင္႔ အေရးရေန သူမ်ားမွ ေလ်ာ႔က်ကာ ကမန္အတု အေယာင္ေဆာင္လူမ်ိဳးျပသနာေၾကာင္႔ မူလက ကမန္လူမ်ိဳးအေခၚခံရသည္႔သူမ်ားကုိ ရခုိင္မ်ိဳးႏြယ္၀င္မ်ားက ေစာင္႔ၾကည္႔ရမည္႔ သံသယလူမ်ိဳးအဆင္႔ကုိေရာက္ သြားၾကသည္အျပင္ ျမန္မာႏုိင္ငံအစုိးရကလည္း ကမန္မ်ားကုိ ဘဂၤလီဒုကၡသည္စခန္းမ်ားတြင္ အတူတူ ထားရွိေသးေၾကာင္းေတြ႔ရပါသည္။
တဖန္
ျမန္မာႏုိင္ငံအစုိးရက တုိင္းရင္းသားအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳ ထားေသာ အစၥလာမ္ဘာသာကုိးကြယ္ေသာ ကမန္လူမ်ိဳးသည္ ခရစ္(1976) ခုႏွစ္ထိ ရခုိင္မ်ိဳးႏြယ္ စု စာရင္း တြင္လည္း မပါ၀င္ေသးသည္ကုိ ျမန္မာႏုိင္ငံ ျပည္သူ႔ေကာင္စီ လက္ထက္က ျမန္မာ ႏုိင္ငံတုိင္းရင္းသား လူမ်ိဳးႀကီးအုပ္စု မ်ားအတြက္ ျပဳစုထုတ္ ေ၀ခဲ႔သည္႔ - တုိင္းရင္း သားယဥ္ေက်းမႈရုိးရာဓေလ႔ထံုးစံမ်ား (ရခုိင္) 1976 စာအုပ္တြင္ ထင္ရွားစြာ ေဖၚျပ ထားပါသည္။ ယင္းေၾကာင္႔ ထုိသူတုိ႔ကုိ ရခုိင္လူမ်ိဳးအမ်ားစုက မ်ိဳးႏြယ္လည္းမတူ၊ ဘာသာလည္းမတူ၊ ယဥ္ေက်းမႈလည္းမတူ၊ သည္႔ ကမန္လူမ်ိဳးကုိ ရခုိင္မ်ိဳးနြယ္ စု၀င္ အျဖစ္ အသိအမွတ္မျပဳၾကဘဲ၊ ရခုိင္ျပည္ရွိ လူမ်ိဳးစုအျဖစ္သာ အသိအမွတ္ျပဳၾကသည္ကုိ မ်ားေသာအားျဖင္႔ေတြ႔ရပါသည္။
ကမန္အစ သွ်ားခ်ဴ ဂ်ာကဟုဆုိလွ်င္ သွ်ား ခ်ဴ ဂ်ာသည္ မဂုိေလာ၊ ကမန္ေလာ႔ ၊ေလးေလာ႔ အေျဖထုတ္ေပးၾကပါ။