ၾတိပူရေရာက္ ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ား

ၾတိပူရေဒသသည္ အိႏၵိယႏိုင္ငံရွိ ထင္ရွားေသာ ေရွးေဟာင္းေနရာတစ္ခုျဖစ္သည္။ၾတိပူရေဒသတြင္ ၾတိပူရ(Tripura)၊မီဇိုရမ္(Mizoram)၊မာဂါလယ
(Meghalaya)၊ နာဂလန္း(Nagaland)၊မဏိပူရ(Manipur)၊အာသင့္အာရူ
နာေခ်ာ ပရာေဒ့ခ်္(Arunachal Pradesh) စေသာ ေသးငယ္သည့္ ျပည္နယ္(၇)ခုပါ၀င္သည္။အာသံျပည္နယ္အနီးတြင္ ဘဂၤလားေဒ့ခ်္ႏိုင္ငံက ၀န္းရံထားသည္။ ၾတိပူရအေၾကာင္းကို ကမၻာက မသိသေလာက္ျဖစ္သည္။အိႏိၵယႏိုင္ငံသား အမ်ားစုကပင္ သိသူနည္းပါးၾကသည္။ၾတိပူရသည္ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္
ထက္ (၅၀)မွ (၃၀၈၀)အထိျမင့္ေသာ လွပသည့္ေတာင္ေ ပၚေဒသျ ဖစ္သည္။

သို႕ရာတြင္ အမ်ားစု လူေနအေျခခ်သည္မွာ ေျမျပန္႕လြင္ျပင္တြင္သာ ရွိသည္။ ေရွးအခါကၾတိပူရသည္ ၾကီးက်ယ္ေ သာ ေဒသ တစ္ခုျဖစ္ခဲ့ သည္။အိႏၵိယႏိုင္ငံလြတ္လပ္ေရးရျပီးေ နာက္ ၾတိပူရေဒသ သည္ယ င္းႏိုင္ငံ ၏ အစိတ္အပိုင္းျဖစ္လာသည္။
၁၉၇၂ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ (၂၁)ရက္ေန႕တြင္ ၾတိပူရကို ျပည္နယ္ အဆင့္တိုးျမွင့္သတ္မွတ္ခဲ့သည္။ၾတိပူရတြင္ ဇယား၀င္လူမ်ိဳးစု (၁၉)မ်ိဳးသတ္မွတ္ထားေသာ္ လည္း ဘဂၤလားေ ဒ့ခ်္ႏိုင္ငံမွ ဘဂၤလီအမ်ားအျပား ခိုး၀င္အေျခစိုက္ခဲ့ရာ ဘဂၤလီ မ်ားၾကီးစိုးလာသည္။
(Ven.Dr.Dhammapiya,Dhamma Dipa School, Sabroom, Tripura, India ၏ Buddhism in Tripura ကိုရႈပါ။)
ၾတိပူရျပည္နယ္တြင္ ေနထိုင္ၾကေသာ ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ားကို ေမာ့ဂ္(Mog)ဟုေခၚဆိုၾကသည္။သူတို႕သည္ ၾတိပူရကို ရခိုင္မင္းမ်ားပိုင္စိုးခ်ိန္ ေအဒီ ၁၆ရာစုကပင္ အေျခစိုက္ေ နထိုင္လာ သူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။လက္ရွိ ဘဂၤလားေဒ့ခ်္ႏိုင္ငံ တြင္ အေျခစိုက္ေနထိုင္ၾကေသာ ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ားကို မဂ္သုိ႕မဟု တ္ မရမာဟု ေခၚၾကသည္။ၾတိပူရမွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ား
သည္ လူမႈေရးယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ဘာသာေရးရႈေထာင့္အရ ျမန္မာဗုဒၶဘာ
သာ၀င္တို႕ႏွင့္ နီးကပ္ေသာ ဆက္ႏြယ္မႈရွိသည္။သူတို႕သည္ ၾတိပူရတြင္ ေနထိုင္ၾကေသာ္လည္း တိပိဋက၊အ႒ကထာ စေသာဘာသာေရးစာအုပ္မ်ား ကိုျမန္မာဘာ သာျဖင့္ဖတ္ ရႈၾကသည္။ တရားစာမ်ားသင္ၾကားျခင္း၊ေဟာေျပာျခင္းမ်ားကို ျမန္မာဘာသာျဖင့္ ျပဳလုပ္ၾကသည္။
ၾတိပူရရွိ Mog ေခၚ ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႕သည္ ထိုေဒသတြင္ ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာၾကာေအာင္ အေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့ၾကျပီးျဖစ္ေသာ္လည္း သူတို႕၏ ဘာသာစကားမွာ အသံအနည္းငယ္ ကြဲျပားသည္မွအပ ရခိုင္ဘာသာ စကားျဖစ္သည္။ စာေပအေရးအသားမွာ ျမန္မာအကၡရာကို သံုးစြဲၾကသည္။ (MOG) သို႕မဟုတ္ Mogh ဟူေသာ စကားလံုးကို ဇာစ္ျမစ္အေပၚ အယူအဆအမ်ိဳးမ်ိဳးကြဲျပားၾကသ ည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ သုေတသနအသင္းက ထုတ္ေ၀ေသာ ဂ်ာနယ္တစ္ေစာင္တြင္ Mog စကားလံုးကုိ ဘဂၤလီဇာစ္ျမစ္ဟုယူဆသည္။
သို႕ရာတြင္ Bangiya Shitya Parishad ၏ Model Bengali Dictionary တြင္မူ ဤေ၀ါဟာရ၏ ဇာစ္ျမစ္ကို မသိေ ၾကာင္း ေဖၚျပထားသည္။တျခား အဘိဓာန္တစ္ခုတြင္မူ Mog ဟူေသာ စကားလံုးသည္ ဂုဏ္သေရရွိလူၾကီးမင္း တို႕၏ အမည္ေရွ႕တြင္ တပ္ေခၚေသာ စကားျဖစ္ေၾကာင္းဆိုသည္။တစ္ခ်ုိဳ႕က ေရွးေဟာင္း မာဂဓအင္ပါယာကို ရည္ညႊန္းေသာစကားျဖစ္ေၾကာင္း ဆိုၾကသည္။ ဗုဒၶဘာသာစတင္ေပၚေပါက္ရာ ေဒသျဖစ္တြင္ ဟိႏၵဴ၀ါဒျပန္ လည္ထြန္းကားလာရာ မာဂဓမင္းဆက္မွ အဆက္အႏြယ္
တစ္ခ်ိဳ႕တို႕သည္ ထိုေဒသကို စြန္႕ခြာ၍ စစ္တေကာင္းေတာင္တန္း
ေဒသတြင္ အေျခစိုက္ခဲ့ၾကသည္ဆို၏။ Mongo ဆိုေသာစကားလံုး သည္ မာဂဓမွ ဆင္းသက္လာဟန္ရွိသည္။ အဂၤလိပ္အဘိဓါန္ တြင္ Mog,.Mogen,Mouge ဟူေသာ စကားလံုးသည္ ၁၅-၁၆ရာစုကာလက ရခိုင္လူမ်ိိဳးတို႕၏ မ်ိုးရိုးအမည္ကို ရည္ညႊန္းသည္။ ဘဂၤလီတို႕က လည္း ရခိုင္သားကို Mog ဟု ေခၚဆိုၾကသည္။ ၾတိပူရတြင္ ေနထိုင္ၾကေ သာ Mog ေခၚ ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ားက သူတို႕သည္ ၾတိပူရတြင္ ေအဒီ ၉၅၇ ကပင္အေျခစိုက္ေနထိုင္လာၾကသည္ဆိုသည္။ (သူတို႕၏ အဆို မွာ ရခိုင္ရာဇ၀င္လာအယူအဆတစ္ခုႏွင့္ကိုက္ညီေနေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ၾတိပူရကို ရခိုင္ရာဇ၀င္တြင္ ျမံဳေထာင္ဟု ေခၚသည္။ျမံဳေထာင္ျဖစ္ေပၚ လာပံု အေၾကာင္းကိုရခိုင္ရာဇ၀င္တြင္ “ စူလစျႏၵားဘုရင္ေမာ္တင္စြန္း တြင္နဂါးႏွစ္၍ နတ္ရြာစံေလေသာ္ ေရွးဦးတင္ေသာ အမတ္ၾကီး ဓမၼေဇယ်သည္ကား တစ္ေသာင္းေသာ ေလွရံတို႕ႏွင့္ မပ်က္ မစီး ျပန္လတ္သည္ကို စႏၵာေဒ၀ီမိဘုရားၾကားေလလွ်င္ ငါ့လင္ကို ပုန္ကန္၍ မင္းျပဳမည္ လာလတ္သည္ဟု မွတ္လ်က္ ကိုယ္တိုင္ေ တာ္ထြက္၍ ရမ္းတားႏွင့္သည္ကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ရမ္း၀-ဟု ယေန႕တိုင္ေအာင္ တြင္ေလ၏။ ထိုအမတ္ၾကီး ဓမၼေဇယ်သည္ ကစၦပနဒီ ျမစ္ေလ်ာက္ ဆန္တက္ေလ၍ ဂူ၀အထက္ကကၤာေ တာင္ ၀ယ္ ျမိဳ႕ေတာ္တည္၍ ေနေလသည္ကို ထိုအရပ္၀ယ္ မေန
ရေအာင္ လိုက္၍ ႏွင္ျပန္ေလလွ်င္ မေနသာ၍ အရွင္မကို မတရစ္-ဟု ျမစ္ဖ်ားသို႕ ဆန္တက္ျပန္ေလ၏။ေနခဲ့ေသာ အရပ္ကိုလည္းဥတၱရစ္ -ဟု ယေန႕ တိုင္ေခၚတြင္ၾကကုန္၏။ထို အမတ္ၾကီးလည္း ေျခြရံသင္းပင္းႏွင့္တကြ ယူဇနာသံုးဆယ္မ ကေသာ အရပ္သို႕သြားေလ၍ ျပည္ၾကီးတည္ေလသည္ကို ကုလားဘာ သာျဖင့္သူပုန္တို႕ေနေသာအရပ္ျဖစ္သည္ဟု ထိုျပည္ကို ဟစ္ရံုျပည္ ဟု ေခၚၾကကုန္၏။ထိုအမတ္ၾကီးသြားေလေသာအခါ မလိုက္ဘဲခြဲ၍
ေနရစ္ေသာ ရဲမက္ငါးရာတို႕သည္ ကား ျမိဳ႕ရြာတည္ေထာင္ ၍ ေနၾကကုန္၏။ထိုသူတို႕ကိုျဗဟၼဘာသာျဖင့္ ျမံဳ ဟုေခၚေ၀ၚၾကကုန္၏ “ ဟု ပါရွိသည္။
(ရမ္းျဗဲေတာင္ေက်ာင္းဆရာေတာ္၏ ရခိုင္ရာဇ၀င္သစ္က်မ္းကို ရႈပါ)
ၾတိပူရတြင္ ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႕ ေ၀သာလီေခတ္ကပင္ အေျခခ်ေန ထိုင္ခဲ့ေၾကာင္း အစဥ္အလာ ႏႈတ္မွတ္တမ္း အျဖစ္ေျပာဆို လာၾကေၾကာင္းကို Abddu Satta ၏ In the Salvan Shadow စာအုပ္တြင္ ေဖၚျပပါရွိေပရာ ရခိုင္ရာဇ၀င္လာေဖၚျပခ်က္ႏွင့္ တိုက္ဆိုင္ေနေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။)
ၾတိပူရရွိ Mog ေခၚ ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ားသည္ ဗုဒၶဘာသာကို သက္၀င္ယံုၾကည္ၾကသည္။ဘဂၤလီျပကၡဒိန္၏ ေနာက္ဆံုးလတြင္ သၾကၤန္ပြဲေတာ္ကို က်င္းပၾကသည္။သၾကၤန္ပြဲေတာ္တြင္ Mog ေခၚ ရခိုင္လူမ်ိဳူးတို႕သည္သၾကၤန္ပြဲေတာ္ကိုေပ်ာ္ရႊြင္စြာ ဆင္ႏြဲၾကရာ အိမ္တိုင္းအိမ္တိုင္း ကိတ္မုန္႕မ်ားဖုတ္၍ တစ္အိမ္တက္ဆင္းလက္ ဆင့္ကမ္းေပးကမ္းစားေသာက္ၾကသည္။သက္ၾကီးရြယ္ကိုမ်ားအား ေရခ်ိဳးေပးျခင္း၊အပ်ိဳလူပ်ဳိအခ်င္းခ်င္း ေရကစားျခင္းတို႕ ျပဳလုပ္ၾကသည္။အေမြးနံသာရည္မ်ားျဖင့္ ေဘာဓိပင္ကို ေရသြန္းေလာင္းၾကသည္။သၾကၤန္ကာ
လမွာ သံုးရက္ၾကာျမင့္သည္။အခါၾကီး. ရက္ၾကီးမ်ားတြင္ လက္ထပ္ထိ မ္းျ မားမႈကို ေရွာင္ရွားၾကသည္။
ဗုဒၶဘုရားရွင္ကို ရည္စူး၍ ဆီမီးပူေဇာ္ၾကသည္။အပ်ိဳလူပ်ိဳတို႕သည္ အတန္းလိုက္လက္ခ်င္းယွက္၍ ဗုဒၶပူေဇနိယယိမ္းအကျဖင့္ ဘုရားရွင္ကို ဆီမီးပူေဇာ္ၾကသည္။ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႕၏ ထင္ရွားေသာ အကမွာဆီမီးပူေဇာ္ျခင္းအက (Lamp Dance) ျဖစ္သည္။
ၾတိပူရတြင္ ရခိုင္လူမ်ိဳးလူဦးေရ ၁၉၅၁ခုႏွစ္တြင္ (၃၇၈၉)ဦးရွိခဲ့သည္။ ၁၉၇၁ခုႏွစ္တြင္ (၁၃၂၇၃) ဦးရွိသည္။၂၀၀၁ခုႏွစ္ သန္းေခါင္စာရင္းအရ
ရခိုင္လူမ်ိဳးလူဥိးေရ (၃၀၃၈၅)ဦးရွိျပီး လူဦးေရအမ်ားစုမွာ Subroom ႏွင့္
Belonia တြင္ ေနထိုင္ၾကသည္။ ၂၀၁၀ျပည့္ႏွစ္တြင္ ရခိုင္လူမ်ိဳးလူဦးေရ (၃၂၀၀၀)ရွိမည္ဟု ခန္႕မွန္းရသည္။
ၾတိပူရေဒသရွိ Mog ေခၚ ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႕သည္ ႏွစ္ေပါင္းေထာင္ေက်ာ္
သို႕မဟုတ္ ၅၀၀ေက်ာ္ၾကာေအာင္ လူမ်ိဳးျခားတို႕၏ အၾကားတြင္ ဘာသာစကား၊ကိုးကြယ္ရာဘာသာကို မေျပာင္းလဲဘဲ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္ၾကသည္မွာ ရခိုင္ပီသလွေပသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ရခိုင္မ်ား၊ဘဂၤလားေဒ့ခ်္ႏိုင္ငံရွိ မရမာေခၚ ရခိုင္မ်ား၊ အိႏၵိယႏိုင္ငံရွိ ေမာဂ္ ေခၚ ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႕သည္ ပထ၀ီနယ္နမိတ္ အရ ႏိုင္ငံ(၃)ခုကြဲျပားျခားနားေနၾကေသာ္လည္း ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ား သာျဖစ္ၾကသည္။သို႕ျဖစ္ရာဤကမၻာေျမေပၚက ရခိုင္လူမ်ိဳးေပ်ာက္ ကြယ္မသြားရန္ ရခိုင္အခ်င္းခ်င္း ဆက္သြယ္၍က်ယ္ျပန္႕ေသာ Rakhine Community ကုိ ဖန္တီးတည္ေဆာက္ရန္ လိုအပ္သည္ဟု ရႈျုမင္မိပါသည္။
ရည္ညြန္း- Mog People from Wikipedia, the encyclopedia
ေအာင္သူရေက်ာ္(ရကၡိဳင္)