ကမ ၻာ႔အေသးဆုံး ဒဂၤါးမ်ားကုိ ခပ္ႏွိပ္သုံးစဲြႏုိင္ခဲ႔ေသာ ေရွးေခတ္ရခုိင္ေ၀သာလီျပည္၊ အပုိင္း-၂

************************************************************* ရခုိင္ေ၀သာလီေခတ္လယ္သုံး ႏြားလားဥႆဘ/ သီရိ၀စၥဒဂၤါး (ေအဒီ ၂၉၀-၅၂၀) ။

----------------------------------------- ေ၀သာလီေခတ္လယ္သုံး ႏြားလားဥႆဘ/ သီရိ၀စၥဒဂၤါးဆုိသည္မွာ အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာအရ ဒုတိယမင္းဆက္မွ စျႏၵဘဲြ႕ခံမင္းမ်ားခပ္နိွပ္ခဲ႔ေသာ ဒဂၤါးမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ဒုတိယမင္းဆက္ဆုိသည္မွာ ဒြစၤျႏၵမင္း - နန္းစံ (၅၅) ႏွစ္၊ ရာဇစျႏၵမင္း - နန္းစံ (၂၀) ႏွစ္၊ ကာလစျႏၵမင္း-နန္းစံ (၉) ႏွစ္၊ ေဒ၀စျႏၵမင္း-နန္းစံ (၂၂) ႏွစ္၊ ယဇလိစျႏၵမင္း- (၇) ႏွစ္ ၊ စျႏၵဗႏၵဳမင္း- (၆) ႏွစ္၊ ဘူမိစျႏၵမင္း - နန္းစံ ( ၇) နစ္၊ ဘူတိစျႏၵမင္း - နန္းစံ (၂၄) ႏွစ္၊ နီတိစျႏၵမင္း- နန္းစံ (၅၅) ႏွစ္၊ ၀ီရစျႏၵမင္း-နန္းစံ-(၃) ႏွစ္၊ ၿပီတိစျႏၵမင္း- နန္းစံ (၁၂) ႏွစ္၊ ပရိထိ၀ီစျႏၵ - နန္းစံ (၇) ႏွစ္၊ ဓရိတိစျႏၵမင္း -နန္းစံ (၃) နစ္၊ စုစုေပါင္း မင္း (၁၃) ပါးကုိ ဆုိလုိသည္။ စျႏၵမင္း ဘဲြ႕ခံမင္း(၁၃)ပါးတုိ႔ ခပ္ႏိွပ္ခဲ႔ေသာ ဒဂၤါးမ်ားကုိလည္း အားလုံး ရွာေဖြေတြ႔ရိွၿပီးျဖစ္ပါသည္။ စျႏၵဘဲြ႕ခံမင္းမ်ားသည္ ေအဒီ ၂၉၀ မွ ေအဒီ ၅၂၀ အထိ၊ နစ္ေပါင္း (၂၃၀)အထိ စုိးစံအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ႔ၾက သည္။ စျႏၵဘဲြ႕ခံမင္းတုိ႔၏ မင္းအမည္၊ နန္းစံႏွစ္ႏွင္႔ ထုိမင္းတုိ႔၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္အေသးစိပ္အ ခ်က္အလ က္မ်ား ကုိ အာနႏၵစျႏၵေက်ာက္စာေၾကာင္းေရ ( ၁၇) မွ (၃၀)၊ ဂါထာအားျဖင္႔ဆုိလွ်င္ ဂါထာအမွတ္ (၁၉)မွ ဂါထာအမွတ္ (၃၂) အထိတြင္ ေရးထုိးေဖာ္ျပထားသည္။ ဒုတိယမင္းဆက္မွ စျႏၵဘဲြ႕ခံမင္းမ်ားသည္ ေရႊဒဂၤါး၊ ေငြဒဂၤါးမ်ားကုိ ခပ္ႏိွပ္ထုတ္လုပ္သုံးစဲြခဲ႔ၾကသည္။ အရြယ္အစားအားျဖင္႔ ေဖာ္ျပရေသာ္ က်ပ္ျပည့္ဒဂၤါးမွ ေရြးႀကီး၊ ေရြးေလး ဒဂၤါးမ်ားအထိ ခပ္ႏွိပ္ သုံးစဲြခဲ႔ေၾကာင္း ေတြ႔ရိွရသည္။ အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာပါ ဒုတိယမင္းဆက္မွ စျႏၵဘဲြ႔ခံမင္းမ်ား ခပ္ႏွိပ္ခဲ႔ေသာ ဒဂၤါးတုိ႔၌ ေရွ႕ဘက္တြင္ ဘုရင္႔တံဆိပ္ေတာ္ျဖစ္ေသာ “ႏြားလားဥႆဘ” ( လည္ပင္း ပုတီးကုံးပါ) သေကၤတအရုပ္ကုိ ထည့္သြင္း ခပ္ႏိွပ္ထားၿပီး၊ ႏြားလားဥႆဘအရုပ္၏ အထက္တြင္ မင္းအမည္ေရးထုိးပါရိွသည္။ ယခု ေဖာ္ျပထားေသာ ေငြဒဂၤါးငယ္၌ “နီတိ” ဟု ေရးထုိးပါရိွသည္။ ဒဂၤါးငယ္၏အေလးခ်ိန္မွာ (၀.၃ ဂရမ္) ရိွၿပီး၊ အခ်င္းမွာ (၀.၇) စင္တီမီတာ ရိွပါသည္။ ဤမွ်ေသးငယ္ေသာ ေငြဒဂၤါးငယ္ ေရွ႕ဘက္တြင္ ႏြားလားဥႆဘအရုပ္ႏွင္႔ မင္းအမည္ကုိ ေရးထုိးထည့္သြင္း ခခပ္ႏွိပ္ထားၿပီး၊ ေက်ာဘက္တြင္ ရခုိင္ေ၀သာလီ ႏုိင္ငံေတာ္တံဆိပ္ျဖစ္ေသာ “သီရိ၀စၥ” သေကၤတကုိ လက္ရာေျမာက္စြာ ထည့္သြင္း ခပ္ႏွိပ္ထားျခင္းမွာ ေရွးေခတ္ရခုိင္ေ၀သာလီျပည္သားတုိ႔၏ ပညာကုိ ေလးစားမိပါသည္။ ရခုိင္ေ၀သာလီေခတ္၊ ေျမာက္ဦးေခတ္တုိ႔တြင္ ေၾကးဒဂၤါး၊ ခဲဒဂၤါးမ်ားကုိ ခပ္ႏိွပ္သုံးစဲြဲျခင္း အေထာက္အထား မ်ားကုိ ယေန႔ထက္တုိင္ အေထာက္အထား တစ္ခုမွ မေတြ႔ရေသးေပ။ ဤေဆာင္းပါးတြင္ ေဖာ္ျပေသာ ဒဂၤါးငယ္မ်ားမွာ အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာပါ ဒုတိယမင္းဆက္မွ စျႏၵဘဲြ႕ခံမင္းတုိ႔ ခပ္ႏွိပ္ခဲ႔ေသာ ပဲ ဒဂၤါးႏွင္႔ ေရြး၊ ေရြးငယ္ ဒဂၤါးငယ္မ်ားအေၾကာင္းကုိသာ ေရးသားေဖာ္ျပထားျခင္းသည္။ ယခုေဖာ္ျပေသာ ႏြားလားဥႆဘဒဂၤါးျပားငယ္မွာ အျခားေသာ ဒဂၤါးသမုိင္းမွတ္တမ္း စာအုပ္၊စာတမ္းမ်ား ၌ မေဖာ္ျပရေသးေသာ ဒဂၤါးငယ္ျဖစ္ပါသည္။ ႏြားလားဥႆဘဒဂၤါးငယ္ကုိ ရခုိင္ေရွးေဟာင္းဒဂၤါးမ်ားကုိ ျမတ္ႏုိ္းစြာ ထိန္းသိမ္းထားသူ ရခုိင္လူငယ္တ စ္ေယာက္ျဖစ္ေသာ ကုိေစာေက်ာ္ + မ၀တ္ရီ တုိ႔မွ ေစတနာျဖင္႔ ေပးကမ္းလွဴဒါန္းထားသည့္အတြက္ အထူးေက်းဇူးတင္ရိွေၾကာင္း မွတ္တမ္းတင္အပ္ပါသည္။ ေရွ႕တြင္ ေရးသားခဲ႔ေသာ ခရုသင္းဒဂၤါးအေၾကာင္းပါ ဒဂၤါးငယ္ကုိလည္း ဤမိသားစုမွ လွဴဒါန္းထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ေ၀သာလီေခတ္ က်ပ္ျပည့္ဒဂၤါးမ်ားႏွင္႔ မူး မတ္ ဒဂၤါးမ်ားအေၾကာင္းကုိ အေသးစိတ္ အက်ယ္သိလုိိပါက “ရခုိင္ျပည္သုံးဒဂၤါးႏွင္ ႔ေခတ္ၿပိဳင္ဒဂၤါးမ်ား” စာအုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ (၈၄ မွ ၁၆၁)အထိကုိ ၾကည့္ပါ။ တတိမင္းဆက္မွ မင္းတုိ႔ ခပ္ႏိွပ္ခဲ႔ေသာ ဒဂၤါးမ်ားေရွ႕ဘက္၌ ဘုရင္႔တံဆိပ္ေတာ္ ျဖစ္ေသာ “ႏြားလားဥႆဘ” အမွတ္သေကၤတကုိ ထည့္သြင္းခပ္ႏိွပ္ထားေသာ္လည္း ထုိႏြားလားဥႆဘ လည္ပင္းတြင္ ပုတီးကုံးမပါရိွေပ။ ေက်ာဘက္တြင္ ရခုိင္ေ၀သာလီႏုိင္ငံေတာ္တံဆိပ္ျဖစ္ေသာ သီရိ၀စၥ သေကၤတကုိ ထည့္သြင္းခပ္ႏွိပ္ထားသည္။ တတိယမင္းဆက္မွ ဒဂၤါးမ်ားအေၾကာင္းကုိ အက်ယ္မေရးေတာ႔ပါ။ အေသးစိတ္ အက်ယ္ကုိ သိလုိိပါက “ရခုိင္ျပည္သုံးဒဂၤါးႏွင္႔ေခတ္ၿပိဳင္ဒဂၤါးမ်ား” စာအုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ (၁၇၅-၂၀၈)အထိ ကုိ ၾကည့္ပါ။ ၁ က်ပ္ = ၁၆ ပဲ=၁၂၈ ေရြး။ ငါးမူး = ၆၄ ေရြး ၁မတ္သား ၃၂ ေရြး ၁ မူးသား ၁၆ ေရြး ၁ ပဲ = ၈ ေရြး ၂ ျပား ၄ ေရြး ေမာင္ျဖဴ (ႀကီြတဲကၽြန္း)