အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာတြင္ ေရးထုိးႏွစ္ မပါဆုိသည္မွာ ေသခ်ာလား

 

 

 

************************************************************

 

 

 

အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာ ႏွင္႔ ပက္သက္၍ ေအာက္စဖုိစ္႔တကၠသိုလ္ ေဘလီေယာ ေကာလိပ္မွ အေရွ႕တုိင္းပညာရပ္ဆုိင္ရာ ပါေမာကၡ အီး အိခ်္ ဂၽြန္စတင္၏ ေရးသားခဲ႔ေသာ “Some Sanskrit Inscriptions of Arakan.” စာတမ္းသည္ အျပည့္စုံဆုံးေသာ စာတမ္းတစ္ခုျဖစ္သည္။ ဂၽြန္စတင္သည္ (၁၉၄၂)ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလတြင္ ကြယ္လြန္ခဲ႔ေလသည္။

ဂၽြန္စတင္ကြယ္လြန္သြားသည့္အခါ အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာ စာမူသည္ စာၾကမ္းအျဖစ္ရွိေနခဲ႔ၿပီး၊ ၄င္းစာ တမ္းကုိ ေဘလီေယာေကာလိပ္မွ တာ၀န္ရွိသူမ်ားက ပါေမာကၡ ဆာ ရစ္ခ်စ္ဘန္း ႏွင္႔ ပါေမာကၡ ဂ်ီအိပ္(ခ်္) လုပ္(စ္) ၏ အကူအညီျဖင္႔ စာေခ်ာအျဖစ္ တည္းျဖတ္ကာ “Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London,Vol.11,No.2, စာအုပ္တြင္ (P 357-385.)၌ “Some Sanskrit Inscriptions of Arakan.” ေခါင္းစဥ္ျဖင္႔ (၁၉၄၄) ႏွစ္တြင္ ထည့္သြင္း ထုတ္ေ ၀ခဲ႔ေပသည္။

ထုိ “Some Sanskrit Inscriptions of Arakan.” စာတမ္းတြင္ အာနႏၵစျႏၵ မင္းေက်ာက္စာကုိ “ မူရင္းအသံထြက္ အတုိင္း ေရးသားထားေသာ သကၠတမူ တစ္ခု”၊ ယင္းသကၠတမူကုိ “အဂၤလိပ္လုိ ဘာသာျပန္ထားေသာမူ တစ္ခု” (၂)မ်ိဳးပါရွိသည္။ သကၠတ မူတြင္ စာေေၾကာင္းေရ(၇၃) ေၾကာင္းရွိသည္ဟု ေဖာ္ျပထားၿပီး၊ စာေၾကာင္းေရ (၇၃)ကုိ “Ekadasama bde” ဟု ေရးသားေဖာ္ျပထားသည္ကိုေတြ႔ရသည္။ (ပုံ-၂) 

 

 

သကၠတမူကုိ အဂၤလိပ္လုိ ဘာသာျပန္ေရးသားေဖာ္ျပရာတြင္ စာေၾကာင္းေရအလုိက္ မေဖာ္ျပဘဲ၊ ဂါထာအလုိက္သာ ေဖာ္ျပ ထားျခင္းေၾကာင္႔ အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာတြင္ပါရွိေသာ ဂါထာ (၆၅)ပုိဒ္၊ စာေၾကာင္းေရ (၇၁)ေၾကာင္း ကုိသာ ဘာသာ ျပန္ ေဖာ္ျပထားသည္။ ေအာက္ေျခပါ စာေၾကာင္းေရ( ၇၂-၇၃) စာေၾကာင္းမ်ားကုိ ဂါထာ မဟုတ္ေသာေၾကာင္႔ ေဖာ္ျပျခင္း မျပဳခဲ႔ဟု ယူဆရသည္။

ထုိ႔ေၾကာင္႔ အဂၤလိပ္ဘာသာျပန္မူ၌ သကၠတမူတြင္ ပါရွိေသာ “Ekadasama bde” ဟူေသာ စကားရပ္ မပါရွိ ခဲ႔ေပ။

ဂၽြန္စတင္ စာတမ္းထြက္လာၿပီးေနာက္ပုိင္း သုေတသီပညာရွင္မ်ားသည္ အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာႏွင္႔ ပက္သက္၍ သူတုိ႔၏ ထင္ျမင္ယူဆခ်က္မ်ားကုိ ေဆာင္းပါးမ်ား၊ စာတမ္းမ်ား၊ စာအုပ္မ်ား ေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ႔ၾကသည္။ ထုိသုေတ သီမ်ား ေရးသားခဲ႔ၾကေသာ ေဆာင္းပါး၊ စာတမ္း၊ စာအုပ္မ်ားတြင္ လည္း အဂၤလိပ္ဘာသာျပန္မူကုိသာ ေလ႔လာခဲ႔ၾက ဟန္ရွိေသာေၾကာင္႔ သကၠတမူတြင္ပါသည့္ “Ekadasama bde” ဟူေသာ စကားရပ္ကုိ တစ္ခြန္းတစ္ေလမွ်၊ တစ္ဦး တစ္ေယာက္မွ် ေဖာ္ျပၾကသည္ကုိ မေတြ႔ရေပ။ (ျခြင္းခ်က္- ပင္မလာဂတ္တမင္မွအပ)

အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာႏွင္႔ ပက္သက္၍ ေရွးကပညာရွင္မ်ား၏ အယူအဆကုိ ေဖာ္ျပရေသာ္-

ဆရာႀကီးဦးစံသာေအာင္၏ စာအုပ္ (ႏွာ ၁၇၁) တြင္ ပါေမာကၡ ဂၽြန္စတင္ က ( ေအဒီ ၇၀၀-၇၀၉)ျဖစ္သည္ဟု ေဖာ္ျပၿပီး၊ အိႏၵိယေက်ာက္စာ၀န္ေဟာင္း ေဒါက္တာဆားက( ေအဒီ ၇၂၀-၇၂၉) ဟု ေရးသားေဖာ္ျပသည္။

ဦးေအာင္သာဦး၏ ရခုိင္ေ၀သာလီေခတ္ ယဥ္ေက်းမႈ အတြဲ ၁ အမွတ္၁ (ႏွာ ၁၆) တြင္၊ “အကၡရာသုေတသီတုိ႔က ခရစ္ႏွစ္ေအဒီ (၆၅၀)ေလာက္မွာ ေရးထုိး ခဲ႔သည္ဟု ယူဆၾက၏။ ယင္းအျပင္ သူ၏ခန္႔မွန္းခ်က္ကုိလည္း (စာ.၂၂) တြင္ “ခရစ္သကၠရာဇ္ ၆၈၀ ဟု သတ္မွတ္ပါက မ်ားစြာလြဲႏုိင္မည္မဟုတ္ေခ်” ဟု ေဖာ္ျပထားသည္ကုိလည္းေတြ႔ရသည္။

ဆရာႀကီးဦးျမင္႔ေဆြ-(သကၠတ)ကလည္း သူ၏ အယူအဆမွာ (ေအဒီ ၇၁၈-၇၂၇) ခန္႔မွန္းခဲ႔ၿပီး၊ ေဒါက္တာသန္းထြန္း သည္လည္း(၁၉၆၆)ခုႏွစ္ ေခတ္ေဟာင္း ျမန္မာရာဇ၀င္စာအုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ(၆၅)၌ “ ရခုိင္ေခတ္ဦး” ေခါင္းစဥ္ျဖင္႔ လည္း ေကာင္း၊ (ေအဒီ ၇၂၀-၇၂၉)ဟု ယူဆခဲ႔သည္။

ဆရာႀကီး ဦးစံသာေအာင္ (ေအဒီ ၇၀၅-၇၁၄) ဟု ေခတ္ျပဳိင္ သမုိင္းအျမင္၊ လက္ေရးလက္သား၊ ေ၀သာလီေခတ္ ဒဂၤါးမ်ားကုိ ၾကည့္ၿပီး အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာ ေရးထုိးႏွစ္ကုိ ခန္႔မွန္းယူဆကာ ေရးသားေဖာ္ခဲ႔ၾကသည္။

ရခုိင္သမုိင္းပညာရွင္ ေဒါက္တာေအးခ်မ္းလည္း (အာနႏၵစျႏၵမင္းေ က်ာက္စာ တြင္ ေရးထုိးတဲ႔သကၠရာဇ္မပါ ပါ၊ နာလႏၵက ၀ါေဂါ၀ါမန္ ေက်ာက္ စာႏွင္႔ လက္ေရး တူေနလုိ႔ အဲဒီေက်ာက္စာ ေရးထုိးခုႏွစ္ကုိ ယူထားတာပါ။ ကုိယ္႔လူမ်ိဳးဂုဏ္ကုိ တင္ရုံသက္သက္အတြက္ အေထာက္အထားခုိင္ခုိင္မာမာေျပာ၍မျဖစ္ပါ၊ ေျပာလွ်င္လည္း သမုိင္းမျဖစ္ပါ။) ကြန္မန္႔ တစ္ခုတြင္ ေရးသားသည္ကုိလည္း ေတြ႔ရသည္။

ရခုိင္မွ ေဒသခံ သမုိင္းသုေတသီမ်ားကလည္း အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာ ေအာက္ေျခပါ (ဧကာဒဂ့ါမေဗၵ) ဟူ၍ ေရးထုိး ပါရွိသည္ကုိ လက္ခံၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ထုိစကားရပ္ကုိ ေက်ာက္စာေရးထုိးသည့္ ခုႏွစ္သကၠရာဇ္ဟု မယူဆဘဲ၊ ဘုရင္႔နန္းစံႏွစ္သာျဖစ္မည္ဟု မွတ္ခ်က္ျပဳၾကသည္ကုိ ေတြ႔ရသည္။

ေဒသခံ သမုိင္းသုေတသီမ်ား၏ ယူဆခဲ႔ၾကသည့္အတုိင္း (ဧကာဒဂ့ါမေဗၵ=၁၁ခုႏွစ္) ကုိ အာနႏၵစျႏၵမင္း နန္းစံႏွစ္ဟု ယူဆဖုိ႔ကလည္း အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာ(စာေၾကာင္းေရ ၄၅) တြင္ “ပထမသံမြတရး ျပဘရိတိယာ၀ါန၀မာဗၵာတ္”= ပထမမင္းျဖစ္သည့္ႏွစ္မွ ကုိးႏွစ္တုိင္ေအာင္ )ဟု ေက်ာက္စာေရးထုိးသည့္အခ်ိန္တြင္ အာနႏၵစျႏၵမင္း၏ နန္းစံႏွစ္သည္ (၉)ႏွစ္ ရွိၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ေရးထုိးပါရွိၿပီးျဖစ္သည္။ 

 

ေက်ာက္စာေရးထုိးသူ အာနႏၵစျႏၵဘုရင္မင္းျမတ္သည္ ေက်ာက္စာေရးထုိးၿပီးေသာအခါ ေက်ာက္စာေအာက္ေျခတြင္ သူ၏ နန္းစံႏွစ္ကုိေရးမည္လား၊ (သို႔မဟုတ္) ေရာက္ရွိ သကၠရာဇ္ျဖစ္ကုိ ေရးထုိးမည္လားဆုိသည္ကုိ စဥ္းစားေသာ္လည္း သိႏုိင္သည့္အခ်က္ျဖစ္သည္။

အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာဟူသည္မွာ အာနႏၵစျနၵမင္းႀကီးသည္ သူ၏ဘ၀တြင္ မင္းတကာ႔မင္းတုိ႔ ျပဳလုပ္နုိ္င္ခဲ႔ေသာ သဂၤါယနာတင္ပြဲျပဳလုပ္သည့္အခါ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ခဲ႔ရသည္မ်ား၊ သဂၤါယနာတင္စဥ္ ျပဳလုပ္ခဲ႔ရသည္မ်ား၊ သဂၤါယနာ တင္ၿပီးေသာအခါ ျပဳလုပ္ခဲ႔ရသည္မ်ားကုိ အေသးစိတ္ ေရးထုိးမွတ္တမ္းတင္ထားေသာ သဂၤါယနာတင္ ေမာ္ကြန္း ေက်ာက္စာျဖစ္သည္။

အာနႏၵစျႏၵမင္းႀကီးသည္ သူ၏ဘ၀တြင္ ဂုဏ္ယူဖြယ္ရာေကာင္းေသာ သဂၤါယနာတင္ပြဲျပဳလုပ္သည့္အခါ ျပင္ဆင္ခဲ႔ရသည့္ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားတြင္ ပါ၀င္ေသာ ေက်ာင္း၊ သိမ္၊ လမ္း၊ တံတား၊ေရတြင္းေရကန္ ၊ ေရႊဘုရား၊ေငြဘုရား ေၾကးျဖဴ ေၾကးနီ၊ ေၾကး၀ါ ဘုရားဆင္းတုမ်ား၊ သစ္သား၊ေက်ာက္ အဂၤေတ ဆင္းတုမ်ား၊ေျမမီးဖုတ္ဆင္းတုမ်ား၊ ေစတီ ပုထိုးမ်ား၊ သကၤန္း သပိတ္ မ်ား၊ ေရႊၾကာပန္း ေငြၾကာပန္း၊ လယ္ေျမမ်ား၊ ကၽြန္အလွဴမ်ား၊ အနယ္နယ္အရပ္ရပ္မွ သံဃာေတာ္မ်ားအား ပင္႔ဖိတ္ ျပန္လည္ပုိ႔ေဆာင္းျခင္း စေသာ ေမာ္ကြန္းတင္ထုိက္သည့္ ေကာင္းမႈတုိ႔ကုိ ေနာင္လာေနာက္သား ေႏွာင္းလူတို႔ သိရွိၿပီး၊ သာဓုအႏုေမာဒနာ ေခၚႏုိင္ေစရန္ ေမာ္ကြန္းေက်ာက္စာေရးထုိးသည့္အခါ ထုိ ေမာ္ကြန္း ေက်ာက္စာ၌ မိမိအသက္ကုိ ေရးထုိးမည္လား၊ (သုိ႔မဟုတ္) ေရာက္ရွိ သကၠရာဇ္ကုိ ေရးထုိးမည္းလား ဆုိသည္ကုိ စာဖတ္သူကုိယ္တုိင္ ဆင္ျခင္သုံးသပ္ ႏုိင္လိမ္႔မည္ဟု ယုံၾကည္မိသည္။ 

 

ေက်ာက္စာ၏ ေအာက္ေျခ စာေၾကာင္းေရ (၇၂)တြင္ (သီရိကိီတၱိသံပုဏၰ၀ိဇယ) ဟုေရးထုိးပါရွိသည္။ အဓိပၸာယ္မွာ “က်က္သေရရွိစြာ ေပၚလြင္ထင္ရွား၍ ျပည့္စုံစြာ ၿပီးေျမာက္ေအာင္ျမင္သတည္း” ျဖစ္သည္။

စာေၾကာင္းေရ (၇၃)တြင္ (ဧကာဒဂ့ါမေဗၵ) ဟု ေရးထုိးပါရွိသည္။ (ဧကာဒဂ့ါမေဗၵ)ကုိ ပုဒ္ခြဲေသာ္ (ဧကာဒသမ + အဗၵ) ျဖစ္သည္။ (ဧကာဒဂါ့မ) အဓိပၸာယ္မွာ (၁၁)ျဖစ္ၿပီး၊ (အဗၵ)၏ အဓိပၸာယ္မွာ ( ခုႏွစ္) ျဖစ္သည္။

အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာ ေအာက္ေျခတြင္ပါရွိသည့္ ဂါထာမဟုတ္ေသာ ထုိစာေၾကာင္းတုိႏွစ္ေၾကာင္း မွာ ပါေမာကၡ ဆာ ရစ္ခ်စ္ဘန္း ႏွင္႔ ပါေမာကၡ ဂ်ီအိပ္(ခ်္) လုပ္(စ္) တုိ႔၏ ဘာသာျပန္ခဲ႔ေသာ အဂၤလိပ္လုိမူတြင္ လုံး၀မပါရွိေပ။

ဆက္၍ေဖာ္ျပအံ႔။

(ဧကာဒဂ့ါမေဗၵ=၁၁ ခုႏွစ္) ဟူေသာ စကားရပ္ကုိ ဦးစြာ ပထမ ေရးသားတင္ျပခဲ႔သူမွာ ပါေမာကၡဂၽြန္စတင္ ျဖစ္သည္။ ဒုတိယ တင္ျပသူမွာ ပင္မလာဂတ္တမင္ျဖစ္သည္။ သူ႔၏စာတမ္း “ANCIENT ARAKAN -1976” တြင္ အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာေအာက္ေျခပါ စာေၾကာင္းေရ(၇၂-၇၃) ကုိ ေအာက္ပါအတုိင္းေဖာ္ျပခဲ႔သည္။ (72-73) In the eleventh year, Fortunate Victory(is) declared accomplished.(၁၁-ခုႏွစ္တြင္၊ ေအာင္ျမင္စြာၿပီးေျမာက္ေၾကာင္းေၾကျငာ သည္။)ဟုေရးသားေဖာ္ျပခဲ႔သည္။ (ပုံ-၃)

 

 

စာေရးသူ၏ တင္ျပခ်က္ မွာ တတိယေျမာက္ ေဖာ္ျပခ်က္သာျဖစ္ပါသည္။

ဂၽြန္စတင္-ပင္မလာဂတ္တမင္ တင္ျပခ်က္ တုိ႔ႏွင္႔ စာေရးသူ၏တင္ျပခ်က္မ်ား၌ ကြဲလြဲခ်က္မွာ ဂၽြန္စတင္သည္ (ဧကာဒဂ့ါမေဗၵ) ဟူေသာ စကားရပ္ကုိ အဂၤလိပ္အကၡရာျဖင္႔ မူရင္းအသံအတုိင္ “Ekadasama bde” ဟု ေဖာ္ျပခဲ႔သည္။

ပင္မလာဂတ္တမင္ က “In the eleventh year” အဂၤလိပ္လုိဘာသာျပန္ၿပီး တင္ျပခဲ႔သည္။

စာေရးသူ ေမာင္ျဖဴ(ႀကြီတဲကၽြန္း) သည္ (ဧကာဒဂ့ါမေဗၵ) ဟူေသာ စကားရပ္ကုိ အာနႏၵစျႏၵမင္းေေက်ာက္စာပါ မူရင္းအကၡရာကုိ ကြန္ပ်ဴတာျဖင္႔ ေဖာ္ယူၿပီး တင္ျပျခင္းတုိ႔သာ ကြာဟၾကသည္။ အဓိပၸာယ္မွာကား အတူတူပင္ျဖစ္ၾကသည္။ (ပုံ-၄)

 

 

နိဂုံးခ်ဳပ္အေနျဖင္႔ စာေရးသူေျပာလုိသည္မွာ အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာေအာက္ေျခပါ စာေၾကာင္းေရ(၇၃)တြင္ ေရးထုိး ထား ေသာ (ဧကာဒဂ့ါမေဗၵ)သည္ (ဧကာဒဂ့ါမ+အဗၵ= ၁၁ ခုႏွစ္)ကုိ ဆုိလုိျခင္း ျဖစ္သည္။

ထုိ႔ေၾကာင္႔ အာနႏၵစျႏၵမင္း ေက်ာက္စာ ေရးထုိးသည့္ခုႏွစ္မွာ ရခုိင္ေ၀သာလီ သကၠရာဇ္ (၁၁ ခုုႏွစ္) ျဖစ္ေၾကာင္း မွတ္ခ်က္ျပဳလုိသည္။

အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာတြင္ ေရးထုိးႏွစ္မပါ ဟူ၍လည္းေကာင္း ၊ အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာကုိ ( ေအဒီ ၇၂၉) တြင္ ေရးထုိးသည္ဟူ၍လည္းေ ကာင္း၊ (ေအဒီ -၇၀၉) တြင္ ေရးထုိးသည္ဟုလည္းေကာင္း ယူဆၾကလွ်င္ ပါေမာကၡဂၽြန္စတင္ ေရးသား ခဲ႔ေသာ သကၠတမူ၌ ေဖာ္ျပထားသည္ “Ekadasama bde” (သုိ႔) ဆာ ရစ္ခ်စ္ဘန္း ႏွင္႔ ပါေမာကၡ ဂ်ီအိပ္(ခ်္) လုပ္(စ္) ဘာသာမျပန္ဘဲ ခ်န္ထားခဲ႔ၾကသည့္ အာနႏၵစျႏၵမင္း ေက်ာက္စာ ေၾကာင္းေ ရ(၇၃)ပါ (ဧကာဒဂ့ါမေဗၵ= ဧကာဒဂ့ါမ +အဗၵ= ၁၁ ခုႏွစ္) ဟူေသာ စကားရပ္ကုိ မည္သုိ႔ အဓိပၸာယ္ဖြင္႔ဆုိ ကမည္နည္း၊ 

 

အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာအတြက္ အထူး၀မ္းနည္းစရာေကာင္းသည္မွာ ေက်ာက္စာပါ ပထမမင္းဆက္မွ မင္း(၁၅)ပါးသည္ နန္းလည္းမဟိ၊ ျပည္ လည္းနတၳိ ျဖစ္ေနၾကေသာ မင္းဆက္ျဖစ္သည္။ အာနႏၵစျႏၵမင္းေ က်ာက္စာတြင္ မင္းအမည္၊ နန္းစံႏွစ္အတိအက် ပါရွိေသာ္လည္း ထုိမင္းမ်ားသည္ ရခုိင္သမုိင္းသုေတသီေ လာကတြင္လည္းေကာင္း၊ ရခုိင္ရာဇ၀င္ ေလာကတြင္လည္းေကာင္း နန္းမဟိ၊ ျပည္မရ ေသာမင္းမ်ားအျဖစ္ ယေန႔တုိင္ရွိေနၾကဆဲျဖစ္သည္။ အဘယ္ေၾကာင္႔ ဆုိေသာ္ ေ၀သာလီကုိ စတင္တည္ေထာင္သူမွာ ေဒြစျႏၵမင္းျဖစ္သည္ဟု ပညာရွင္မ်ားႏွင္႔တကြ သုေတသီမ်ား က လက္ခံထားၾက ေၾကာင္႔ ထုိမင္းမ်ားသည္ ေ၀သာလီမင္းမ်ားလည္းမဟုတ္သလုိ ဓည၀တီမင္းမ်ားလည္း မဟုတ္ ျဖစ္ေနၾကသည္။ ရာဇ၀င္ႏွင္႔ ေက်ာက္စာပါမင္းတုိ႔ကုိ တစ္ခ်ိဳ႕ေသာ သုေတသီမ်ားက ဆက္စပ္ျပၾကေသာ နန္းစဥ္စာရင္း ဘုရင္မ်ားစာရင္းတြင္လည္း အာနႏၵစျႏၵမင္း ေက်ာက္စာပါ မင္းဆက္မ်ားထဲမွ မိမိလုိရာ မင္းတုိ႔ကုိဆြဲယူၿပီး ေဖာ္ျပၾကသည့္အခါလည္း ထုိပထမမင္းဆက္မွ မင္း(၁၅ )ပါးကုိ ခ်န္လွပ္ ကာ ေရးသားေဖာ္ျပၾကသည္။ 

 

ေဒြစျႏၵမင္းဆုိသည္ အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာပါ မင္းဆက္သုံးဆက္မွ ဒုတိယမင္းဆက္၏ ပထမမင္းတစ္ပါးသာျဖစ္သည္။ သူ႔ေရွ႕တြင္ ေက်ာက္စာ၌ မင္း(၁၅)ပါး ရွိေနေသးသည္။

ယခုလည္း အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာတြင္ စာေၾကာင္းေရ (၇၃ )ေၾကာင္း ပါရွိေသာ္လည္း ဆာ ရစ္ခ်စ္ဘန္း ႏွင္႔ ပါေမာကၡ ဂ်ီအိပ္(ခ်္) လုပ္(စ္)သည္ ေက်ာက္စာေၾကာင္းေရ(၇၁)ေၾကာင္း၊ ဂါထာ(၆၅)ပုိဒ္သာ အဂၤလိပ္လုိ ဘာသာျပန္ခဲ႔ေသာေၾကာင္႔ က်န္ေနခဲ႔ေသာ ေက်ာက္စာ ေအာက္ေျခပါ စာေၾကာင္းေရ(၇၂-၇၃) စာေၾကာင္းတုိ႔မွာ ယေန႔ဆုိလွ်င္ ႏွစ္ေပါင္း(၇၇) ႏွစ္ထိ ပညာရွင္တုိ႔၏ အသိအမွတ္ျပဳျခင္းကုိ မခံရဘဲ၊ ေဂ်ာင္ထုိးခံထားရေနဆဲ ရွိေနပါေၾကာင္း တင္ျပလုိက္ရပါသည္။ 

 

 

ေမာင္ျဖဴ (ႀကြီတဲကၽြန္း)

အာနႏၵစျႏၵေက်ာက္ာစာပါ ဂါထာအမွတ္ (၇) ၌ ပါေသာမင္းအမည္သည္ (ဗဟုဗလီ)မဟုတ္ ၊ (ဗဟုဘလီ) သာ ျဖစ္သည္ကုိ တင္ျပျခင္း

အာနႏၵစျႏၵေက်ာက္စာပါ ဂါထာအမွတ္(၇) တြင္ ယခင္ပညာရွင္မ်ားျဖစ္ေသာ ပါေမာကၡဂၽြန္စတင္ႏွင္႔ ဆရာႀကီး ဦးစံသာေအာင္တုိ႔ ေရးသားေဖၚထုတ္ထားခဲ႔ေသာ အခ်က္ အလက္မ်ားတြင္ ကြဲလြဲခ်က္၊ ျဖည့္စြက္ခ်က္မ်ား ပါ၀င္ ေနသည္ကုိ ရွင္းလင္းတင္ျပသြားပါမည္၊ အနီေရာင္ ျမွားျပထားေသာ ေနရာမ်ားသည္ ကြဲံလြဲခ်က္ ျဖည့္စြက္ခ်က္မ်ားပင္ျဖစ္ပါသည္။ ပုံ(၁)ကုိရႈ

                                                              (ပုံ-၁)

           ပုံတြင္ျမင္ရသည့္အတုိင္း ေက်ာက္စာတြင္ (တသၼဒၺဟုဘလီ ) ဟုေရးထုိးပါရွိသည္ကုိ ပါေမာကၡ ဂၽြန္စတင္က (Tasmad Bahubali) ဟု ေဖၚျပၿပီး ဆရာႀကီးဦးစံသာေအာင္က (တသၼာဒဟုဗလီ) ဟု          ( -ာ) ေရးခ် တစ္လုံး ျဖည့္စြက္ ေရးသားထားသည္ကုိ ေတြ႕ရေပသည္။

အာနႏၵစျႏၵေက်ာက္စာ ဂါထာ(၃၂) တြင္ ေရးထုိးပါရွိသည့္အတုိင္း စျႏၵဘြဲ႔ခံမင္း (၁၆) ပါး ရွိေၾကာင္း တင္ျပျခင္း

            အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာတြင္ မင္းဆက္(၃)ဆက္ပါရွိပါသည္။၄င္းတုိ႔မွာ စာဂါထာ(၃)မွ ဂါထာ (၁၇) လကၤ ီမင္းထိ ပထမမင္းဆက္၊ အာနႏၵစျႏၵေက်ာက္စာ ဂါထာ(၁၉) ေဒြင္စျႏၵ မွ ဂါထာ(၃၁) ဓရိတိစျႏၵ မင္းထိ ဒုတိယမင္းဆက္၊ ဂါထာ(၃၃) မဟာ၀ီရး မွ ဂါထာ (၄၄) အာနႏၵစျႏၵမင္းထိ တုိ႔ျဖစ္ပါသည္။ ထုိမင္း ဆက္သုံးဆက္၌ ဒုတိယမင္းဆက္ပါ မင္းမ်ားအားလုံးကုိ စုေပါင္း ေဖၚျပထားေသာ ဂါထာသည္ အာနႏၵစျႏၵ ေက်ာက္စာဂါထာ (၃၂) ပင္ ျဖစ္ေပသည္။(ပုံ-၁-၂)

                                                    (ပုံ-၁-၂)

(မင္းမ်ိဳးမင္းႏြယ္မွ ဆင္းသက္လာခဲ႔ၾကေသာ  အလြန္ေမြ႔ေလ်ာ္ဖြယ္ရွိသည့္လမင္းကဲ႔သုိ႔ ၊ ဤလူ႔ျပည္ ၌ ေက်ာ္ ေစာျခင္းရွိ၍   စျႏၵဘြဲ႔ခံကာ မင္းစည္းစိမ္ခ်မ္းသာကုိတင္႔တင္စြာ ခံစားခဲ႔ၾကေသာ မင္း(၁၆) ပါး ရွိ ေလ၏။ မင္းျပဳခဲ႔ၾကေသာ နန္းစံႏွစ္ကုိ ေရတြက္ေသာ္ တစ္ရာႏွစ္ခါ ထက္ သုံးဆယ္ပုိသည္မွာ  အမွန္အကန္ျဖစ္သည္ ဟု သိအပ္ၾကပါေလ။) ပါရွိေလသည္။

အာနႏၵစျႏၵေက်ာက္စာ ပထမ စာေၾကာင္းေရ (၁-၂-၃) ကုိ ဖတ္ၾကားတင္ျပျခင္း

               အာနႏၵစျႏၵေက်ာက္စာတြင္ ဖတ္၍မရေလာက္ေအာင္ ပ်က္စီးသြားသည့္ စာေၾကာင္း ၃ ေၾကာင္းရွိ   ေနသည္။ ၄င္းစာေၾကာင္းတုိ႔မွာ အစဆုံး စာေၾကာင္းမ်ားျဖစ္ေသာ စာေၾကာင္းေရ (၁-၂-၃)  ပင္ ျဖစ္ေပသည္။ ထုိအစ စာေၾကာင္းေရ ၃ ေၾကာင္းတြင္ တစ္လုံးစ ႏွစ္လုံးစသာ ဖတ္၍ရၾကပါသည္။ ယခင္ပညာရွင္မ်ားသည္ အကၡရာတစ္လုံးစ ႏွစ္လုံးစ ဖတ္၍ရသည္ဟုဆုိခဲ႔ၾကေသာ္လည္း အကၡရာစာလုံးမ်ားကုိ ေရးသားေဖၚထုတ္မျပႏုိင္ ခဲ႔ၾကပါေပ။ ပါေမာကၡဂၽြန္စတင္ႏွင္႔ ဆရာႀကီးဦးစံသာေအာင္တုိ႔ မွ အာနႏၵစျႏၵေက်ာက္စာ အစစာေၾကာင္း ၁-၂-၃ ကုိ ေအာက္ပါအတုိင္း မွတ္ခ်က္ျပဳခဲ႔ၾကသည္ကိုေတြ႕ရပါသည္။( ပုံ-၁)

 

                                                      (ပုံ-၁)

ကၽြန္ေတာ္သည္ အာနႏၵစျႏၵေက်ာက္စာ အစစာေၾကာင္းမ်ားျဖစ္ေသာ စာေၾကာင္းေရ ၁-၂-၃ ကုိ

အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာ ဂါထာ(၁၈)ပါ ပထမမင္းဆက္၏ နန္းစံႏွစ္ ( ၁၀၁၆ - ၁၀၆၀ )ကုိ ရွင္းလင္းခ်က္

ရခုိင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ သွ်စ္ေသာင္းဘုရားရွိ အာနႏၵစျႏၵေက်ာက္စာဟု ေခၚေသာ ေက်ာက္စာတုိင္ တစ္ခုရွိပါသည္။ ထုိေက်ာက္စာသည္ သကၠတဘာသာျဖင္႔ ေရးသားထားေသာ ေက်ာက္စာတစ္ခ်ပ္ျဖစ္ေပသည္။ ထုိေက်ာက္စာတြင္ အာနႏၵစျႏၵမင္းသည္ သူ၏ ဘုိးေလာင္းေတာ္ ေဘးေလာင္းေတာ္မင္းမ်ားကုိ မင္းအမည္၊ နန္းစံ ႏွစ္ႏွင္႔ တကြ ေသေသခ်ာခ်ာ မွတ္တမ္းတင္ ေရးထုိထားေပသည္။ အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာတြင္ မင္းဆက္(၃) ပါရွိေပသည္၊ စာေၾကာင္းေရ(၃) မင္းအမည္ပ်က္မွ လကၤ ီမင္းထိ မင္း(၁၅)ပါးကုိ ပထမမင္းဆက္ဟု ေခၚၾကၿပီး၊ ေဒြင္စျႏၵမင္းမွ ဓရိတိစျႏၵမင္းဆက္ထိ မင္း(၁၃) မင္းကုိ ဒုတိယမင္းဆက္ဟု ေခၚေ၀ၚၾကပါေသည္။ မဟာ၀ီရမင္းမွ အာနႏၵစျႏၵမင္းထိကုိ တတိယမင္းဆက္ဟုေခၚေ၀ၚၾကေပသည္။ ယခုဤေဆာင္းပါးတြင္ ပထမမင္းဆက္၌ နန္းစံႏွစ္ ဒြိဟျဖစ္ေနေသာ (၁၀၁၆-၁၀၆၀)ကုိ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျပတ္သားစြာ အတည္ျပဳႏုိင္ရန္ စာဖတ္ပရိတ္သတ္အား ေရးသားတင္ျပသြားပါမည္။ အာနႏၵစျႏၵေက်ာက္စာ ပထမမင္းဆက္ နန္းစံႏွစ္ကုိေဖၚျပေသာ ဂါထာ(၁၈) ကုိ ပါေမာ ကၡဂၽြန္စတင္မူ၊ ဆရာႀကီးဦးစံသာေအာင္မူ တုိ႔ကုိ ပူးတြဲ တင္ျပထားပါသည္။

အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာ ေရးထုိးႏွစ္ကုိ တင္ျပျခင္း

ရခုိင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ သွ်စ္ေသာင္းဘုရားတြင္ ေရွးေဟာင္းေက်ာက္စာတုိင္းႀကီး တစ္တုိင္ ရွိပါသည္။ ထုိ ေက်ာက္ စာတုိင္ကုိ အာနႏၵစျႏၵေက်ာက္စာတုိင္ဟုေခၚၾကသည္။ ေက်ာက္စာကုိ ေဒ၀နာဂရီပြား အကၡရာ တြင္ သကၠတ ဘာသာျဖင္႔ ေရးထုိးထားေက်ာက္စာျဖစ္ေပသည္။ စာေၾကာင္းေရ(၇၃) ပါရွိေပသည္။ ဂါထာအားျဖင္႔ (၆၅)ဂါထာႏွင္႔ စကားေျပတစ္ပုိဒ္ရွိသည္။ ဂါထာ(၆၅)ပုိဒ္ရွိသည္ဟုဆုိေသာ္လည္း ဖတ္၍ မရေသာ အစ စာေၾကာင္းေရ (၁-၂-၃) ကုိ ထည့္သြင္း ေရတြက္ထားျခင္းမရွိပါ။ ထုိစာၾကြင္းမ်ား မပါ။

ဤေက်ာက္စာတြင္ အာနႏၵစျႏၵမင္းႀကီးသည္ သူ၏ ဘုိးေလာင္းေတာ္ ေဘးေလာင္းေတာ္ ေဆြစဥ္မ်ိဳးဆက္ ဘုရင္မ်ား ကုိ မွတ္တမ္းတင္ထားကာ သူ၏ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈျပဳလုပ္ခဲ႔မႈမ်ားႏွင္႔ အမ်ားအက်ိဳးေဆာင္ရြက္ ခဲ႔မႈ၊ ဘာသာေရး ေဆာင္ရြက္ခဲ႔မႈမ်ားကုိ အေသးစိတ္ မွတ္တမ္းတင္ေရးထုိးထားေသာ ရွားပါးေက်ာက္စာ တစ္ခ်ပ္ျဖစ္ပါသည္။

ဤေက်ာက္စာကုိ အစအဆုံး အဓိပၸါယ္ အျပည့္စုံဆုံး ဖတ္ခဲ႔ေသာပုဂၢိဳလ္မွာ အဂၤလန္္ႏုိင္ငံ ေအာက္စဖုိ႔စ္႔ တကၠသိုလ္ ေဘလီေယာေကာလိပ္မွ အေရွ႕ တုိင္းပညာရပ္ဆုိင္ရာ ပါေမာကၡ အဂၤလိပ္လူမ်ိဳး E.H .Johnston ျဖစ္ပါ သည္။ ပါေမာကၡဂၽြန္စတင္သည္ ဤ ေက်ာက္စာကုိ (၁၉၃၅-၁၉၄၂) ႏွစ္အတြင္း ဖတ္ရႈခဲ႔လိမ္႔ မည္ဟု ခန္႔မွန္းၾကေပ သည္။ ဂၽြန္စတင္သည္ အာနႏၵစျႏၵေက်ာက္စာတုိင္ကုိၾကည့္ၿပီး ကုိယ္တုိင္ဖတ္ယူျခင္း မဟုတ္ဘဲ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ မွ ေပးပုိ႔ေသာ မင္ကူးပုံ ၂ ပုံႏွင္႔ ဓါတ္ပုံရုိက္ယူထားေသာ အျခားပုံ အခ်ိဳ႕မွေန၍ ဖတ္ခဲ႔သည္ဟု ဆုိထားပါ သည္။ ပါေမာကၡဂၽြန္စတင္သည္ (၁၉၄၂) ေအာက္တုိဘာတြင္ ကြယ္လြန္ခဲ႔ေလသည္။

ထုိအခါ ဤအာနႏၵစျႏၵေက်ာက္စာ၏ စာတမ္းသည္ စာၾကမ္းအျဖစ္သာ ရွိေနခဲ႔ေပသည္။ ၄င္းစာတမ္းကုိ ေဘလီေယာေကာလိပ္မွ တာ၀န္ရွိသူမ်ားက ပါေမာကၡ ဆာရစ္ခ်စ္ဘန္း ႏွင္႔ ပါေမာကၡ ဂ်ီအိပ္(ခ်)လုပ္(စ္) ၏ အကူ အညီျဖင္႔ စာေခ်ာအျဖစ္ တည္းျဖတ္ၿပီး Ball.S.O.A.S .Vol xi, pt.2, pp 357-3385 . “Some Sanskrit Inscriptions of Arakan” ေခါင္း စဥ္ျဖင္႔ ထည့္သြင္းထုတ္ေ၀ခဲ႔ေပသည္။

ဂၽြန္စတင္၏ အာနႏၵစျႏၵေက်ာက္စာ စာတမ္းကုိ တည္းျဖတ္ထုတ္ေ၀ခဲ႔ေသာ ပညာရွင္မ်ားသည္ ဂၽြန္စတင္၏ စာတမ္းတြင္ သကၠတလုိ ေရးသားထားေသာ စာတမ္း၌ အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာမွာ ပါသည့္အတုိင္း စာေၾကာင္းေရ(၇၃)ေၾကာင္း ေရးသားပါရွိေသာ္လည္း အဂၤလိပ္လုိ ဘာသာျပန္ရာ၌ စာေၾကာင္းေရအလုိက္ နံပါတ္ စဥ္တပ္ ဘာသာမျပန္ဘဲ ဂါထာပုိဒ္အလုိက္သာ နံပါတ္စဥ္တပ္၍ ဘာသာျပန္ၾကသည္ကုိ ေတြ႔ရ သည္။ ထုိေၾကာင္႔ အာနႏၵစျႏၵေက်ာက္စာ တြင္ ပါေသာ ဂါထာအပုိဒ္(၆၅) ႏွင္႔ စကားေျပတစ္ပုိဒ္ကုိသာ အဂၤလိပ္လုိ ဘာသာျပန္ ေရး သားထုတ္ေ၀ခဲ႔သည္ကုိ ေတြ႔ရသည္။ 

ေအာက္ဆုံးစာေၾကာင္းတုိႏွစ္ေၾကာင္းသည္ ဂါထာ မဟုတ္ေသာေၾကာင္႔ ဘာ သာမျပန္ဘဲ ထားခဲ႔ဲၾကျခင္းေလာ႔ စဥ္းစားမိပါသည္။ ဂၽြန္စတင္၏ စာတမ္း သကၠၱတ လုိေရးသားထားရာ၌ ေအာက္ဆုံး စာေၾကာင္းမ်ားကုိ Line (72-73) ဟုသာ နံပါတ္တပ္ထားသည္ကုိသာ ေတြ႔ရၿပီး အဂၤလိပ္လုိ ဘာသာျပန္ ထားသည္ ကုိ မေတြ႔ရေပ။ ထုိစာေၾကာင္းမ်ားကုိ သကၠတဘာသာျဖင္႔ ေရးသားထားခဲ႔သည့္အတုိင္းသာ ေဖၚျပခဲ႔ၾကၿပီး ဘာသာ ျပန္မႈ မျပဳခဲ႔ၾကေခ်။ ေက်ာက္စာကုိ ေလ႔လာလုိက္စားသူ ပညာရွင္အမ်ားအျပား သည္လည္း ဂၽြန္စတင္၏စာတမ္း အဂၤလိပ္လုိ ဘာသာျပန္ထားေသာ မူကုိသာ အဓိကထား ေလ႔လာၾက သူမ်ားေသာေၾကာင္႔ အာနႏၵစျႏၵေက်ာက္စာ တြင္ စာေၾကာင္း ေရ(၇၁)ေၾကာင္း ဂါထာ(၆၅)သာ ပါရွိသည္ ဟု သိၾကသည္၊ တစ္ခ်ိဳ႕ေသာပညာရွင္မ်ားက ေတြခဲ႔ ျမင္ခဲ႔ၾကသည္ ၊ သုိ႔ေသာ္ အနက္ အဓိပၸါယ္ မဖြင္႔ ဆုိခဲ႔ၾကေပ။

အာနနၵစျႏၵေက်ာက္စာပါ စျႏၵဘြဲ႕ခံမင္းမ်ားသည္ ( သီ၀နတ္မင္းအႏြယ္ ) မွ ဆင္းသက္လာသူမ်ား မဟုတ္ေၾကာင္း ရွင္းလင္းခ်က္

ရခုိင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ သွ်စ္ေသာင္းဘုရားမုခ္၀တြင္ ရခုိင္ေ၀သာလီေခတ္မွ ေရးထုိးခဲ႔ေသာ  ေက်ာက္စာ တုိင္ႀကီးတစ္တုိင္ ရွိေလသည္။ ထုိေက်ာက္စာတုိင္သည္ အျမင္႔(၉ ေပ ၄ လကၼ) အက်ယ္ (၂ ေပ ၄ လကၼ ) ခန္႔ရွိ ပါသည္။ ယခုစုိက္ထူထားသည့္အတုိင္းၾကည့္မည္ဆုိလွ်င္ အေရွ႕ဘက္၊ အေနာက္ဖက္၊ ေျမာက္ဖက္  မ်က္ႏွာမ်ား တြင္ ေက်ာက္စာမ်ား ေရးထုိးထားပါသည္။ အေရွ႕ဘက္သည္ ရာသီဥတုဒဏ္ေ ၾကာင္႔ စာလုံးအကၡရာမ်ား ပ်က္စီး ျပဳန္းတီးေနၿပီး ဖတ္၍ မရေတာ႔ေပ။ ထုိအေရွ႕ဘက္စာမ်က္ႏွာကုိ ေအဒီ( ၄-၅) ရာစုတြင္ ေရးထုိးခဲ႔ၾကသည္ဟု ပညာ ရွင္မ်ားက ခန္႔မွန္းယူ ဆၾကသည္။ 

              ေျမာက္ဘက္မ်က္ႏွာစာပါ အကၡရာမ်ားသည္ ဖ်က္ဆီးခံထားရေသာေၾကာင္႔ တစ္လုံးစႏွစ္ လုံးစ သာ ဖတ္ ၍ရသည္ဟု ဆုိၾကသည္။ ထုိေက်ာက္စာတုိင္ႀကီး၏ အေနာက္ဖက္မ်က္ႏွာစာတစ္ခုသာ ဖတ္သာ ရႈသာ ရွိေပသည္။ အေနာက္ဖက္မ်က္ႏွာစာကုိ အာနႏၵစျႏၵမင္းႀကီးက သူ၏မ်ိဳးရုိးစဥ္ဆက္ ေဘးေလာင္းေ တာ္ ဘုိးေလာင္းေတာ္မ်ား၏ အမည္ႏွင္႔ နန္းစံႏွစ္မ်ားကုိ ေရးထုိးမွတ္တမ္းတင္ထားသည့္အျပင္ သူ၏ 

မ်ားျ  ပား လွစြာ ျပဳလုပ္ခဲ႔ေသာ သာသနာျပဳ လုပ္ငန္းေဆာက္ရြက္ခ်က္မ်ားႏွင္႔ အမ်ားအက်ိဳးေ ဆာင္ရြက္ ခဲ႔သည့္လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကုိ ေနာင္လာေနာက္သား မ်ားသိရွိေစရန္ ေရးထုိးမွတ္တမ္းတင္ထား ခဲ႔ေသာေ ၾကာင္႔ အာနႏၵစျႏၵ ေက်ာက္စာဟု အမည္တြင္ေလသည္။ ေတာင္ဖက္မ်က္ႏွာတြင္ စာေရးထုိးထားျခင္း မရွိေသးေပ။

         ထုိအာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာသည္ သကၠၱတဘာသာ ေဒ၀နာဂရီပြါးအကၡရာ ျဖင္႔ ေရးထုိးထားေသာ ေက်ာက္ စာတစ္ခ်ပ္ ျဖစ္ေပသည္။ ထုိအေနာက္ဖက္မ်က္ႏွာစာတြင္  စာေၾကာင္းေရ (၇၃) ပါရွိၿပီး ဂါထာ (၆၅) ပုဒ္ရွိ သည္။ စကားေျပ တစ္ပုိဒ္ပါ၀င္ၿပီး (အပရံစ) စာေၾကာင္းတုိ တစ္ပါဒလည္း ပါရွိပါသည္။ မင္းဆက္ အားျဖင္႔ (၃)ဆက္ရွိၿပီး၊ မင္းေပါင္း (၃၇)ပါး၏ အမည္ႏွင္႔တကြ နန္းစံႏွစ္မ်ားကုိမွတ္တမ္း တင္ ထာေသာ ေက်ာက္စာတစ္ခ်ပ္ျဖစ္ေပသည္။ ေက်ာက္စာပါ မင္းဆက္(၃)ဆက္၏ နန္းစံႏွစ္ကုိ ေရတြက္ေ သာ္(ေက်ာက္စာအရ) ႏွစ္ေပါင္းသည္ (၁၄၁၉) ႏွစ္ ျဖစ္ ေပသည္။

       ဤအာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာအေၾကာင္းကုိ ဟိရနႏၵဆပ္စႀတီသည္  အိႏၵိယေရွးေဟာင္းသုေတ သနဌာန၏ (၁၉၂၅-၂၆)  အတြက္ ႏွစ္ခ်ဳပ္အစီရင္ခံစာ စာမ်က္ႏွာ (၁၄၆-၁၄၈) တြင္ ဤေက်ာက္စာႏွင္႔ ပက္သက္၍ မွတ္ခ်က္ အနည္းငယ္ ေရးသားေဖၚျပခဲ႔ေပသည္။ အိႏၵိယေက်ာက္စာ၀န္ ေဒါက္တာ ပီအင္ ခ်ာကရာ၀ါဘီ ကလည္း  ေအာက္ ဆုံးစာေၾကာင္းေရ (၅၀)ခန္႔မွ်ကုိ (၁၉၃၀) ေက်ာ္ေလာက္က ဖတ္ခဲ႔သည္ ဟု သိရပါသည္။ သုိ႔ရာတြင္ ေဒါက္တာ ပီအင္ခ်ာကရာ၀ါဘီ ၏ မွတ္တမ္းကုိ အမ်ားသူငါေလ႔လာႏုိင္ေ လာက္ေအာင္ ထုတ္ေ၀ျခင္း မျပဳလုပ္ႏုိင္ခဲ႔ၾကေပ။ 

                    ဤေက်ာက္စာကုိ အစအဆုံး နီးပါး အဓိပၸါယ္ အျပည့္စုံဆုံး ဖတ္ခဲ႔ေသာပုဂၢိဳလ္မွာ  အဂၤလ န္္ႏုိ င္ငံ ေအာက္စဖုိ႔စ္႔တကၠသိုလ္ ေဘလီေယာေကာလိပ္မွ အေရွ႕ တုိင္းပညာရပ္ဆုိင္ရာ ပါေမာကၡ အဂၤ လိပ္လူမ်ိဳး E.H .Johnston ျဖစ္ပါသည္။ ပါေမာကၡဂၽြန္စတင္သည္ ဤ ေက်ာက္စာကုိ (၁၉၃၅-၁၉၄၂) ႏွစ္အတြင္း ဖတ္ရႈခဲ႔လိမ္႔ မည္ဟု ခန္႔မွန္းၾကေပသည္။ ဂၽြန္စတင္သည္ အာနႏၵစျႏၵေက်ာက္စာ တုိင္ကုိ ၾကည့္ၿပီး ကုိယ္တုိင္ဖတ္ယူျခင္း မဟုတ္ဘဲ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွ ေပးပုိ႔ေသာ မင္ကူးပုံ ၂ ပုံႏွင္႔ ဓါတ္ပုံ ရုိက္ယူထားေသာ အျခားပုံ အခ်ိဳ႕မွေန၍  ဖတ္ခဲ႔သည္ဟု ဆုိထားပါ သည္။ ပါေမာကၡဂၽြန္စတင္သည္ (၁၉၄၂) ေအာက္တုိဘာတြင္ ကြယ္လြန္ခဲ႔ေလသည္။     

ထုိအခါ  ဤအာနႏၵစျႏၵေက်ာက္စာ၏ စာတမ္းသည္ စာၾကမ္းအျဖစ္သာ ရွိေနခဲ႔ေပသည္။ ၄င္းစာတမ္းကုိ ေဘလီေယာေကာလိပ္မွ တာ၀န္ရွိသူမ်ားက ပါေမာကၡ ဆာရစ္ခ်စ္ဘန္း ႏွင္႔ ပါေမာကၡ ဂ်ီအိပ္(ခ်)လုပ္(စ္) ၏ အကူ အညီျဖင္႔  စာေခ်ာအျဖစ္ တည္းျဖတ္ၿပီး Ball.S.O.A.S .Vol xi, pt.2, pp 357-3385 . “Some Sanskrit Inscriptions of Arakan” ေခါင္း စဥ္ျဖင္႔  ထည့္သြင္းထုတ္ေ၀ခဲ႔ေပသည္။

ရခုိင္ျပည္ အခ်ဳပ္​အခ်ာအာဏာက်ရႈံးေသာေန႔

ေရွးေဟာင္းရခိုင္သမိုင္း သုေတသနပညာ႐ွင္ ဦးစံသာေအာင္

ေရွးေဟာင္းရခိုင္သမိုင္း သုေတသနပညာ႐ွင္ ဦးစံသာေအာင္
ေရွးေဟာင္းရခိုင္သမိုင္းႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ သုေတသန နယ္ပယ္တြင္ ႏိုင္ငံျခားသုေတသီ ပညာသွ်င္ အေတာ္မ်ားမ်ား ေပၚထြက္ခပါသည္။ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားမ်ားထဲမွမူ လက္ခ်ိဳး ေရတြက္ၾကည့္လွ်င္ လက္တဖက္ပင္ ျပည့္မည္မထင္ပါ။ အထူးသျဖင့္ ရခိုင္ေခတ္ဦးေက်ာက္စာ၊ ေခါင္းေလာင္းစာ၊ ေၾကးျပားစာ၊ ဒဂၤါးမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ စနစ္တက် သုေတသန ျပဳသူ အလြန္နည္းပါးခသည္။ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ားထဲမွ ဦးစံေ႐ႊဘု၊ ရခိုင္ပ႑ိတ္ ဦးဦးသာထြန္း၊ ဦးေအာင္သာဦး ႐ို႕သာ ထင္ထင္ရွားရွား ဟိခသည္။ ဦးစံေ႐ႊဘုမွာ စစ္မျဖစ္မီက ရခိုင္ျပည္နယ္ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ ေရွးေဟာင္းသုေတသီ (Archaecologist) တဦးျဖစ္၍၊ ရခိုင္သမိုင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျမန္မာႏိုင္ငံသုေတသန အသင္းဂ်ာနယ္ (The Journal of Burma Research Society) တြင္ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ သုေတသန စာတမ္းမ်ား႐ြီးခသူ ျဖစ္သည္။ အျခားထင္ရွားသူ တဦးမွာ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ႐ူပေဗဒပါေမာကၡ၊ ေနာင္တြင္ အထက္တန္းပညာ ဦးစီးဌာန ၫႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ ျဖစ္လာသူ ရခိုင္အမ်ိဳးသား ဦးစံသာေအာင္ (၁၉၂၅-၁၉၈၁) ျဖစ္သည္။ ဦးစံသာေအာင္သည္ ေရွးေဟာင္း ပ်ဴ၊ မြန္၊ ျမန္မာ အကၡရာရင္းျမစ္ ပညာသွ်င္ ဦးသာျမတ္ကိုစံျပဳ၍ သိပၸံပညာ နယ္ပယ္မွ ဝိဇၨာပညာရပ္ နယ္ပယ္သုိ႔ ကူးေျပာင္းလာသူ တဦး ျဖစ္သည္။ ဦးသာျမတ္သည္ စိုက္ပ်ိဳးေရး သိပၸံဘြဲ႕ရ လယ္သာ စိုက္ပ်ိဳးေရး ၫႊန္ၾကားေရးဝန္ဘဝမွ ယဥ္ေက်းမႈဗိမာန္ ၫႊန္ၾကားေရးဝန္၊ ျမန္မာစာေပ ဘာသာစာကားႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ သုေတသနပညာသွ်င္ အျဖစ္ထင္ရွားခသူ ျဖစ္သည္။ ထို႔အတူ ဦးစံသာေအာင္သည္လည္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု ဟားဗတ္ တကၠသိုလ္မွ ႐ူပေဗဒျဖင့္ မဟာသိပၸံဘြဲ႕ A.M. (Physics) ရ၍ ႐ူပေဗဒပါေမာကၡ၊ အထက္တန္းပညာ ဦးစီးဌာန ၫႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္အျဖစ္ ထမ္းေဆာင္ခေသာ္လည္း ေရွးေဟာင္းရခိုင္သမိုင္းႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈပညာသွ်င္အျဖစ္ ပိုမို ထင္ရွားခပါသည္။ ေရွးေဟာင္းရခိုင္သမိုင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျမန္မာ့သမိုင္းတြင္ ေခတ္အဆက္ဆက္ စနစ္တက် တူးေဖာ္မႈ အားနည္းခသည္။ ထို႔ျပင္ ရခိုင္ရာဇဝင္သည္လည္း အျခားေသာ ရာဇဝင္မ်ား နည္းတူ ဒ႑ာရီဆန္ေသာ ေရွးေဟာင္း အစဥ္အလာ ေျပာစကားမ်ား၊ ထူးကဲအံ့ၾသဖြယ္ရာမ်ားႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္နီရာ ခိုင္မာမႈ မဟိလွေခ်။ သို႔ေသာ္ ေအဒီ ၇၂၉ ဝန္းက်င္တြင္ ေရးထိုးခသည္ဟု ယူဆေသာ အာနႏၵစ႑ႏၵ ေက်ာက္စာကို ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ဦးဟိ သွ်စ္ေသာင္းဘုရား၌ ေခတ္ဦး ရခိုင္ သမိုင္းသည္ ပိုမို ပီျပင္လာပါသည္။ အာနႏၵစျႏၵ ေက်ာက္စာကို သွ်စ္ေသာင္းဘုရား အနီးတြင္တိြရေသာေၾကာင့္ သွ်စ္ေသာင္းဘုရား ေက်ာက္စာဟုလည္း ေခၚေဝၚခကတ္သည္။ ဤေက်ာက္စာကို ရခိုင္ဘုရင္မင္းဗာႀကီး (၁၅၃၁-၁၅၅၃) လက္ထက္တြင္ ေဝသာလီၿမိဳ႕ နန္းေတာ္ရာကုန္း အနီးမွ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ သွ်စ္ေသာင္းဘုရားအနီး ေျပာင္းေ႐ႊ႕ထားချခင္း ျဖစ္သည္။ အာနႏၵစျႏၵ ေက်ာက္စာအရ ရခိုင္ ေဝသာလီၿမိဳ႕ေဟာင္းသည္ ျမန္မာ့သမိုင္းတြင္ အေစာဆံုး ၿမိဳ႕ျပႏိုင္ငံမ်ားဟု ယူဆေသာ ဗိႆႏိုး၊ ဟန္လင္း၊ သေရေခတၲရာ႐ို႕ႏွင့္ ေခတ္ၿပိဳင္ဟု ပညာသွ်င္မ်ားက သတ္မွတ္ခကတ္သည္။ အာနႏၵစျႏၵေက်ာက္စာကို ပထမဦးဆံုး အဓိပၸာယ္ေဖာ္ထုတ္၍ စာတမ္း႐ြီးသားခေသာ ပညာသွ်င္မွာ အဂၤလန္ႏိုင္ငံ၊ ေအာက္စဖို႔ဒ္တကၠသိုလ္၊ ေဘလီယာေကာလိပ္မွ အေရွ႕တိုင္း ပညာပါေမာကၡ ေဒါက္တာအီးအိပ္ခ်္ဂြၽန္စတင္ ( Dr.E.H. Johnston) ျဖစ္သည္။ ဂြၽန္စတင္ႏွင့္ ေခတ္ၿပိဳင္ ေလ့လာသူ တဦးမွာ အိႏိၵယေက်ာက္စာဝန္ ေဒါက္တာ ဒီစီဆာကား (Dr. D. C. Sircar)

ရခုိင္ျပည္ျဖစ္စဥ္သမုိင္း 1785 မွ 2012 ထိ

ရခုိင္ျပည္ျဖစ္စဥ္သမုိင္း 1785 မွ 2012 ထိ
____________________________________
(ေအဒီ - ၁၇၈၅ မွ ေအဒီ - ၂၀၁၂ ထိ)
AD - ၁၇၈၅ - ဇြန္န၀ါရီ (၁)ရက္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ေတာ္ က်ဆံုး
- ဇြန္န၀ါရီ (၁၁)ရက္ ဘုရင္မဟာသမၼတရာဇာ ဖမ္းဆီးခံရ။
- မဟာမုနိကို အမရပူရသို႔ ရႊိ႕၊ ရခိုင္ကို ၿမိဳ႕၀န္ေလးစုျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈစတင္။
AD - ၁၇၈၇ - ငေပါလံုး၏ ဗဒံုမင္းအား ဆန္႕က်င္ေတာ္လွန္မႈတိ ႀကီးမားလာ။
AD - ၁၇၈၈ - မင္းညီမင္းသားတိ၊ ရဟန္းေတာ္တိ၊ ပညာသည္မ်ား၊ ကိုယ္ရံေတာ္၊ သူငယ္ေတာ္၊ မိန္းမစိုး စေရ ရဟန္းသွ်င္လူရို႕ကို မႏၱေလးအမရပူရသို႔ ဖမ္းဆီးယူေဆာင္ခံရ။ ရခိုင့္နန္းေတာ္ တစျပင္ျဖိဳက္လား။
AD - ၁၇၈၉ - ဇင္းမယ္သို႔ စစ္ခ်ီေစာ္မွာ ရခိုင္ျပည္သူတိကို စစ္သား (၆၀၀၀) စုေဆာင္းပီးခရ။
AD - ၁၇၉၃ - ငေပါလံုးေတာ္လွန္ေရး လႈပ္ရွားမႈတိ အျမင့္ဆံုး အျခီအနီသို႕ ေရာက္ခ။
AD - ၁၇၉၄ - စစ္တေကာင္းမွာ တိမ္းေရွာင္နီေရ ငေပါလံုး၊ ငခြက္ေပါက္၊ ကြ်ဲတစ္ေကာင္ႏိုင္ ရို႕ကို ရခိုင္ၿမိဳ႕၀န္သို႕ လႊဲပီးျခင္းခံခရ။
AD - ၁၇၉၅ - ဇြန္လတြင္ ရခိုင္ေတာ္လွန္ေရး သူရဲေကာင္း ငေပါလံုး၊ ငခြက္ေပါက္တို႕ကို အဆံုးစီရင္။ ကြ်ဲတစ္ေကာင္ႏိုင္က ဆင္ျဖဴကြ်န္းသို႔ ထြက္ျပီးလြတ္ေျမာက္ခ။
AD - ၁၇၉၇ - မင္းကြန္းေခါင္းေလာင္း လုပ္ဖို႕အတြက္ ရခိုင္ အေယာက္၂၀၀၀ေက်ာ္ လုပ္အားပီးဖို႕အတြက္ ေတာင္းဆိုခံျခင္းခံရ။ ယင္းေစာ္ကို မလိုလားလို႕ ဆန္႔က်င္ပုန္ကန္ ကတ္ေတလူတိနန္႕ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံ စတင္ ပူးေပါင္း။ ၿမိဳ႕၀န္အုပ္ခ်ဳပ္ရီး ကြ်န္စနစ္ဆိုးေၾကာင့္ ရခိုင္ငါးေသာင္းေလာက္ စစ္တေကာင္းနယ္သို႕ လားပနာခိုလႈံ။
AD - ၁၇၉၈ - ငတံုးစံ၊ ငကာစြယ္၊ တံုးစံေရြ ရို႕ကတိုက္စည္တိုက္ေမာင္း တီးလို႕ေတာ္လွန္ခကတ္။ စိန္တင္စားခ်င္းပ်ံ ရခိုင္ေတာ္လွန္ေရး သမားတိနန္႕ပူးေပါင္း။
AD - ၁၇၉၉ - ခ်င္းပ်ံတပ္ စစ္ရီးရႈံးနိမ့္လို႕ စစ္တေကာင္းသို႕ ခို၀င္ခ။
AD - ၁၈၁၁ - ခ်င္းပ်ံျပန္လည္ ထိုးစစ္ဆင္ၿပီးေက ရခိုင္ျပည္တစ္ခုလံုးကို သိမ္းပိုက္ႏိုင္ခေကလည္း ဗမာဘုရင္ ေမာင္၀ိုင္းတပ္ အင္အားႀကီးမားမႈေၾကာင့္ ထိုးစစ္မွ ခံစစ္သို႕ ေျပာင္းလဲလို႕ ရဲေဘာ္ရဲဘက္ တစ္သိန္းနန္႕ ေတာထဲသို႔ ခိုဝင္ေရွာင္တိမ္းခ။
AD - ၁၈၁၂ - ခ်င္းပ်ံ တတိယအႀကိမ္ ကိုးလေလာက္ ၾကာေအာင္ ေတာ္လွန္ခ။
AD - ၁၈၁၂ - ၁၈၁၇
- ဆန္စပါးရွားပါးၿပီး အစာရီစာငတ္လို႕ ရဲေဘာ္တိသီဆံုးလို႕ ေတာ္လွန္ရီးကို ေႏွာင့္ေႏွးစီခ။

တိုင္းရင္းသားနယ္ေျမမ်ားရွိ ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားမ်ားအား အိမ္ေထာင္စုဇယားေပးမည့္အစီစဥ္ က်ားေခါင္းပါတီ ကန္႔ကြက္

တိုင္းရင္းသားနယ္ေျမမ်ားရွိ ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားမ်ားအား အိမ္ေထာင္စုဇယားေပးမည့္အစီစဥ္ က်ားေခါင္းပါတီ ကန္႔ကြက္
===========================================
NLD အစိုးရ၏ ရက္ ၁၀၀ စီမံခ်က္တြင္ပါ၀င္ေသာ ေရႊ႕ေျပာင္း အလုပ္ သမား မ်ား ၊ ေရႊ႕ေျပာင္းေနထုိင္သူမ်ားအား အိမ္ေထာင္စုဇယားထုတ္ေပးမည့္ အစီ အစဥ္ကို တိုင္းရင္းသားအင္အားစုမ်ားမွကန္႔ကြက္ ေနရာ သွ်မ္းတုိင္းရင္းသား မ်ားဒီမုိကေရစီအဖြဲ့ခ်ဳပ္ ေခၚ က်ားေခါင္းပါတီမွလည္း လႊတ္ေတာ္တြင္ တင္ျပကန္႔ကြက္မည္ဟု က်ားေခါင္းပါတီ အေထြေထြအတြင္းေ ရးမွဴးဦးစိုင္း ညႊန္႔လြင္ က ေျပာသည္။

“က်ေနာ္တို႕ပါတီကေန လႊတ္ေတာ္မွာကန္႕ကြက္မယ္အဲ့ဒါကို ။သူတို႕က ယာယီမွတ္ပုံတင္ဆိုလဲထားပါေတာ့ အခုကသန္းေခါင္စာရင္းပါထုတ္ေပးမယ္ ဆိုေတာ့ သန္းေခါင္စာရင္းဆို အဲ့ဒီေဒသလူျဖစ္သြားမယ္။ အဲဒီမွာပဲ  မဲေပးမယ္ဆိုတဲ႔ သေဘာပဲ။ ” ဟု သွ်မ္းတိုင္းရင္း သားမ်ားဒီမို ကေရစီ အ ဖြဲ႕ခ်ဳပ္ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴး ဦးစိုင္းညြန္႕လြင္ ကအဆိုပါကိစၥ ရပ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေျပာသည္။

တိုင္းရင္းသားနယ္ေျမမ်ားအတြင္း ေရႊ႕ေျပာင္းအေျခခ်ေနထိုင္သူမ်ားအားအိမ္ေထာင္စုစာရင္းထုတ္ ေပးမည့္ စီမံခ်က္မွာ တိုင္းရင္းသားနယ္ေျမ အတြင္း နယ္ေျမခ်ဲ႕ထြင္မႈ ( သို႔မဟုတ္ ) ကိုလိုနီလက္သစ္ျပဳလုပ္ ရန္ ျဖစ္သျဖင့္  အစိုးရ၏ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ေဖာ္ေဆာင္ေနမႈအေပၚ စိန္ေခၚမႈျဖစ္ေစေ သာေၾကာင့္ အဆိုပါစီမံခ်က္အား ျပန္လည္သံုးသပ္ေပးရန္ရဟန္း သံဃာေ တာ္ မ်ားအပါ၀င္ မြန္တိုင္းရင္းသား အင္ အားစုမ်ားမွလြန္ခဲ့သည့္ရက္ ပိုင္း အတြင္းေတာင္းဆိုထားသည္။

အခ်က္ (၇) ခ်က္ျဖင့္ မြန္ျပည္နယ္၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ထံေပးပို႔ထားေသာေတာင္း ဆို စာတြင္ ယင္းအစီအစဥ္မွာ ယခင္စစ္အစိုးရ၏ တျပည္ေထာင္ စနစ္ကို အေကာင္ ထည္ေဖာ္ရန္ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးအရ လူမ်ဳိးတမ်ဳိးတည္း ၾကီးစုိးေရး အတြက္လုပ္ေဆာင္ျခင္းျဖစ္ျပီးတိုင္းရင္းသားတို႔၏ စာေပ ၊ ယဥ္ေက်းမႈ ၊ ဓေလ့ထံုးတမ္း မ်ားကို ေပ်ာက္ ကြယ္သြားေစရန္ ၊တိုင္းရင္းသားအခ်င္းခ်င္းေ သာ္လည္းေကာင္း ၊ တိုင္းရင္းသားအခ်င္းခ်င္း ၾကား ေသာ္လည္းေကာင္း ခ်စ္ၾကည္ရင္းနွီးမႈပ်က္ျပားလာေစရန္ စသည့္ အေၾကာင္း အခ်က္မ်ားမွာ ယခုေရႊ႕ေျပာင္း အေျခခ်သူမ်ားအား အိမ္ေထာင္စုဇယားထုတ္ေပးမည့္ အစီစဥ္တြင္ပါ၀င္ေနၾကာင္းေရး သား ထားသည္။

ေရႊ႕ေျပာင္းႏိုင္ငံသားမ်ား ေရာက္ရွိလာၿပီးေနာက္ ေဒသအတြင္း၊ ေအးခ်မ္းတည္ၿငိမ္မႈပ်က္ျပားကာ ရာဇ၀တ္မႈမ်ား မၾကာခဏျဖစ္လာျခင္း ၊ပိုင္ရွင္ရွိေျမေန ရာႏွင့္ လမ္းနယ္နိမိတ္တို႕တြင္ က်ဴးေက်ာ္ေ နထိုင္ျခင္း၊ေရာင္း ၀ယ္ ေဖာက္ ကားျခင္းတို႕ေၾကာင့္ ေဒသခံမ်ား ထိခိုက္နစ္နာရ သည္ဟုလည္း ေတာင္း ဆိုခ်က္ တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
ယင္းအျပင္ ေရႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္သူမ်ားကို ေနရာတစ္ခုတြင္ ေျခာက္လ(သို႕)ရွစ္လ ၾကာေနထိုင္ၿပီးသည့္ အခါယာယီအိမ္ေထာင္စုစာရင္းထုတ္ေပး သည့္ ကိစၥသည္ စိတ္၀င္စားစရာျဖစ္ေသာ္ လည္းအဆိုပါစီမံ ခ်က္ႏွင့္ပတ္ သက္သည့္ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ားကိုအမ်ားျပည္သူအလြယ္တကူသိရွိႏိုင္ရန္ ထုတ္ျပန္ေ ပးျခင္းမ်ိဳး မေတြ႕ရသည့္ အတြက္ ျပည္နယ္အတြင္းရွိ တိုင္းရင္းသား ညီေနာင္ မ်ားက အထူးစိုးရိမ္ေန ၾကေၾကာင္း လည္းေဖာ္ျပထားသည္။

တိုင္းရင္းသားေဒသအေတာ္မ်ာမ်ားမွာ ကာလတာရွည္ျဖစ္ပြား ခဲ့သည့္ျပည္ တြင္းတြင္ စစ္နွင့္လက္နက္ ကိုင္ပဋိပကၡ ျပႆနာမ်ား ၊ေဒသဖြံ႔ျဖိဳးမႈေနာက္ က်ျခင္းႏွင့္ လူ႔အခြင့္ေရးခ်ဳိးေဖာက္ မႈမ်ားေၾကာင့္ေနရပ္ စြန္႔ခြာထြက္ေျပးရ သူေျမာက္ျမားစြာရိွေနျပီး မူလတိုင္းရင္းသားမ်ားအတြက္ ျပန္လည္ထူေ ထာင္ေရး နွင့္ေနရာခ်ထားေရး လုပ္ငန္း မ်ားမေဆာင္ရြက္ႏိုင္မွီ ျပင္ပေဒသမွ လာေရာက္သူမ်ားကိုေဒသခံအျဖစ္ သတ္မွတ္ရန္လုပ္ေဆာင္ ျခင္း မွာ ႏိုင္ငံေ ရး အရ သာမက အဆိုပါစီမံခ်က္ေၾကာင့္ မ်ဳိးႏြယ္မတူသူမ်ား အၾကား ပဋိပကၡ မ်ားပါျဖစ္ပြားလာ ႏိုင္ သည္ဟုလည္း တိုင္းရင္းသားအင္အားစုမ်ား အတြင္း သံုးသပ္ေျ ပာဆိုမႈမ်ား ရိွေနပါသည္။

ယခင္စစ္အစိုးရသည္ ေရႊ႕ေျပာင္းႏိုင္ငံသားမ်ားကို အသုံးျပဳၿပီး ႏိုင္ငံေ ရး၊ ဘာသာေရး၊ သာသနာေရးႏွင့္ လူမ်ိဳး ေရးအရ၀ါးၿမိဳႏိုင္ရန္ အစီအစဥ္ ရွိရွိျဖင့္ေဆာင္ရြက္ထားေသာစီမံခ်က္တစ္ခုအျဖစ္နားလည္ ထားျခင္း၊ေ ရႊ႕ ေျပာင္း သူမ်ားတိုးပြားလာျခင္းသည္ေနရပ္ရင္းျဖစ္သူလူဦးေရ အေပၚ လႊမ္းမိုးလာသည့္ အေနအထား တစ္ခုျဖစ္ လာၿပီး ေဒသတြင္း ရွိတိုင္းရင္း သားမ်ားအခန္း က႑ေပ်ာက္ဆံုးႏိုင္သည္ဟုလည္း မြန္အင္အားစုမ်ားမွ မြန္ျပည္နယ္ အစိုးရထံ ေပးပို႔သည့္ ေတာင္းဆိုစာတြင္ေဖာ္ျပထားသည္။
သွ်မ္းျပည္နယ္တြင္ ကာလရွည္ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာေၾကာင့္ေဒသခံ မ်ားစြာ မွာ ေန ရပ္စြန္႔ခြာထြက္ေျပးခဲ့ရျပီး ထိုင္းနိုင္ငံ တြင္သွ်မ္းတိုင္းရင္းသားမ်ား သန္းႏွင့္ ခ်ီရိွေသာ္လည္းသန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ယူမႈတြင္ သွ်မ္းျပည္နယ္ အတြင္း လူဦးေရမွာ တစ္သန္းခန္႔တိုးလာခဲ့သည္။

သွ်မ္းအပါအ၀င္တိုင္းရင္းသားမ်ား ေနရပ္စြန္႔ခြာခဲ့ရေသာ္လည္းျပည္မႏွင့္ တရုတ္နုိင္ငံဘက္မွ အေျခခ်သူ မ်ားျပား ခဲ့ဖြယ္ရိွသည္ဟု ေလ့လာသူ အခ်ဳိ႕က ဆိုသည္။ ‘ က်ေနာ္တို႔ သွ်မ္းဆို ဘယ္လိုလုပ္ မလဲဗ်။ ဒီေလာက္ေျပာင္းေရႊ႕ အေျခခ်ေန ထိုင္မႈျမင့္တာ ၊ ဘဲဥအစရွာမရ သလိုျဖစ္ျပီထင္တယ္။‘ ဟု သွ်မ္းျပည္ျပန္ လည္ထူေထာင္ေရးေကာင္စီ RCSS/SSA မွအတြင္းေရးမွဴး (၂) ဗိုလ္မွဴး ၾကီး စိုင္းလ က ေျပာသည္။
စစ္အစိုးရအဆက္ဆက္လက္ထက္တြင္တိုင္းရင္းသားေဒသမ်ားသို႔ ေဒသခံမဟုတ္သူ စစ္မွဳထမ္းေဟာင္းမ်ား အပါအ၀င္အျခားလူမ်ဳိးမ်ားကို ေျပာင္းေရႊ႕ေန ရာခ်ထားမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ဖူးျပီး အဆိုပါအစီစဥ္မွာ နယ္ေျမစိုးမိုးေ ရး ၊ကင္းေ ထာက္အျဖစ္ ထားရိွေရးႏွင့္လူမ်ဳိးၾကီး၀ါဒသြတ္သြင္းေရးတို႔ အတြက္ အသံုး၀င္သည့္ အစီအစဥ္ မ်ားျဖစ္ သည္ဟုေလ့လာသူမ်ားက ဆိုၾကသည္။

အဆိုပါ ေရႊ႕ေျပာင္းမ်ားမွာအိမ္ေထာင္စုဇယားရရိွပါက ျပည္နယ္ေဒသမ်ားတြင္ပင္မဲေပးခြင့္ရရိွမည္ျဖစ္ ရာ အခ်ဳိ႕မွာ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ ျပင္ဆင္ျခင္းေ လာ ဟုေမးခြန္းထုတ္သည္။  သွ်မ္းလူငယ္ကြန္ယက္ မွ စိုင္းေအာင္ျမင့္ဦးကလည္း ‘ ၂၀၂၀ ေရြးေကာက္ပြဲ အတြက္ ၾကိဳျပင္ေနတာလားေတာင္ ေမးရေ တာ့မယ္ ထင္တယ္။ ‘ ဟု ေျပာ သည္။
လက္ရွိတြင္ သ်ွမ္းျပည္ျမိဳ့ေတာ္ေတာင္ၾကီး၊ လားရွဳိး၊ မူစယ္၊ တာခ်ီလိတ္ ျမိဳ့ တုိ့တြင္လည္း ဇာတိလူမ်ဳိး မ်ားထက္ ေအာက္ျပည္ နွင့္တျခားေဒသက လာေရာက္ေနထုိင္သည့္ ဧည့္လူမ်ဳိးမ်ားအေရအတြက္ ပုိမုိမ်ားျပားလ်က္ ရွိ ေနပါသည္။

သ်ွမ္းသံေတာ္ဆင့္/စုိင္းေအာင္ဆုိင္း
ဂ်ြန္လ ၁၄ ရက္ ၂၀၁၆

ဟာ ဟာ သြားၿပီ အားလုံး ေျပာင္းသြားၿပီ

ဟာ ဟာ သြားၿပီ အားလုံး ေျပာင္းသြားၿပီ
========================
* စည္ပင္ လမ္းေဘးေရေျမာင္း တူးေဖၚေနတဲ႔လုပ္သားေတြ အား လုံး ျမန္မာျဖစ္သြားၿပီ။

* ေဆာက္လုပ္ေရးမွာ အလုပ္ၾကမ္းလုပ္သားေတြ အားလုံးျမန္မာျဖစ္ 
    သြားၿပီ။
* အိမ္သာနဲ႔ အညစ္အေၾကးေတြကုိ သန္႔ရွင္းေရးလုပ္သူ အား
    လုံးျမန္မာေတြျဖစ္သြားၿပီ။
* ဆိပ္ကမ္းေတြမွာ ကူလီထမ္းတာ အားလုံးျမန္မာျဖစ္သြားၿပီ။
* လမ္းဆုံလမ္းထိပ္ေတြမွာ ဆုိက္ကားသမားမ်ား အားလုံး ျမန္ မာျဖစ္  
     သြားၿပီ။
* ကုလား တရုတ္အိမ္တုိင္းမွာ အိမ္ေဖၚေတြ အားလုံး ျမန္မာျဖစ္ သြားၿပီ။
* ကုလား တရုတ္ဆုိင္တုိင္းမွာ ခုိင္းဖတ္ အျဖစ္ အားလုံး ျမန္မာေ 
    တြျဖစ္သြားၿပီ။
* သေတာင္းစားေတြ အကုန္လုံး ျမန္မာေတြခ်ည္း ျဖစ္သြားၿပီ။
* လမ္းေဘး၀ဲယာ ေစ်းဆုိင္ေတြ ျမန္မာပုိင္ မရွိျဖစ္သြားၿပီ။
* လမ္းေဘးပလက္ေဖါင္း ေစ်းသည္ေတြ ျမန္မာ မရွိ ျဖစ္သြားၿပီ။
* လမ္းေဘးေစ်းသည္မ်ားရဲ႕ ခုိင္းဖတ္ေတြ ျမန္မာေတြခ်ည္း ျဖစ္သြားၿပီ။
* ျမန္မာေတြ မပုိင္တဲ႔ စီးပြါးေရးလုပ္ငန္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ 90% ျဖစ္ သြား 
    ၿပီ။
* လမ္းေဘးေတြမွာ ေဖါက္သည္ရွာေနတဲ႔ ဖာသည္မေတြ အားလုံး ျမန္ 
    မာျဖစ္သြားၿပီ။
* အနွိပ္ခန္း ၊ ဇိမ္ခန္းေတြမွာ ဧည့္သည္ေမွ်ာ္ေနတာ အားလုံးျမန္မာ    ျဖစ္သြားၿပီ၊
* ထုိင္းႏုိင္ငံ မွာ ျပည္တန္ဆာခန္းကုိ ၀င္ဖမ္းေတာ႔ ျမန္မာ 90% ေတြ႔ 
    ရတယ္။
* ျမန္မာေက်ာင္းသားမရွိတဲ႔ မူလတန္း၊ အလယ္တန္း၊ အထက္တန္းေ 
    က်ာင္းေတြ မ်ားလာၿပီ။
* ၿမိဳ႕ထဲေတြမွာ ျမန္မာပုိင္ တုိက္ခန္း မရွိသေလာက္ ျဖစ္သြားၿပီ။

ေမာင္ျဖဴ (ႀကြီတဲကၽြန္း) 

အမွန္တရား

အမွန္တရား
========
ျမန္မာအစုိးရက ႏုိင္ငံတစ္ခုမွာ တပ္မေတာ္ဆုိတာ တစ္ခုတည္းသားရွိရမည္ဟု ယူဆထားေသာေၾကာင္႔ ႏူိင္ငံေတာ္၏ အခ်ဳပ္အျခာအတြက္ မျဖစ္မေနလုပ္
ေဆာင္ ရမည္ျဖစ္ေသာေၾကင္႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ နယ္နမိတ္ အတြင္း မည္သည့္ လက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔ကုိမဆုိ အျပတ္တုိက္မည္ ဆုိသည္မွာ အမွန္လား?
..............................

သုိ႔တည္းမဟုတ္
ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ လူမ်ိဳးစု တပ္မေတာ္ အသီးသီးက မိမိတုိ႔ ေဒသက ထြက္ရွိေသာ သယံဇာတမ်ားကုိ သုံးစြဲခြင္႔မရ၍ ၊ တန္းတူညီမွ် ဆက္ဆံ မခံရ၍၊ ဖိနွိပ္အုပ္ခ်ဳပ္ခံေနရသည္ဟု ယူဆၾကေသာေၾကာင္႔ မိမိတုိ႔ လူမ်ိဳးစု ကံၾကမၼာကုိ မိမိတုိ႔ ဖန္တီးမည္၊ တျခားလူမ်ိဳးစု အုပ္ခ်ဳပ္တာကုိ လက္မခံဟူေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင္႔ လက္နက္ကုိင္ လွန္ေနၾကသည္က အမွန္တရားလား
....................................
အမွန္တရားဆုိတာ ႏွစ္ခုမရွိဘူး၊ တစ္ခုဘဲ ရွိတယ္။
သူလည္းမွန္တယ္ ၊ ငါလည္းမွန္တယ္ ဆုိတာမရွိႏုိင္ဘူး၊
ဒါေၾကာင္႔ ဒီအေၾကာင္းတရားႏွစ္ခုက
အမွန္တရားတစ္ခုကုိ ဆြဲထုတ္ႏုိင္လုိ႔ လက္ခံက်င္႔သုံး ၾကမည္ဆုိလွ်င္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ အမွန္တကယ္ အေထာက္အကူ ျပဳလိမ္မည္ဟု သုံးသပ္ မိေသာေၾကာင္႔ အမ်ားသူငါ ၀င္ေရာက္ေဆြးေႏြးျခင္းမ်ားကုိ သက္ဆုိင္သူမ်ား သိရွိသြားေစရန္ ရြယ္ရည္၍ ဤပုိစ္႔ကုိတင္လုိက္ရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

ေမာင္ျဖဴ (ႀကြီတဲကၽြန္း)

ကမၻာ႔ကုလသမဂၢလုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ျပန္လည္သုံးသပ္သင္႔ၿပီ။

ကမၻာ႔ကုလသမဂၢလုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ျပန္လည္သုံးသပ္သင္႔ၿပီ။
======================================
ကမၻာ႔ကုလသမဂၢအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ႀကီးသည္ လူမ်ိဳးေပါင္းစုံ ၊ ဘာသာေပါင္း စုံ၊ ႏုိင္ငံေ ပါင္းစုံပါ၀င္ေသာ ကမၻာ႔အႀကီးဆုံး အဖြဲ႔အစည္းႀကီး တစ္ ခုျဖစ္ေပသည္။ ထုိအဖြဲ႔ ႀကီးေရရွည္တည္တံ႔ရန္ႏွင္႔ လူသား အက်ိဳးျပဳ လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကုိင္ ႏုိ္င္ရန္အတြက္ အဖြဲ႔၀င္ႏုိင္ငံအသီးသီးက ရံပုံေငြမ်ား ထည့္၀င္ၾကရပါသည္။ ထုိရံပုံေငြမ်ားကုိ ကမၻာႏုိင္ငံ မ်ား မွ ျပည္သူမ်ားထံ သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္၊ စစ္းေဘးဒဏ္၊ ကပ္ေ ရာဂါ ၊ ငတ္မြတ္မႈဒဏ္ ၊ ငလ်င္ဒဏ္၊ ဆူနာမီဒဏ္ ႏွင္႔ အျခား ေဘးဒုကၡမ်ား က်ေရာက္လာသည့္အခါ လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထား သည့္ မြန္ျမတ္စိတ္ ထားျဖင္႔ လူမ်ိဳးမေရြး ဘာသာမေရြး ႏုိင္ငံမေရြး ကူညီေ ထာက္ ပံ႔ေပးႏုိင္၇န္ ဖြဲ႔စည္းထားေသာ အဖြဲ႔ႀကီး ျဖစ္သည္ဟု နား လည္သေဘာေပါက္မိပါသည္။

သုိ႔ေသာ္ ယေန႔ ကမၻာ စာမ်က္ႏွာကုိ ၿခဳံငုံသုံးသပ္ ၾကည့္လုိက္လွ်င္၊ ကမၻာ႔ႏုိင္ငံ မ်ားက ထည့္၀င္လုိက္ေသာ ေငြ ေၾကးမ်ားကုိ ကုလသ မဂၢအဖြဲ႔မွ တဆင္႔ ကမၻာ႔ျပည္သူမ်ားသုိ႔ စီးဆင္းရာတြင္ အစၥလာမ္ ဘာသာကုိ ကုိးကြယ္ ေသာ မူဆလင္လူမ်ိဳးမ်ားက လက္၀ါးႀကီးအုပ္ ခံစားေနၾကရသည္မွာ ေအာက္ပါ အခ်က္အလက္မ်ားကုိ ၾကည့္ျခင္း အားျဖင္႔ သိသာနုိင္ေပသည္။ 

ၾတိပူရေရာက္ ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ား

ၾတိပူရေဒသသည္ အိႏၵိယႏိုင္ငံရွိ ထင္ရွားေသာ ေရွးေဟာင္းေနရာတစ္ခုျဖစ္သည္။ၾတိပူရေဒသတြင္ ၾတိပူရ(Tripura)၊မီဇိုရမ္(Mizoram)၊မာဂါလယ
(Meghalaya)၊ နာဂလန္း(Nagaland)၊မဏိပူရ(Manipur)၊အာသင့္အာရူ
နာေခ်ာ ပရာေဒ့ခ်္(Arunachal Pradesh) စေသာ ေသးငယ္သည့္ ျပည္နယ္(၇)ခုပါ၀င္သည္။အာသံျပည္နယ္အနီးတြင္ ဘဂၤလားေဒ့ခ်္ႏိုင္ငံက ၀န္းရံထားသည္။ ၾတိပူရအေၾကာင္းကို ကမၻာက မသိသေလာက္ျဖစ္သည္။အိႏိၵယႏိုင္ငံသား အမ်ားစုကပင္ သိသူနည္းပါးၾကသည္။ၾတိပူရသည္ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္
ထက္ (၅၀)မွ (၃၀၈၀)အထိျမင့္ေသာ လွပသည့္ေတာင္ေ ပၚေဒသျ ဖစ္သည္။

အေၾကာင္း ႏွင္႔ အက်ိဳး ေပၚတြင္ အေျဖရွာနည္း

(ေယဓမၼာ ေဟတုျပဘ၀ါ ေတသံေဟတုံ တထာဂေတာ၊ အဟာေတသစၥ

ေယာနိေရာေဓါ၊ ဧ၀ံ၀ါဒီ မဟာသာမေဏာ)

=======================

အေၾကာင္း ႏွင္႔ အက်ိဳး ေပၚတြင္ အေျဖရွာနည္း

အတိတ္ကာလက ျပဳလုပ္ခဲ႔သည့္ အေၾကာင္းတရားျဖစ္ေသာ သမုသယသစၥာေၾကာင္႔ ပစၥဳပၸန္၌ ဒုကၡသစၥာ ဆုိ ေသာ ယေန႔ျဖစ္ေပၚေနသည့္ အက်ိဳးတရားမ်ားသည္ ဧကန္ ျဖစ္ရွိၾကကုန္၏။ ပစၥဳပၸန္၌ ျဖစ္ေပၚေနေသာ ဒုကၡ သစၥာ ဆုိသည့္ အက်ိဳးတရားမ်ား(၀ါ) ျပသနာမ်ား ခ်ဳပ္ၿငိမ္းရန္အတြက္၊ သူ၏ အေၾကာင္း ရင္းခံျဖစ္ေသာ သမုဒယသစၥာကုိ ပယ္သတ္ႏုိင္ မွသာလွ်င္၊လက္ရွိ ျဖစ္ေပၚေနေသာ ဒုကၡသစၥာ ေခၚ အက်ိဳး တရားမ်ားသည္ ရပ္တန္႔ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းႏုိင္မည္ ျဖစ္ေပသည္။   

ျမတ္ဗုဒၶ  (624-544 B.C)

============

ထားဝယ္သည္ ဗမာမဟုတ္

ထားဝယ္ေျမ

April 7, 2015 ·

(ထားဝယ္သည္ ဗမာမဟုတ္)

ထားဝယ္သည္ေရွးေဟာင္းလူမ်ိဳးစုျဖစ္သည္။

အခ်ိဳ ႔ေသာထားဝယ္လူမ်ိဳးမ်ားတို႔သည္ ထားဝယ္ကိုဗမာပင္ျဖစ္ သည္ဟု အမွတ္မွားေနၾကသည္ကို ကၽြန္ ေတာ္ နားလည္သေလာက္ ရွင္းျပခ်င္ပါ သည္။ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ကခ်င္ ၊ ကယား ၊ ကရင္ ၊ ခ်င္း ၊ဗမာ ၊မြန္၊ ရခိုင္ ၊ရွမ္းဟူ၍ အုပ္စု(၈)ခုနွင့္လူမ်ိဴးစုစုေပါင္း(၁၃၅)မ်ိဳးရွိပါသည္။ 

ထားဝယ္သည္ဗမာအုပ္စုတြင္ ပါဝင္ေသာေၾကာင့္ ထားဝယ္ကို ဗမာ ပင္ျဖစ္သည္ဟု အမွတ္မွား ေနၾက ေလသည္။ ေရွးအခါက အာဒီကမၶ က်မ္းတြင္(သက္နွင့္ရခိုင္ နိုင္းျပိဳင္ ေတာင္သူ ျပဴ ကမ္းယံ ေယာ ထား ဝယ္ေနွာက မ်ိဳးသတၲ)ဟုေဖာ္ျပပါသည္  ။ 

ေလာကဟိတရာသီက်မ္းတြင္လူမ်ိဴး(၁၀၁)ပါး၌ျမန္မာအုပ္စုတြင္ ဗမာ ၊ ျပဴ ၊ ကမ္းယံ ၊ ေယာ ၊ ရခိုင္ ၊ ေတာင္သူ ၊ထားဝယ္ ဟုခုနွစ္မ်ိဴးေဖာ္ျပ သည္။(၁၉၆၅)ခုနွစ္ ကရင္ျပည္နယ္ ဘားအံတြင္က်င္းပ ေသာ (၁၈) ၾကိမ္ေျမာက္ ျပည္ေထာင္စုေန႔အခမ္းအနားတြင္ လူမ်ိဴးစု(၆၉)မ်ိဴးပါ အမွတ္စဥ္(၃၇)တြင္ ဗမာ ထားဝယ္ဟုေဖာ္ျပေသာေၾကာင့္ ထားဝယ္ ကိုဗမာျဖစ္သည္ဟုအမွတ္မွားၾကေလသည္။ 

သို႔ေသာ္(၁၉၇၁)ခုနွစ္ထုတ္ ျမန္မာ့စြယ္စံုက်မ္းအတြဲ(၅) စာမ်က္နွာ (၂၀၂)တြင္(ထားဝယ္ လူမ်ိဳးမ်ား သည္ ေရွးပေဝႆဏီကပင္ တိုင္းျပည္ျမိဳ ႔ျပထီးနန္းနွင့္တကြ ထားဝယ္စကားေျပာ သည့္ထားဝယ္ လူမ်ိဳးမ်ား ဟူ၍ ရွိေသာေၾကာင့္ ထားဝယ္စကားဟု လံုးလံုးကြဲ၍ယေန႔တိုင္ေျပာ ဆိုေန ၾကသည္)ဟု ပါရွိေလသည္။

အဲလီဇလက္မိုး(အဂၤလန္)နွင့္နိုင္ငံတြင္းမွသုေတသီမ်ားေလ့လာေတြ႔ရွိခ်က္အရ ထားဝယ္ေဒသ တြင္ ေက်ာက္ေခတ္သစ္မွသည္ ယေန႔ တိုင္ ေရွးေဟာင္း မ်ိဳးႏြယ္စုမ်ားေခတ္အဆက္ဆက္ေနထိုင္သည္ကို သက္ေသပစၥည္းမ်ားနွင့္တကြေတြ႔ရွိရေလသည္။

ထားဝယ္သမိုင္းကိုၾကည့္ေသာ္ သာဂရ(ထားဝယ္ျမိဳ ႔ေဟာင္း) တည္ နွစ္သည္ ေအဒီ-751 ရွင္ဇလြန္ ဘုရား တည္နွစ္သည္ေအဒီ-788 ပထမျမန္မာနိုင္ငံေတာ္ကိုထူေထာင္ေသာ အေနာ္ရထာမင္း နန္း တက္နွစ္မွာ ေအဒီ-1044ျဖစ္သည့္အတြက္ထားဝယ္သည္ ပုဂံ ထက္နွစ္ေပါင္း(၂၅၀)ေက်ာ္ ေရွးက် ေသာ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳး ျဖစ္ေပသည္။

ထိုေၾကာင့္ထားဝယ္သည္အလြန္ေရွးက်ေသာလူမ်ိဳးစုျဖစ္ပါသည္။(၁၉၉၈)ခုနွစ္ ျပန္ၾကားေရး ဝန္ၾကီး ဌာနမွထုတ္ျပန္ေသာ ဗမာ(၉)မ်ိဳးမွာ ဗမာ ၊ ထားဝယ္ ၊ျမိတ ၊ေယာ ၊ယဝိန္း၊ ကဒူး၊ ကနန္း၊ ဆလံု၊ ဖြန္ ဟူ၍(၉)မ်ိဳးျဖစ္ပါသည္။ 

2014ခုနွစ္ သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ယူရာ  ထားဝယ္ေဒသ တြင္ေန ထိုင္ေသာ ဌာေနတိုင္းရင္းသားမ်ား အားေကာက္ယူရာတြင္(လူမ်ိဳး-ထားဝယ္၊ ကိုးကြယ္သည့္ဘာသာ- ဗုဒၶ ကုဒ္ နံပါတ္-၅၀၂)ဟု စာရင္းေ ကာက္ပါ သည္။သို႔ပါေသာေၾကာင့္ထားဝယ္သည္ဗမာမဟုတ္. ကုဒ္နံပါတ္-၅၀၂- အရ (ထားဝယ္လူမ်ိဳး) သီးသန္႔ျဖစ္ပါသည္။

https://www.facebook.com/855167804551500/photos/a.855601494508131.1073741828.855167804551500/857287011006246/?type=3&theater

ရွမ္းျပည္နယ္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေနရာ SNLD ပါတီထဲက ေရြးခ်ယ္ ဖုိ႔ ေတာင္းဆုိ

ရွမ္းျပည္နယ္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေနရာအတြက္ ရွမ္းတိုင္းရင္းသားမ်ား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ SNLD ပါတီက

သင့္ေတာ္သူ တစ္ဦးဦးကို ေရြးခ်ယ္ခန္႔အပ္ေပးဖို႔ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ဥကၠဌ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ထံ ျပည္ပေရာက္ ရွမ္းတိုင္းရင္းသားအဖြဲ႔အစည္းေတြက ေၾကညာခ်က္ထုတ္ၿပီး ေတာင္းဆိုလိုက္ပါတယ္။
SNLD ပါတီဟာ ၀ါရင့္ႏုိင္ငံေရးပါတီတစ္ခုျဖစ္ၿပီး ရွမ္းတိုင္းရင္းသားေတြရဲ့ အခက္အခဲကို ပိုမိုသိရွိနားလည္ႏုိင္ တယ္လို႔ ယံုၾကည္ေၾကာင္း ထိုင္းနိုင္ငံေရာက္ ရွမ္းတိုင္းရင္းသားမ်ားအဖြဲ႔အစည္းက ကိုစိုင္းေက်ာက္က ေျပာပါတယ္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနနဲ႔ တုိင္းျပည္ၿငိမ္းခ်မ္း ဖံ႔ြၿဖိဳးတုိးတက္ေရးကို ေရွးရႈၿပီး တုိင္းရင္းသားအားလံုးကို လူမ်ဳိးဘာသာမခဲြျခားဘဲ ခန္႔အပ္လိမ့္မယ္လို႔ ယံုၾကည္ေၾကာင္းလည္း ထိုင္းႏုိင္ငံေရာက္ ရွမ္းအမ်ဳိးသားမ်ားအဖဲြ႔ရဲ့ ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ ပါရွိပါတယ္။
အလားတူ အေမရိကန္ႏုိင္ငံေရာက္ရွိေနတဲ့ ရွမ္းလူမႈေရးနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈအဖဲြ႔ရဲ့ ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ နိုင္ငံေတာ္သမၼတ၊ ဒုသမၼတနဲ႔ လႊတ္ေတာ္အႀကီးအကဲေနရာေတြအတြက္ တျခားတိုင္းရင္းသားေတြကို ေရြးခ်ယ္ခန္႔အပ္ထား ၿပီးျဖစ္တာေၾကာင့္ ရွမ္းျပည္နယ္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေနရာမွာ ရွမ္းတိုင္းရင္းသားကို ခန္႔အပ္ေပးဖို႔ အေမရိကန္၊ ဂ်ပန္၊ မေလးရွား၊ ထိုင္း စတဲ့ ႏုိင္ငံေတြမွာ ေရာက္ရွိေနတဲ့ ရွမ္းတုိင္းရင္းသားအဖဲြ႔ေတြက ေတာင္းဆိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။
SNLD ပါတီဟာ ႏုိင္ငံေရး၊ လူမွဳေရးကိစၥေတြမွာ NLD ပါတီနဲ႔ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အတူလက္တြဲလုပ္ေဆာင္ခဲ့တဲ့ ပါတီျဖစ္ေၾကာင္းလည္း ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ ပါရွိပါတယ္။

http://www.rfa.org/burmese/news/snld-minister-position-03162016112545.html

ဥတုခင္စိုင္းေက်ာက္စာ (၀ါ) နတ္တြင္းေက်ာက္စာ

ဥတုခင္စိုင္းေက်ာက္စာ(၀ါ) နတ္တြင္းေက်ာက္စာ
ဤေက်ာက္စာသည္ ေျမာက္ဦးၿမိ့ဳ၏ ေတာင္ဘက္ ၁၆-မိုင္ခန္႔အကြာ သရက္ပင္ႀကီးေက်းရြာႏွင့္ ပါးေတာ္ေက်းရြာတို႔၏အၾကား၊ ပါးေတာ္ေတာင္တန္းမွ သရက္ပင္ႀကီးေတာင္ေက်ာ္လမ္း(ခင္စိုင္း)တြင္ သဘာဝေက်ာက္ေတာင္၏ ေတာင္စြယ္တစ္ခုျဖစ္သည္။ အလွ်ား ၈’၊ အနံ ၄’ ၄”၊ အထူ ၂’ ၁၀”ခန္႔ရွိသည္။ ေက်ာက္စာ၏ေအာက္ပိုင္းမွာ အနည္းငယ္ကြဲအက္ေနသည္။ ေက်ာက္စာတည္ရွိေသာေနရာ၌ ခင္စိုင္း(ေတာင္ေက်ာ္လမ္း)တစ္ခုရွိသည္။ ယင္းေတာင္ေက်ာ္လမ္းကို ဥတုခင္စိုင္းဟုေခၚသည္။ ဥတုခင္စိုင္းအနီးတြင္တည္ရွိေသာေက်ာက္စာျဖစ္၍ ဥတုခင္စိုင္းေက်ာက္စာဟု အမ်ားကသမုတ္ထားၾကသည္။ အခ်ိဳ႕ကလည္း ေက်ာက္စာအနီးတြင္တည္ရွိေသာ ေရတြင္းငယ္၏အမည္ နတ္တြင္းကိုအစြဲျပဳ၍ နတ္တြင္းေက်ာက္စာဟု ေခၚၾကျပန္ေသးသည္။
ဤေက်ာက္စာကို ပထမဦးဆံုးရွာေဖြေတြ႔ရွိခဲ့သူမွာ အဂၤလိပ္လူမ်ိဳး Dr, Emil Forchhammer ပင္ျဖစ္သည္။ ဤေက်ာက္စာကို ဓါတ္ပံု႐ိုက္ယူၿပီး သူ၏ 1892 ခုႏွစ္ထုတ္ေဝေသာ Antiquity of Arakan စာအုပ္တြင္ ထည့္သြင္းေဖၚျပခဲ့သည္။

12.2.2016 ေန႔ ရခုိင္မ်ိဳးႏြယ္စုမ်ား ဖြ႔ံၿဖိဳးတုိးတက္ေရးအတြက္ စုေ၀းေဆြးေႏြး

ရခုိင္မ်ိဳးႏြယ္စုမ်ားဖြ႔ံၿဖိဳးတုိးတက္ေရးအသင္း(ရန္ကုန္) ယာယီမွ တရား၀င္အသင္းမွတ္ပုံတင္ေရးအတြက္ 12.2.2016 ျပည္ေထာင္စုေန႔တြင္ ေဆြးေႏြးၾကသည္။

ထုိးအစည္းအေ၀းမွ ရခုိင္ မ်ိဳးႏြယ္စုမ်ားထဲမွ 2015/16 ႏွစ္တြင္ တကၠသုိလ္၀င္စာေမးပြဲတြင္ ဂုဏ္ထူးျဖင္႔ ေအာင္ျမင္ေသာ ပညာရည္ထူးခၽြန္ သူမ်ားအား  ဂုဏ္ျပဳမည့္အစီအစဥ္ကုိ အတည္ျပဳနုိင္ခဲ႔ၾကသည္။ ထုိအျပင္ မ်ိဳးႏြယ္စုမ်ား ၏ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးအတြက္ မ်ိဳးႏြယ္စုတစ္ခုခ်င္းစီမွ အသီးသီးတင္ျပေဆြးေႏြးခဲ႔ၾကသည္။