ရခုိင္အမ်ိဳးသား ၿပည္ထဲေရး၀န္ၾကီး ဦးေမေအာင္

ဒီေန ့ဟာ ရခိုင့္နိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ ျမန္မာနိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္တဦးျဖစ္ခဲ့သူ ျမန္မာနိုင္ငံ သုေတသနအသင္းကိုတည္ေထာင္သူ ဧခ်င္း ၁၂ ေစာင္ကိုတည္ျဖတ္ထူတ္ေ၀ခဲ့သူ ဗုဒၶဘာသာကလ်ာဏယု၀အသင္းဥကၠဌျဖစ္ခဲ့သူ ရခိုင္အမ်ိဳးသားဦးေမေအာင္ကြယ္လြန္ခဲ့တာ နွစ္ေပါင္း ၈၇ နွစ္ျပည့္တဲ့ေနျဖစ္ပါတယ္ ဒါေၾကာင္းက်ေနာ္လက္လွမ္းမီသေလာက္ စုစည္းထားသေလာက္ကိုမွ်ေ၀လိုက္ပါတယ္ သိထားတဲ့သူလည္းရိွပါလိမ္မယ္ဆိုတာ က်ေနာ္ယံုၾကည္ပါတယ္

ဦးေမေအာင္ကိုယ္ေရးအက်ဥ္း
မြန္ျပည္နယ္ေမာ္လျမိဳင္ျမိဳ ့ရွင္မဟာဗုဒၶေယာသေက်ာင္းအုပ္ဆရာၾကီး ျမန္မာနိုင္ငံသုေတသနအသင္းကိုတည္ေထာင္သူ ဧခ်င္း ၁၂ ေစာင္ကိုတည္ျဖတ္ထုတ္ေ၀သူ ဗုဒၶကလ်ာနယု၀အသင္းဥကၠဌျဖစ္ခဲ့သူ Burma အဂၤလိပ္သတင္းစာအယ္ဒီတာျဖစ္ခဲ့သူ ဥပေဒျပဳအဖြဲ ့အတြင္းေရးမွဳး အစိုးရေရွ ့ေန တကၠသိုလ္ေကာင္စီနွင့္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ ့၀င္လူၾကီး ျပည္ထဲေရး၀န္ၾကီးခ်ဳပ္စသည့္တာ၀န္အမ်ိဳးမ်ိဳးကိုထမ္းေဆာင္ခဲ့ေသာ စြယ္စံုထူးခြ်န္သူဦးေမေအာင္ကို ၁၈၈၀ ဇန္န၀ါရီလ ၆ ရက္ေန ့တြင္စစ္ေတြျမိဳ ့ေန ရခိုင္အမ်ိဳးသားဦးသာဒိုးျဖဴ ရခိုင္အမ်ိဳးသမီးအမိေဒၚေႏွာင္းေဒြးတို ့မွဇြားျမင္ခဲ့ပါသည္ ငယ္စဥ္ကပင္မိဘနွစ္ပါးကြယ္လြန္သြားေသာေၾကာင္း ဦးေလးေတာ္သူ ေငြစရင္းမင္းၾကီးဦးလွေအာင္မွတာ၀န္ယူေစာင့္ေရွာက္ခဲ့ရပါသည္ ဦးလွေအာင္မွာထိုစဥ္က အိႏၵိယနိင္ငံကာကတၱားျမိဳ ့တြင္ေငြစရင္းမင္းၾကီးအျဖစ္အမွဳထမ္းေနခဲ့ပါသည္ ထိ ့ေၾကာင္းဦးေမေအာင္သည္ ကလကတၱားျမိဳ ့တြင္စတင္ပညာသင္ၾကားခဲ့ရပါသည္ တကၠသိုလ္၀င္စာေမးပြဲကိုမူရန္ကုန္အစိုးရအထက္တန္းေက်ာင္းမွေအာင္ျမင္ခဲ့ပါသည္ ပညာရည္ထူးခြ်န္သူျဖစ္ေသာေၾကာင္း ရေနာင္းဆူ (ကာနယ္ရေနာင္းကိုအစြဲျပဳျပီးမွည့္ေခၚထားေသာ ေကာ့ေသာင္းျမိဳ ့အနီးရိွ ရေနာင္းျမိဳ ့၀န္ဆု) ကိုရရွိခဲ့ပါသည္ ရန္ကုန္ေကာလိပ္ FA ဥပစာတန္းတြင္လည္းထူးခြ်န္စြာေအာင္ျမင္ေသာေၾကာင္း ဂ်ာဒင္းဆု(Jardine Prize) ကိုရရိွခဲ့ပါသည္ ဂ်ာဒင္းဆုမွာျမန္မာနိုင္ငံတြင္ တရားေရးရာ၀န္ရွင္ေတာ္မင္းၾကီးျဖစ္ခဲ့ေသာဂ်ာဒင္းကိုအစြဲျပျပီးခ်ီးျမွင့္ဳထားေသာဆုျဖစ္ပါသည္ ဦးေမေအာင္သည္ BA ေနာက္ဆံုးႏွစ္ကို ၁၈၉၈ တြင္စာေမးပြဲေျဖဆိုခါနီးက်န္းမာေရးမေကာင္းေသာေၾကာင္းမေျဖလိုက္ရေပ ထို ့ေနာက္ ျမိတ္ျမိဳ ့အစိုးရအထက္တန္းေက်ာင္းတြင္ အထက္တန္းျပဆရာအျဖစ္၀င္ေရာက္လုပ္ကိုင္ခဲ့သည္ ယင္းမွတဆင့္ေမာ္လျမိဳင္ျမိဳ ့ရွင္မဟာဗုဒၶေဃာသအထက္တန္းေက်ာင္းတြင္ေက်ာင္းအုပ္ဆရာၾကီးအျဖစ္လုပ္ကိုင္ခဲ့ပါသည္ ၁၈၉၉ တြင္ရမၼာပူရစာပံုနိွပ္တိုက္ပိုင္ရွင္ ဦးလြန္းျဖဴ ေဒၚေမေမတို ့သမီး မသိန္းျမနွင့္လက္ထပ္ထိမ္းျမားခဲ့ပါသည္ မသိန္းျမသည္နာမည္ေက်ာ္စစ္ကဲၾကီးမြန္အမ်ိဳးသားေထာ္ေလး၏ ေျမးေတာ္သူျဖစ္ပါသည္ ၁၉၀၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ဦးေမေအာင္ေက်ာင္းအုပ္အျဖစ္မွနူတ္ထြက္ျပီးရန္ကုန္ျမိဳ ့အလံုရပ္ကြက္ရိွဦးေရြအိုး၏သစ္နွင့္စပါးကိုယ္စလွယ္အျဖစ္၀င္ေရာက္လုပ္ကိုင္ခဲ့သည္ ၁၉၀၂ တြင္ဒုတိယေရွ ့ေနစာေမးပြဲေအာင္ျမင္ခဲ့သည္ ထို ့ေၾကာင္း ၂ နွစ္ခန္ ့ေမာ္လျမိဳင္ျမိဳ ့တြင္ေရွ ့ေနလိုက္ခဲ့သည္ထို ့ေနာက္အဂၤလန္ျပည္ ကန္းဘရစ္တကၠသိုလ္သို ့သြားေရာက္ပညာသင္ၾကားခဲ့သည္ ကန္းဘရစ္တကၠသိုလ္မွ မဟာ၀ိဇၨာ MA နွင့္သတ္လံုေတာ္ဘြဲ ့ကိုရရိွခဲ့သည္ ပညာထူးခြ်န္ေသာေၾကာင္း ဘီးဂန္းဒက္ေရြတံဆိပ္ကိုရရိွခဲ့သည္ ၁၉၀၇ တြင္ရန္ကုန္ျမိဳ ့သို့ျပန္လည္ေရာက္ရိွလာသည္ ဦးေမေအာင္သည္အဂၤလန္တြင္သြားေရာက္ပညာသင္ၾကားေနစဥ္ အိႏၵိယအမ်ိဳးသားနိုင္ငံေရးေခါင္းဆာင္မ်ားနွင့္ေတြ ့ဆံုခဲ့သည္ယင္းတို့၏ကိုယ္က်ိဳးစြန္ ့မွဳ အနစ္နာခံမွဳ အျမင္က်ယ္မွဳတို့ကိုမ်ားစြာအားက်ခဲ့သည္ ထို ့ေၾကာင္းျမန္မာ့နိုင္ငံေရးေလာကကိုဦးစြာမ်က္စိဖြင့္ေပးခဲ့ေသာ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမထံတြင္လည္းနိုင္ငံေရးၾသ၀ါဒခံယူခဲ့သည္ ဦးေမေအာင္ရန္ကုန္ကိုေရာက္ရိွလာေသာအခါ ျမန္မာနိုင္ငံသားမ်ားနိုင္ငံေရးနူိးၾကားလာစျဖစ္သည္ ထိုအခ်ိန္သည္ ဗုဒၶကလ်ာဏအယု၀အသင္း YMBA စတင္ထူေထာင္ခါစလည္းျဖစ္သည္ ဦးေမေအာင္သည္ထိုအဖြဲ ့တြင္တက္ၾကြစြာပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္ သူရိယဦးဘေဘနွင့္အတူအနယ္နယ္အရပ္ရပ္သို့လွည့္လည္ယင္းျပည္သူလူထုကိုစည္းရံုးလံွဳေဆာ္ခဲ့သည္ ျမိဳ ့နယ္အသင္းခြဲေပါင္း ၄၀ ေက်ာ္အထိ YMBA အသင္းၾကီးတိုးတက္လာခဲ့သည္ ဦးေမေအာင္အား ၁၉၁၆ တြင္ဗုဒၵကလ်ာဏအယု၀အသင္းၾကီး၏ဥကၠဌအျဖစ္တင္ေျမွာက္ျခင္းခံခဲ့ရသည္ ၁၉၁၇ တြင္ဦးေမေအာင္သည္အသင္းၾကီးကိုယ္စလွယ္အျဖစ္အိႏိၵယျပည္ဆိုင္ရာအတြင္း၀န္မြန္ေတဂူ၏ဖိတ္ၾကားခ်က္အရ အိႏၵိယျပည္ကလကတၱားျမိဳ ့သို ့သြားေရာက္ခဲ့သည္အဖြဲ ့၀င္မ်ားအျဖစ္ဦးဘေဘ မင္းအတိုင္ပင္အမတ္ဦးေဖ နွင့္မႏၱေလးမွ၀တ္လံုေတာ္ဦးစုတို ့လည္းပါ၀င္ခဲ့ၾကသည္ ထိုစဥ္ကျမန္မာနိုင္ငံသည္ အိႏၵိယနိင္ငံ၏ျပည္နယ္တျပည္နယ္အျဖစ္အတင္းအဓမၼသတ္သြင္းခံထားရခ်ိန္လည္းျဖစ္ပါသည္ ထို ့ေၾကာင္းဦးေမေအာင္တို ့အဖြဲ ့သည္ျမန္မာနိုင္ငံကိုအိႏၵိယနိုင္ငံမွခြဲထတ္ျပီးအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဆင့္တိုးျမွင့္ေပးရန္အေရးဆိုခဲ့ၾကသည္ ၁၉၂၂ တြင္အဂၤလန္ျပည္ကန္းဘရစ္တကၠသိုလ္မွ ျမန္မာဗုဒၶဘာသာ၀င္ဥပေဒ (ျမန္မာ့ဓေလ့ထံုးတမ္းဥပေဒ)စာတမ္းျဖင့္ ဥပေဒမဟာ၀ိဇၨာ LLM ရရိွခဲ့ပါသည္ ဦးေမေအာင္သည္ေခတ္ပညာတခုတည္းကိုသာလိုက္စားသူမဟုတ္ေပ ဘာသာတရားကိုလည္းရိုေသကိုင္းရွိဳင္းသည္သူအဂၤလန္မွ MA ဘြဲ ့ရျပီးျပန္လာေသာအခါ ဆရာၾကီးဦးေဖေမာင္တင္သည္ BA မေအာင္ေသးေပ ထို ့ေၾကာင္းဦးေမေအာင္သည္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္တြင္ပထမဆံုးေသာဥပေဒပါေမာၡ ျဖစ္ေသာရခိုင္အမ်ိဳးသားျဖစ္ခဲ့သည္ ထို ့ေနာက္ဥပေဒအၾကံျပဳအဖြဲ ့အတြင္းေရးမွဳး အစိုးရေရွ ့ေန တကၠသိုလ္ေကာင္စီနွင့္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ ့၀င္လူၾကီး တရားလြတ္ေတာ္တရားသူၾကီးစသည့္ရာထူးအဆင့္ဆင့္တိုးျမွင့္ခံခဲ့ရသည္ ထို့ျပင္ဦးေမေအာင္သည္ဘားမား(The Burma ) သတင္းစာကိုဦးစီးထုတ္ေ၀ခဲ့သည္ျမန္မာနိုင္ငံသုေတသနအသင္းကိုတည္ေထာင္ရာတြင္လည္းအပါအ၀င္ျဖစ္သည္ လူငယ္မ်ား၏အားကစားလုပ္ငန္းမ်ားတြင္လည္းကူညီခဲ့သည္ ျမန္မာနိုင္ငံသုေတသနအသင္း၏ဂ်ာနယ္တြင္ပညာေရးဆိုင္ရာစာတမ္း ေ၀ဖန္ခ်က္ ေဆြးေႏြးခ်က္မ်ားေရးသားခဲ့သည္ ၁၉၁၂ တြင္ ဧခ်င္းေဟာင္း ၁၂ ေစာင္ကိုသခင္ကိုယ္ေတာ္မိွဳင္း၏အကူအညီျဖင့္တည္ျဖတ္ထုတ္ေ၀ခဲ့သည္ ၁၉၁၄ -၁၉ တြင္အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ A selection of leading case on Buddish law (ဗုဒၶဥပေဒသ)စာအုပ္သံုးအုပ္တြဲကိုေရးသားထုပ္ေ၀ခဲ့သည္ ထို ့ျပင္Twenty Century Impression of Burma –Burmese Manner and Customs 1910 ကိုလည္းေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ့ပါသည္ ၁၉၂၄ တြင္ဒိုင္အာခီေခတ္ ပထမဆံုးေသာျပည္ထဲေရး၀န္ၾကီးဆာေမာင္ခင္ကြယ္လြန္ေသာအခါ ဦးေမေအာင္သည္ျပည္ထဲေရး၀န္ၾကီးျဖစ္လာခဲ့သည္ ဦးေမေအာင္သည္ ေဒၚမသိန္းျမနွင့္သားသမီး ၃ ေယာက္ထြန္းကားခဲ့သည္ သားၾကီးသာဒိုးေအာင္ သားလတ္ထြန္းလွေအာင္ (ရဲဗိုလ္ခ်ဳပ္ ၁၉၀၂-၁၉၆၀) သမီးမျမစိန္ MA,B.litt(Oxford) တို ့ျဖစ္ပါသည္ သားၾကီးသာဒိုးေအာင္မွာဥာဏ္ပညာထက္ျမက္ေသာ္လည္း BA ေနာက္ဆံုးႏွစ္တြင္ကြယ္လြန္ခဲ့ပါသည္ သားလတ္လွထြန္းေအာင္သည္ CID ရဲစံုေထာက္မင္းၾကီး ရဲဗိုလ္ခ်ဳပ္စသျဖင့္ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ထင္းရွားခဲ့ေသာသူျဖစ္ပါသည္ သမီးငယ္မျမစိန္မွာေနာင္တြင္သမိုင္းပညာရွင္အျဖစ္ထင္ရွားခဲ့ေသာ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္သမိုင္းကထိက ေဒၚျမစိန္ျဖစ္ပါသည္ ဦးေမေအာင္သည္ ၁၉၂၆ ဇြန္လ ၅ ရက္ေန ့တြင္ျပင္ဦးလြင္ျမိဳ ့တြင္ရုတ္တရက္ကြယ္လြန္ခဲ့ပါသည္…

ကိုးကား Famous political leaders in Burma (အထင္ကရျမန္ ့မာနိုင့္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ား)