မႏၱေလးၿမိဳ႕ကို ဘာေၾကာင့္တည္ရသလဲ

မႏၱေလးၿမိဳ႕ကို ဘာေၾကာင့္တည္ရသလဲ

ေ႐ႊျပည္ဦးဘတင္ 

(မန္းရာျပည့္ေခၚ မႏၱေလးၿမိဳ႕ ႏွစ္ - ၁၀၀ ျပည့္ပြဲကာလ (၁၉၅၉ - ခုႏွစ္) တြင္ မႏၱေလးတကၠသိုလ္၌ ပညာရွိႀကီး ေ႐ႊျပည္ဦးဘတင္ ေဟာေျပာခ်က္မ်ား။ စာေရးဆရာဝင္းတင့္က တိတ္ေခြမွ ကူးယူေပးပုိ႔ပါသည္။)

ဘာေၾကာင့္ မႏၱေလးၿမိဳ႕ကို တည္ဖုိ႔ စိတ္ကူးေပါက္ရသလဲ၊ ဘာေၾကာင့္တည္ေထာင္တာလဲဆိုေတာ့ ပညာရွိမ်ားရဲ႕ အယူအဆ နည္းနည္းေျပာရဦးမယ္။ ကုန္းေဘာင္မင္းတုိ႔တြင္ အေလာင္းမင္းတရာႀကီးသည္ ရတနာသိဃၤ ကုန္းေဘာင္ၿမိဳ႕တည္ နန္းတည္မင္းလုိ႔ ရာဇဝင္တင္ရတယ္။ ဒုတိယေနာင္ေတာ္ႀကီးက်ေတာ့လည္း ေဇယ်ပူရ၊ စစ္ကိုင္းၿမိဳ႕တည္မင္းလို႔ ရာဇဝင္တင္ရတယ္။ ကုန္းေဘာင္ဆင္ျဖဴရွင္က်ေတာ့လည္း ရတနာပူရ တတိယၿမိဳ႕တည္ နန္းတည္မင္းလို႔ ဒီလိုတင္ရတယ္။
ေနာက္ ဘိုးေတာ္ဘုရားက်ေတာ့ အမရပူရ ပထမၿမိဳ႕တည္ နန္းတည္မင္းလို႔ တယ္ရတယ္။ ဘႀကီးေတာ္ဘုရား လက္ထက္ေရာက္ေတာ့ ရတနာပူရ စတုတၳဳၿမိဳ႕တည္ နန္းတည္မင္း၊ ေ႐ႊဘိုမင္းက်ျပန္ေတာ့ ဒုတိယ အမရပူရ ၿမိဳ႕တည္နန္းတည္မင္း ဒီေတာ့ ၿမိဳ႕တည္နန္းတည္မင္း အမည္ခံတဲ့ မင္းေတြက-

အေလာင္းမင္းတရားႀကီးရယ္

ေနာင္ေတာ္ႀကီးမင္းရယ္

ဆင္ျဖဴရွင္ရယ္

ဘိုးေတာ္ဘုရားရယ္

ဘႀကီးေတာ္ရယ္

အခု မင္းတုန္းမင္းရဲ႕ ခမည္းေတာ္ ေ႐ႊဘိုမင္းရယ္။ 

မင္းတုန္းမင္းထိ မင္း ၁၀ - ဆက္မွာ ၆ - ဆက္က ၿမိဳ႕တည္ နန္းတည္မင္းလို႔ ရာဇဝင္တင္ရတယ္။ ဒီေတာ့ သူလည္းပဲ ၿမိဳ႕တည္နန္းတည္မင္းလုိ႔ ရာဇဝင္တြင္ၿပီးေတာ့ က်န္ရစ္ခ်င္တယ္။ ၿမိဳ႕တည္နန္းတည္မင္းဆိုေတာ့ နည္းနည္းပိုၿပီး နာမည္ႀကီးတာကိုး။ ဒါ ေရွးလူႀကီးမ်ား ထင္ျမင္ခ်က္ေနာ္။ ၿမိဳ႕တည္နန္းတည္မင္း ျဖစ္ခ်င္တယ္။ ဒါအေၾကာင္းတခု ဆိုပါေတာ့။ သူစိတ္ကူးတဲ့အတိုင္း ဒီလိုပဲ ေခၚရတာပဲ။ မႏၱေလး ရတနာပုံ ပထမၿမိဳ႕တည္ နန္းတည္မင္း။

အျခားအေၾကာင္းကေတာ့ ေရွးက သိုက္စာရယ္လို႔ရွိတယ္။ ဒီသိုက္စာေတြက မႏၱေလးအရပ္မွာ ၿမိဳ႕ျပထီးနန္းတည္ေထာင္လိမ့္မယ္၊ ဒီထီးနန္း တည္ေထာင္ေသာမင္းဟာ အဂၤါသားျဖစ္ရမယ္၊ သာသနာျပဳ မင္းေကာင္းမင္းျမတ္လည္း ျဖစ္လိမ့္မယ္၊ သက္ေတာ္လည္း ရွည္လိမ့္မယ္၊ ဘုန္းတန္ခိုးေတာ္လည္း ႀကီးလိမ့္မယ္ဆိုတဲ့ သိုက္စာေတြက ရွိသကိုးဗ်။ အဲဒီသိုက္စာေတြအရ ငါကလည္း အဂၤါသာ။ သာသနာတစ္ဝက္ မင္းေကာင္းတစ္ဆက္ဆိုတဲ့ ၾသဘာစကားက ရွိတာကိုး။ သာသနာ တစ္ဝက္နဲ႔ ငါနဲ႔လည္း ကိုက္တယ္။ ဒါ သူ႔စိတ္ကူးယဥ္တဲ့အထဲ ဒါေတြပါတဲ့ကိစၥေတြ။

အဲဒီအထဲမွာ အိပ္မက္က ဝင္မက္ေသးတယ္။ သူမက္တဲ့ အိပ္မက္က ဗန္းေမာ္အမည္ရွိေသာ အမ်ဳိးသမီးႏွစ္ေယာက္က သူ႔ကိုလက္တြဲၿပီးေတာ့ မႏၱေလးၿမိဳ႕ျပထီးနန္းတည္မဲ့ေနရာ ေရာက္ရတယ္လုိ႔ အိပ္မက္မက္တယ္။ ဒါအေၾကာင္းေတာ့ ဆီးေလ်ာ္တယ္။ ဘာလုိ႔တုံးဆိုေသာ့ သူ႔မိဖုရားႀကီးေတြဟာ ၾကာသပေတးသမီးေတြ။ ဗန္းေမာ္ဆိုေတာ့ ၾကာသပေတးနံ။ လူသိရွင္ၾကား ၾကားေကာင္းေအာင္ ေဖာ္ျပတဲ့နည္းကေတာ့ ဒီလို သိုက္သမိုင္းအရ တည္ေထာင္ေသာၿမိဳ႕မွာ ၿမိဳ႕နန္းတည္ေထာင္လို႔ရွိရင္ သာသနာေတာ္ ထြန္းကားစည္ပင္လိမ့္မယ္၊ လူေတြ ေကာင္းက်ဳိးခ်မ္းသာ ရွိလိမ့္မယ္၊ တိုင္းျပည္ႏုိင္ငံ သာယာဝေျပာလိမ့္မယ္ဆိုတဲ့ ပဓာနထားၿပီးေတာ့ မႏၱေလးၿမိဳ႕ကို တည္တယ္။

လယ္တီဆရာေတာ္ရဲ႕

မႏၱေလးပါဠိဂါထာ

လယ္တီဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး စီကုံးေတာ္မူခဲ့ေသာ ပါဠိ၊ မႏၱေလးၿမိဳ႕တည္ေၾကာင္း နည္းနည္းပါတယ္။

‘ပီတုမဟာရာဇာ’ အဖခမည္းေတာ္ မင္းတုန္းမင္းတရားျမတ္သည္ ‘ သဟႆဒြိသတ စုဒၵသေမ’ ၁၂၁၄ - ခုႏွစ္၌၊ ‘ရာဇၨံ’ မင္းအျဖစ္ကို ‘ ကာေရသိ’ ျပဳေတာ္မူၿပီ။ ဒါလယ္တီဆရာေတာ္က ပါဠိလိုေရးထားတာေနာ္။ ျမန္မာလို ျပန္ဆိုတာကေတာ့ က်ဳပ္ဘာသာ က်ဳပ္စိတ္ကူးၿပီးျပန္တာ။ သူ႔ပါဠိက-

ပိတုမဟာရာဇာ သဟႆဒြိသတ စုဒၵသေမ ရဇၨံ ကာေရသိ။ တေထာ အပရသၼႎ ကာေလ ျမမၼရေဌ မ႑လနဂရံ မာေပတြာ သတၳဳသာသနံ အနည သဒိသံ ကတြာ အႏုဂၢေဟသိ။ တထာဟိ တဒါ နရေရ လဒၶရာဇ လၪၳိကာ ပရိယတၱိယိသာရဒါ မဟာေထရာ အသီတိမတၱာ အေဟသုံ။ အစရွိသည္တည္းေပါ့ဗ်ာ။ အရွည္ႀကီးဗ်။ မႏၱေလးနဲ႔ ဆိုင္တာလည္းပါတယ္။ သူ႔ကိစၥေတြလည္းပါတယ္။ က်ဳပ္က သင့္ေလ်ာ္႐ုံ ဘာသာျပန္မယ္။

ခမည္းေတာ္မင္းတရားႀကီးဟာ ၁၂၁၄ - ခုႏွစ္မွာ မင္းအျဖစ္ကို ေရာက္ေတာမူတယ္တဲ့။ ေနပါဦး။ လယ္တီဆရာေတာ္က မင္းတုန္းမင္းနဲ႔ ဘာေတာ္လုိ႔ ခမည္းေတာ္ ‘ ပီတုမဟာရာဇာ ’ လုိ႔ ေရးရတုံး။ ဒါက ေဝါဟာရေနာ္။ ရွင္ဘုရင္မ်ားကို တုိင္းျပည္က သုံးေနတဲ့စကားေတြရွိတယ္။ ကုန္းေဘာင္ဆက္မင္းေတြထဲမွာ တခ်ဳိ႕ဘုရင္မ်ားကို တုိင္းသုံးျပည္သုံးစကားက ဘုန္းေတာ္ႀကီးဘုရားတဲ့။ တခ်ဳိ႕ဘုရင္မ်ားကို ေ႐ႊနန္းရွင္ဘုရားတဲ့။ အဲဒီလို စကားသုံးေတြရွိတယ္။ ဘုိးေတာ္ဘုရားကို သူရွင္ဘုရင္ျဖစ္စက ဘိုးေတာ္ဘုရားလုိ႔ မေခၚေသးပါဘူးဗ်ာ။ ေနာက္ေတာ့ ေျမးေတြ ဘာေတြကလည္း လူလားေျမာက္ၿပီးေတာ့ အဆိုင္းအ႐ိုင္းေတြနဲ႔ သူတို႔ကလည္း ေတာက္ပလာၾကတယ္။ နန္းေတာ္စကားက စလာေတာ့ ဘိုးေတာ္ဘုရားဆိုတဲ့ အသံဟာ တစ္ျပည္လုံးက ဘိုးေတာ္ဘုရားပဲေခၚၾကတယ္။ ဘႀကီးေတာ္ဆိုတာကလည္း ပုဂံမင္းတုိ႔ မင္းတုန္းမင္းတို႔ဆိုတာ တူေတြကိုးဗ်။ တူေတာ္မင္းသားေတြ အဆိုင္းအ႐ိုင္းရွိၾကတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ဘႀကီးျဖစ္ေနသည့္အတြက္ေၾကာင့္ ဘႀကီးေတာ္ဘုရား အသုံးအႏႈန္းျဖစ္လာတယ္။ ဒါနဲ႔ ဒီနာမည္ပဲ အခုထက္ထိက်န္ေနတယ္။ ဘႀကီးေတာ္းဘုရားပဲ။

အဲဒီလို ေခၚနည္းကားမ်ဳိးနဲ႔ ေ႐ႊနန္းရွင္ဘုရားဟူ၍လည္းေကာင္း၊ ဘုန္းေတာ္ႀကီးဘုရားဟူ၍လည္းေကာင္း၊ မင္းတရားႀကီးဘုရားဟူ၍လည္းေကာင္း ေခၚၾကတယ္။ မင္းတုန္းမင္းကလည္း သားေတာ္၊ သမီးေတာ္ေတြကလည္း အင္မတန္မ်ားေတာ့ကို ခမည္းေတာ္ဘုရားဆိုတဲ့ အသံက ေတာ္ေတာ္လႈိင္လာတယ္။ မူးေတာ္မတ္ေတာ္ လႊတ္႐ုံးငါးရပ္က သုံးၾကစြဲၾကေတာ့ ဘုန္းေတာ္ႀကီးဘုရား၊ ခမည္းေတာ္ဘုရား အသုံးအစြဲေတြက ထင္ရွားလာၿပီးေတာ့ကာ က်န္ေနတယ္။

အမ်ားေခၚတဲ့ ေဝါဟာရကို လိုက္ၿပီးေတာ့ လယ္တီဆရာေတာ္က ဒီလို (ပိတုရာဇာ) ေရးတယ္။

ထေထာ အပရသၼႎကာေလ- ထိုသုိ႔ မင္းတရားအျဖစ္ ေရာက္ၿပီးသည့္အခါ၌၊ ျဗမၼရေဌ- ျမန္မာတိုင္း၌ (ဝါ) သုနာပရႏၱတိုင္း၊ တမၸဒီပတိုင္း၊ ရာမညတုိင္း၊ စိန္႔တိုင္း၊ ေခမာဝရ၊ ကေမၻာဇတိုင္းစေသာ တုိင္းႀကီး ခ႐ိုင္ႀကီးတို႔ကို ေပါင္းစပ္ရာျဖစ္ေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္၌၊ မ႑လနာဂရံ- မႏၱေလးေခၚ ရတနာပုံေ႐ႊၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးကို၊ မာေပတြာ- တည္ေထာင္ဖန္ဆင္းေတာ္မူ၍၊ သတၳဳသာသနံ- ဗုဒၶရွင္ေတာ္ဘုရား၏ သာသနာေတာ္ကို၊ အႏုညသဒိသံ- ျမန္မာရာဇဝင္တစ္ေလွ်ာက္ ဘယ္မင္းနဲ႔မွ မတူေအာင္၊ ကတြာ- ျပဳေတာ္မူ၍၊ အႏုဂၢေဟသိ- ခ်ီးေျမွာက္ေတာ္မူေလၿပီ။

ရွင္ဘုရင္အျဖစ္သုိ႔ ၁၂၁၄ - ခု ေရာက္ေတာ္မူၿပီးသည့္ေနာက္ မႏၱေလးၿမိဳ႕ႀကီးကို တည္ပါတယ္။ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ကို အႀကီးအက်ယ္ ျပဳစုပါတယ္။ ဘယ္ေလာက္အႀကီးအက်ယ္ ျပဳစုတုံးဆိုေတာ့ အႏုညသဒိသံဟူေသာ ပုဒ္နဲ႔ စီကုံးထားတယ္။ ေနာက္ေနာက္ေသာ သာသနာ ဒါယာကာမင္းမ်ားနဲ႔ မတူေအာင္ ထူးထူးျခားျခား သာသနာျပဳတယ္။ ဒါေရးလည္းေရးစရာပါပဲ။ နတ္ရြာစံေတာ္မူခါနီးက်ေတာ့ စိတ္ေတာ္ ႏွလုံးေတာ္ ၾကည္လင္ခ်မ္းေျမ႕ေအာင္ မွဴးေတာ္မတ္ေတာ္မ်ားက သံဝစၦရ အလွဴေတာ္ဆိုတဲ့ ႏွစ္စဥ္ကုန္က်တဲ့ေငြေတြကို ၾကားနာေတာ္မူရန္ ဖတ္ေလွ်ာက္ရပါတယ္။ သူ႔အလွဴျပဳသြားတဲ့ ေငြေတြဟာ ၂၂ - ကုေဋ ၆ - သန္းေက်ာ္ဖုိး ဖတ္ေလွ်ာက္ရတယ္။ အႏုညသဒိသံပုဒ္ကို ေရးႏုိင္ေလာက္ေအာင္မ်ားပါေပတယ္။

ထူးထူးျခားျခား ျမန္မာရဇဝင္တစ္ေလွ်ာက္လုံး ဘယ္မင္းမွ သတိမရခဲ့တဲ့၊ မလုပ္ခဲ့ၾကတဲ့၊ မလုပ္ဖူးတဲ့ ပါဠိေတာ္ေတြကို ေက်ာက္ထက္အကၡရာ တင္႐ုံတင္မကဘူး ပၪၥမသဂၤါယနာတင္တယ္ဆိုတဲ့ လုပ္ငန္းႀကီးလည္း လုပ္ခဲ့တယ္။ ျမန္မာရာဇဝင္ဘယ္မင္းမွ ပၪၥမသဂၤါယနာမတင္ဘူး။ ေက်ာက္ထက္အကၡရာ တင္တယ္ဆိုတာလည္း ပိဋကတ္ေတာ္ကို တင္တာပဲ။ ပၪၥမသဂၤါယနာတင္တယ္ဆိုတာက သီးျခား။ နန္းေတာ္ႀကီးေပၚမွာ တင္တာ။ သုိ႔ေသာ္ ဒီႏွစ္ခုလုံးေရာၿပီး လယ္တီဆရာေတာ္က ပၪၥမသဂၤါယနာထဲ လုံးထည့္ထားတယ္။ ေနာက္ခက္ခက္ခဲခဲ လုပ္ေဆာင္ခဲ့တာကေတာ့ မႏၱေလးေတာင္ေျခက ေက်ာက္ေတာ္ႀကီးဘုရား ဆိုပါေတာ့။ ေက်ာက္ေတာ္ႀကီးေလာက္ႀကီးတဲ့ ေက်ာက္တုံးႀကီးတစ္ခုကို ေတာင္သားကို သူ႔ဘာသာထြင္းၿပီးေတာ့ ေတာင္ေပၚမွာပဲ ထုထားရင္ေတာ့ အ့ံၾသစရာ မရွိဘူးေပါ့။ အခုဟာက မႏၱေလးနဲ႔ ေဝးကြာတဲ့ စက်င္ေတာင္လိုေနရာက ေက်ာက္တုံးႀကီးကို ေတာင္ေပၚက ေအာက္ကိုခ်။ ဧရာဝတီကလွည့္ၿပီး မႏၱေလးေတာင္ေျခမွာ အခုမ်က္ျမင္အတိုင္းေပါ့ေလ။ ေက်ာက္ဆင္းတုဘုရားႀကီး ထုခဲ့တာလည္း ဒါလည္း အံ့ဖြယ္သူရဲပဲ။ ဒါေတြကို ရည္ရြယ္ၿပီးေတာ့ အႏုညသဒိသံဟူေသာပုဒ္ကို သုံးထားတာ။

တထာဟိ တေဒါဧဝ - ထုိသုိ႔ ဗုဒၶရွင္ပင္ဘုရား၏ သာသနာေတာ္ကို ခ်ီးေျမွာက္ေတာ္မူျခင္းေၾကာင့္သာလွ်င္၊ တဒါ တသၼႎကာေလ- ထိုအခါ ဘုရားေတာ္ကာလ၌၊ နဂေရ- မႏၱေလးေခၚ ရတနာပုံေ႐ႊၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီး၌၊ လဒၶရာဇ လၪၭိကာရေသာ- မင္းတံဆိပ္ရွိၾကကုန္ေသာ၊ ပရိယတၱဝိသာရဒါ- ပရိယတၱိက်မ္းဂန္ ဓမၼ၌ ရဲရင့္ၾကကုန္ေသာ၊ မဟာေထေရာ- အာဂေျမာက္ၿပီး မဟာေထရ္ႀကီးတို႔သည္၊ အသီတိမတၱာ- ၈၀ မွ် အတိုင္းအရွည္ ရွိၾကသည္၊ အေဟသုံ- ျဖစ္ကုန္သည္။

အဲဒီလို သာသနာေတာ္ကို ႀကိဳးႀကိဳးပမ္းပမ္း ျပဳစုေတာ္မူသည့္အတြက္ေၾကာင့္ ပိရိယတၱိဝိသာရဒျဖစ္တဲ့ တံဆိပ္ေတာ္ႀကီးရ ဆရာေတာ္မ်ားဟာ မႏၱေလးၿမိဳ႕ ေလးျပင္ေလးရပ္မွာ ၈၀ မွ် အတိုင္းအရွည္ရွိပါတယ္။ တံဆိပ္ေတာ္ႀကီးဆိုတာ “ ရာဇာဓိရာဇဂု႐ု ” အဆုံးသတ္တဲ့ တံဆိပ္ဟာ တံဆိပ္ေတာ္ႀကီးမည္ပါတယ္။ “ သုဒႆနဓဇ အတုလဓိပတိ သီရိပေဝရ မဟာဓမၼရာဇာဓိရာဇဂု႐ု” ဒါတံဆိပ္ေတာ္ႀကီးပါပဲ။ ဒီလိုတံဆိပ္ေတာ္ႀကီးရ ပိဋကတ္ဓရေကာဝိဒ၊ ပိဋကတ္ဓရေဆထ၊ ဂႏၶႏၱရ ဂႏၱပါရဂူျဖစ္ေတာ္မူတဲ့ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားဟာ ၈၀ - ခန္႔ သီတင္းသုံးလ်က္ရွိပါတယ္။ ဒါရွင္ဘုရင္အလုပ္ေတြေနာ္။ ဒီလို ပညာရွိႀကီးေတြကို အၿမိဳ႕ၿမိဳ႕အရြာရြာ စုေဆာင္းရတယ္။ တခ်ဳိ႕လည္း ေတာင္ကပင့္ရ၊ တခ်ဳိ႕ ေ႐ႊဘိုနယ္က၊ တခ်ဳိ႕ မုံရြာနယ္၊ တခ်ဳိ႕ျမင္းၿခံနယ္က၊ တခ်ဳိ႕ မိတၳီလာနယ္က စသျဖင့္ ျမန္မာျပည္အႏွံ႔အျပားက ပင့္ရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မႏၱေလးဟာ သာသနာအရာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ရွိရင္ ကေန႔ထက္ထိ တစ္ကမၻာလုံးကို လႊမ္းမိုးတုန္းရွိေသးတယ္။ လူမ်ဳိးတို႔ရဲ႕ စိတ္ေနစိတ္ထားကို ေပးေနတာလည္း ဒီပုဂၢဳိလ္ေတြက ေပးေနတာပဲ။ သူတုိ႔က ပညာရွိေတြ။ သူတို႔ၾသဝါဒက ရွင္ဘုရင္က ခံရတယ္။

ဘုရားႀကီးဆရာေတာ္ အခု ဒကၡိဏာရာမ ဘုရားႀကီးဆရာေတာ္ဟာ ဒီ ၈၀ ထဲမွာ တစ္ပါးအပါအဝင္ပါပဲ။ တိပိဋက ဓရ ပိဋကတ္သုံးပုံ ပါဠီေတာ္၊ က႒ကထာ၊ ဋီကာ၊ ဂႏၶႏၱရမ်ဳိးစုံ ဘယ္ေနရာကစမ္းစမ္း ဘယ္ေနရာက ၾကည့္ၾကည့္ အကုန္ျမင္ေနတဲ့ သဘာဝရွိတယ္။ ဆရာေတာ္ႀကီးမွာ ဒါေၾကာင့္ေပးတဲ့ ဘြဲ႕ဟာ တိပိဋကဓရဆိုတဲ့ ဘြဲ႕ကိုေပးရတယ္။ ဒီပုဂၢိဳလ္သည္ပင္လွ်င္ မႏၱေလးပၪၥမသဂၤါယနာတင္ရာမွာ ေခါင္းေဆာင္ေတာ္မူတယ္။

ဘိကၡဳသံေဃာ ပန- ရဟန္းသံဃာေတာ္တုိ႔၏ အေရအတြက္မွာမူးကား၊ သ႒ိသဟႆမေတၱာ- ေျခာက္ေသာင္းမွ် အတိုင္းအရွည္ရွိသည္၊ အေဟာသိ- ျဖစ္ၿပီ။ တံဆိပ္ေတာ္ႀကီးရ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားက ၈၀ ေလာက္ရွိေတာ့ကို သံဃာေတာ္က ဘယ္ေလာက္ရွိတုံးဆို ေျခာက္ေသာင္း ပမာဏ ရွိပါတယ္တဲ့။

ရာဇာ- ဘဝသခင္ ဘုရင္မင္းျမတ္သည္၊ သေဗၺသံ ဘိကၡဴနံ- အလုံးစုံေသာ ရဟန္းေတာ္တို႔ကို၊ နိစၥကာလံ- တစ္ဆယ့္ႏွစ္ရာသီမျပတ္၊ စတုဟိပစၥေယဟိ- ဆြမ္း၊ သကၤန္း၊ ေက်ာင္း၊ ေဆး ေလးပါးေသာ ပစၥည္းတုိ႔ျဖင့္၊ အႏုဂၢေဟသိ- ခ်ီးေျမွာက္ေတာ္မူေလသည္။

ဒီေလာက္မ်ားျပားတဲ့ သံဃာထုႀကီးကို ေက်ာင္းေတြလည္း လုံေလာက္ေအာင္၊ ေဆးေတြလည္း လုံေလာက္ေအာင္၊ သကၤန္းေတြလည္း လုံေလာက္ေအာင္၊ ဆြမ္းကြမ္းမ်ားလည္း လုံေလာက္ေအာင္ သူအင္မတန္ ႀကိဳးစားပါတယ္။

တိဏိ ပိဋကာနိ- ပိဋကတ္သုံးပုံတို႔ကိုလည္း၊ သိလာပဋ၊ ေက်ာက္ျပား၏ အျပင္၌ (ဝါ) ရတနာ ၁၀- ပါးတြင္ တစ္ပါးအဝင္အပါျဖစ္ေသာ သလင္းျပင္ေက်ာက္သား၏ အထက္၍၊ သုလိခါေပတြာ- ေကာင္းစြာေရးတင္ေစ၍၊ သီလာ႐ုဠံနာမ- သီလာဂုံဠ အမည္ရွိေသာ၊ သဂႌတႎ- ပၪၥမသဂၤါယနာတင္ပြဲႀကီးကို၊ အကာသိ- ပြဲခ်ီးဆင္ခဲ့ေလၿပီ။

ပိဋကတ္သုံးပုံကို ေက်ာက္ျပားေပၚမွာ ေကာင္းစြာေရးတင္ၿပီးေတာ့ ပၪၥမသဂၤါယနာတင္တယ္။ သုလိခါေပတြာ- ေကာင္းစြာေရးတယ္ဆိုတာက စာေရးတာပဲဗ်ာ၊ ေကာင္းစြာေရးၾကမွာခ်ည္းပဲေပါ့။ သုိ႔ရာတြင္ နည္းနည္းေျပာရဦးမယ္။ စာေတြကို အထပ္ထပ္အျပန္ျပန္ အလွန္လွန္ ပါဠိေတာ္မူေတြကို စစ္ေဆးလိုက္တယ္။ ပါဠိေတာ္မူေတြဆိုတာက ေတြ႕ကရာမူေတြ မဟုတ္ဘူး။ ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးမ်ား အဆက္ဆက္ လက္သုံးျပဳၿပီး သုတ္သင္လာခဲ့တဲ့ မူေပါင္းမ်ားစြာကို တိုက္ဆိုင္ၿပီးေတာ့ စစ္ေဆးတာ။ အဲဒီလို စစ္ေဆးတဲ့အခါ အကၡရာဗႏၶကြဲလြဲလုိ႔ရွိရင္ မ်ားရာကို လိုက္ပါလုိ႔ ရွင္ဘုရင္က ဆရာေတာႀကီးမ်ားကို ေလွ်ာက္တယ္။ အရွင္ဘုရားတုိ႔က မ်ားရာမလိုက္ဘဲနဲ႔ ဒီလိုျဖစ္သင့္တယ္လုိ႔ သီးျခားဆုံးျဖတ္ေတာ္မမူပါနဲ႔။ တပည့္ေတာ္အေပၚမွာ တာဝန္မကင္းျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ဒီေက်ာ္ကစာဟာ တပည့္ေတာ္ ေရးခဲ့တာျဖစ္ေတာ့ ဒါမင္းတုန္းမင္းမူရယ္လုိ႔ တပည့္ေတာ္ အျဖစ္မခံႏုိင္ဘူး။ ေယဘုယသိကနညး္ဆိုတာ သာသနာေတာ္နည္းပဲဗ်။ ေက်ာက္ျပားႀကီးေပၚမွာ ေရတံေက်ာက္ေဆာက္နဲ႔ ထုေတာ့မယ္ဆိုတဲ့အခါ မင္းေရးအကၡရာကို စစ္ရတာကိုး။ ဒီလိုေနာက္ဆုံးစစ္ေဆးျခင္းျဖင့္ စစ္ေဆးတဲ့လူမ်ား ခြ်တ္ေခ်ာ္မွားယြင္းေသာ စကားတစ္လုံး အကၡရာတစ္လုံးကို ျပႏုိင္လုိ႔ရွိရင္ ေဒါင္းဒဂၤါးႀကီးတစ္ျပား ဆုေတာ္ခံယူေစလုိ႔ ရွင္ဘုရင္အမိန္႔နဲ႔ စစ္ေဆးရတယ္။ ဟိုတုန္းက ေဒါင္းဒဂၤါးတစ္ျပားဆိုတာ တန္ဖုိးရွိေတာ့ စစ္ေဆးတဲ့လူက မင္းတိုင္းေၾက မလုပ္ေတာ့ဘူး။ ဒါ သုလိခါေပတြာထဲမွာ ထင္တဲ့အဓိပၸါယ္ေတြေပါ့။

ဒါေက်ာက္ထက္အကၡရာတင္တာေနာ္။ ေက်ာက္တက္အရခရာလုိ႔လည္း (တဝမ္းပူနဲ႔လည္း) ေရးတတ္တယ္။ ေျပာလည္း အေရးေတာ့ မႀကီးပါဘူး။ မွန္တာေတာ့ ထဆင္ထူးက မွန္တယ္။

ဒိြသဟႆ စတုႆတမေတၱ ဗ်တၱဗလသမၸေႏၷ- ဗ်တၱိဗလနဲ႔ ျပည့္စုံေတာ္မူၾကကုန္ေသာ၊ ဒြိသဟႆ စတုႆတ မေတၱ- ၂၄၀၀ မွ် အတိုင္းအရွည္ရွိေသာ၊ ဘိကၡဴ- ရဟန္းေတာ္တို႔ကို၊ ဥစၥိနိတြာ- ေျခာက္ေသာင္းေသာ သံဃာမွာ ေရြးခ်ယ္စိစစ္ေတာ္မူ၍၊ ဘူမိမႏၵိေရ- ေျမနန္းျပာသာဒ္ေတာ္ႀကီး အျပင္၌၊ ဂဏသဇၩာယံနာမ- အေပါင္းဆည္ျခင္းမည္ေသာ၊ သိဂႌတႎ- ပၪၥမသဂၤါယနာတင္ပြဲႀကီးကို၊ အကာသိ- ပြဲခ်ီးဆင္ေတာ္မူခဲ့ေလၿပီ။

ေျခာက္ေသာင္းေသာ သဃၤာထဲက ပၪၥမသဂၤါယနာတင္ရာမွာ ႏႈတ္လြတ္အာဂုံ ရြက္ဆိုႏိုင္ဖုိ႔ ပ်ဳိပ်ဳိရြယ္ရြယ္ က်န္းက်န္းမာမာ သတၱ ဗ်တၱရွိတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ ၂၄၀၀ ကို ေရြးခ်ယ္ေတာ္မူတယ္။ ဘာလုိ႔ ၂၄၀၀ ကို ေရြးခ်ယ္တာတုံးဆိုေတာ့ သာသနာေတာ္ႏွစ္ကလည္း အဲဒီအခ်ိန္က ၂၄၀၀ ကို ေရာက္ေနတာကိုးဗ်။ မႏၱေလးၿမိဳ႕ႀကီး တည္တာကလည္း ေလးေထာင့္စပ္စပ္ တစ္မ်က္ႏွာ တစ္မ်က္ႏွာမွာ တာ ၆၀၀ ရွိတယ္။ တာ ၆၀၀ ပတ္လိုက္ေတာ့ တာ ၂၄၀၀။ သာသနာေတာ္ႏွစ္ ၂၄၀၀ မွာ ဤၿမိဳ႕ႀကီးကို တည္တယ္ဆိုၿပီးေတာ့ မႏၱေလးၿမိဳ႕ႀကီးကို ၂၄၀၀ တာဝန္းခ်ၿပီးေတာ့ တာ ၆၀၀ နဲ႔ ေလးေထာင့္စပ္စပ္ မႏၱေလးၿမိဳ႕ႀကီးကို တည္တယ္။ သာသနာႏွစ္ ၂၄၀၀ မွာ တင္တဲ့ သဂၤါယနာျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ သံဃာေတာ္ကိုလည္း ၂၄၀၀ ပဲ ေရြးခ်ယ္လိုက္တယ္။ ဘယ္လိုပုဂၢိဳလ္ေတြ ေရြးတာတုံးဆိုေတာ့ လက္သင့္ရာ စားေတာ္ေခၚေတြ ေရြးလုိ႔မျဖစ္ဘူး။ ဗ်တၱဗလ သမၸေႏၷဟိတဲ့။ ဗ်တၱိဗလနဲ႔ ျပည့္စုံတဲ့သူေတြကို ေရြးတာဗ်။ ဗ်တၱိဗလနဲ႔ ျပ္ည့စုံတယ္ဆိုတာ ဘယ္လိုပုဂၢဳိလ္တုံး။ သတၱိ၊ ဗ်တၱိလုိ႔ရွိတယ္မဟုတ္လား။ အသက္ကိုစြန္႔ရဲတာဟာ သတၱိ။ ဗ်တၱိဆိုတာ ဒီဃ၊ ရသ၊ သိထိလ၊ ထနိတ၊ လဟုက၊ ဂ႐ုက၊ နိဂၢယိတ၊ သႏၺႏၵ၊ ဝဝတၱဘ၊ ဝိမုတၱဆိုတဲ့ ပါဠိရြတ္ဆိုနည္း ၁၀ - နည္းရွိတယ္။ အဲဒါကို ဗ်ၪၥနဗုဒၶိ ၁၀ ပါးနဲ႔ ဌာန္၊ က႐ိုဏ္း၊ ပရတ္က်က် တကယ္ရြတ္ႏုိင္ေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ားကို ဗ်တၱဗလပုဂၢိဳလ္လုိ႔ ေခၚတယ္။ ဒီလိုပုဂၢဳိလ္ေတြကို ေရြးၿပီးေတာ့ ပါဠိေတာ္ေတြကို က်က္ေစတယ္။ ၿပီးေတာ့ အာဂုံရြတ္ေစတယ္။ အဲဒါကို ဗ်တၱိဗလ သမၸႏၷလုိ႔ ေခၚပါတယ္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ ပညာရဲရင့္ ပြဲလယ္တင့္ဆိုတဲ့အတိုင္း ပရိတ္သတ္ဗိုလ္ပုံအလယ္မွာ အက်ဳိးသင့္အေၾကာင္းသင့္ ေျပာရဲဆိုရဲရွိတဲ့ ပုဂၢဳိလ္ကိုလည္း ဗ်တၱိဗလပုဂၢိဳလ္လုိ႔ ေခၚပါတယ္။

ဒီလိုပုဂၢဳိလ္ ၂၄၀၀ ကိုေရြးၿပီး မႏၱေလးနန္းေတာ္ႀကီး ေျမနန္းျပာသာဒ္ေတာ္ႀကီး အေဆာင္ေတာ္ ငါးခုအတြင္းမွာ ပၪၥမသဂၤါယနာတင္ပြဲကို က်င္းပပါတယ္။ ပါဠိလိုေတာ့ နန္းေတာ္ကို ေရွးကတည္းက ဘူမိမႏၵိရလုိ႔ ေခၚၿမဲပါပဲ။

မႏၱေလးၿမိဳ႕ႏွစ္ - ၁၀၀ အေၾကာင္းအရာေတြဆိုတာလည္း ဒါေတြပါပဲ။ အဲဒီတုန္းက ျဖစ္တာပ်က္တာေတြ အေျခခံေတြကို ထုတ္ေဖာ္ဖုိ႔ရာ ႏွစ္ - ၁၀၀ ျပည့္အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ လုပ္ရတာပါ။ လူမႈေရးရာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ေလာကကိစၥေတြလည္း ရွိသေပါ့ေလ။ ၿမိဳ႕တည္တယ္ဆိုတာ ဘယ္နဲ႔တည္တယ္၊ က်ဳံးကဘယ္လို၊ ၿမိဳ႕႐ိုးကဘယ္လို စသျဖင့္ေပါ့။

သဂၤါယနာတင္တဲ့ပုံစံက ႏႈတ္လြတ္ျပန္ဆိုမယ့္ ရဟန္းေတာ္မ်ား ေျမနန္းေတာ္ႀကီးေပၚ ေရာက္ၾကတယ္။ ဆရာႀကီးမ်ားက တစ္ဖက္က။ ဖဲကတၱီပါသဇင္ႏြယ္ မွီအုံးႀကီးေတြနဲ႔ ဆြမ္းကြမ္းစားဖြယ္ေသာက္ဖြယ္မ်ား ကပ္ၿပီးေနာက္ (ဖဲကတၱီပါ သဇင္ႏြယ္ မီအုံးဆိုတာ သုံးထပ္ေခါင္းအုံးႀကီးလို လူတစ္ထိုင္ထက္ နည္းနည္းျမင့္တယ္) မွဴးေတာ္မတ္ေတာ္တခ်ဳိ႕ ေ႐ႊယပ္နဲ႔ ယပ္ခတ္ၾကရတယ္။ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားဘက္သုိ႔ မ်က္ႏွာမူေနေသာ စာေတာ္ျပန္ သံဃာေတာ္မ်ားက တ႐ိုတေသ ဒူးတုတ္ၿပီးၿပီဆိုေတာ့ ေနၾကရတယ္။ ရွင္ဘုရင္၊ မိဖုရားမ်ား၊ မွဴးေတာ္ မတ္ေတာ္မ်ားနဲ႔ ဓားစြဲကိုယ္ရံ အစရွိေသာ မင္းခမ္းမင္းနား အစုံအလင္နဲ႔ေပါ့ေလ။ စာနာေတာ္မူတယ္။ ဓမၼစၾကာ ရြတ္တဲ့ေန႔ဆိုရင္လည္း တစ္ပါးခ်င္း မဟုတ္ဘဲ ၂၀- ၂၅ စုၿပီး ရြတ္ဆိုၾကရတယ္။ အလြတ္ရြတ္ရတယ္။ စာအုပ္ၾကည့္ မရြတ္ရဘူး။ ကန္႔သတ္ခ်ိန္ျပည့္ေတာ့ တစ္ေန႔အတြက္ ရပ္လိုက္ၾကတယ္။ ပၪၥမသဂၤါယနာတင္တာ ဒီလိုပဲ ေန႔စဥ္လုပ္သြားၾကတာပဲ။

ဧဝံ- ဤသုိ႔၊ ရာဇာ- ဘဝသခင္ ဘုရင္မင္းျမတ္သည္၊ သတၱဝိသတိဝႆနိ- ၂၇- ႏွစ္တိုင္တိုင္၊ ရာဇၨံ- မင္းအျဖစ္သုိ႔၊ ေကာရေႏၱာ- ျပဳေတာ္မူလ်က္၊ မဟႏၱံ- ႀကီးစြာေသာ၊ သာသနာ့ႏုဂၢဟံ- သာသနာေတာ္ႀကီးျမတ္ကို၊ ကတြာ- ျပဳေတာမူ၍၊ သဟႆ ဒိြသတစတၱာလီသေမ- ၁၂၄၀ ျပည့္ႏွစ္ သီတင္းကြ်တ္လဆန္း ၆- ရက္၊ အဂၤါေန႔၌၊ ဝေသာဒိဝဂၤေတာ- နတ္ရြာစံလြန္ေလၿပီ။

ဤသုိ႔ သာသနာေတာ္ျမတ္ကို ျပဳစုတဲ့ နည္းအတိုင္း သာသနာေတာ္ကို ျပဳစုေတာ္မူ၍ နန္းစံ ၂၇- ႏွစ္သုိ႔ ေရာက္ေတာ္မူေသာအခါ မင္းတရားႀကီးဘုရားသည္ ၁၂၄၀ ျပည့္ႏွစ္ သီတင္းကြ်တ္လဆန္း ၆- ရက္ (၁၊ ေအာက္တိုဘာ ၁၈၇၈) အဂၤါေန႔မွာ နတ္ရြာစံလြန္ေတာ္မူပါတယ္။ သက္ေတာ္ ၆၆ - ႏွစ္က။ ရွင္ဘုရင္ သက္ေတာ္ ၆၆ - ႏွစ္က ေနာက္ေတာ့ ဘယ္လိုက်န္ခဲ့တုံးဆိုေတာ့ ရွင္ဘုရင္ကလည္း အဂၤါသားကိုး။ အဂၤါက ျခေသၤ့။ ျခေသၤ့သည္ (၆) ႏွစ္ (၆) မခုန္ႏိုင္ဘူးဆိုတဲ့ စကားက်န္ရစ္တယ္။ အဂၤါသားမ်ားဟာ (၆၆) ႏွစ္မွာ ေသတတ္တယ္။

က်ဳပ္က စဥ္းစားၾကည့္တယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔ ဒီလုိျဖစ္တာတုံးဆိုေတာ့ အဂၤါသားျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ အဂၤါၿဂိဳဟ္မွာ (၈) ႏွစ္ ေနရတယ္။ ဗုဒၶဟူးထဲေရာက္ေတာ့ (၁၇) ႏွစ္၊ စေနထဲ (၁၀)ႏွစ္၊ ၾကာသပေတးထဲ (၁၉) ႏွစ္၊ ရာဟုထဲ (၁၂) ႏွစ္။ အဲဒါေပါင္းေတာ့ ၆၆ ရွိတယ္ဗ်ာ။ ရာဟုၿဂိဳဟ္ဆိုတာကလည္း ၿဂိဳဟ္ဆိုး။ ကိုယ္ေတာ္ျမတ္ကလည္းေရာက္၊ အသက္ကလည္းႀကီး၊ ရာဟုက အထြက္ေလးမွာ ထြက္ခတ္ခတ္တယ္ဆိုၿပီး ဒီအခ်ိန္ ေသးတာကိုး။ အဲဒါေၾကာင္ အဂၤါနံျဖစ္တဲ့ ျခေသၤ့မ်ားဟာ ၆ ႏွစ္ ၆ မခုန္ႏိုင္ဘူးဆိုတာ က်န္ေနရစ္တယ္။

၆ ႏွစ္ ၆ ခုန္ႏိုင္တဲ့ က်န္းက်န္းမာမာ ျခေသၤ့ႀကီးေတြလည္း ရွိပါတယ္ဗ်ာ။

ေ႐ႊျပည္ဦးဘတင္

၁။ လယ္တီဆရာေတာ္ရဲ႕ မရမတၳ ဒီပနီ ပါဠိနိဒါန္းမွာ မ႑ေလးလုိ႔ ပါတယ္။

၂။ ေက်ာက္ခ်ပ္ေရ ၇၂၉ - ခ်ပ္ရွိတဲ့ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကို စတင္ေရးထိုးတဲ့ရက္က ၂၆ ေအာက္တိုဘာ ၁၈၅၉ ( ၁၂၂၁၊ တန္ေဆာင္မုန္း လဆန္း ၁ ရက္)။ ၿပီးတဲ့ရက္စြဲ ၄ ေမ ၁၈၆၈ (၁၂၃၀ ျပည့္ ကဆုန္လဆန္း ၁၄ ရက္)။ ပၪၥမ သဂၤါယနာတင္ပြဲကို ၁၅ ဧၿပီ ၁၈၇၁ မွာစတင္တယ္။ ၁၂ စက္တင္ဘာ ၁၈၇၁ မွာ ၿပီးဆုံးတယ္။

၃။ စက်င္ေတာင္မွာ ၾသဂုတ္ ၁၈၆၄ မွာ ေက်ာက္ေတာ္ႀကီး ဘုရားမ်က္ႏွာေတာ္ဖြင့္။

ref;/ http://phopa-dwm.blogspot.com/2010/08/blog-post_31.html#more