အင္း၀-ဟံသာ၀တီ အႏွစ္ေလးဆယ္စစ္

“စစ္၊စစ္ႏွင့္ ပတ္သတ္သမွ်ေသာလူသူလက္နက္၊ဆင္ျမင္း၊ကိရိယာတန္ဆာပလာ မွန္သမွ်တို႔သည္ မေကာင္းဆိုး၀ါး၏ ျဒပ္တို႔ျဖင့္ တင္းက်မ္းျပည့္ေနသည္။”(ထို႔ေၾကာင့္ စစ္ကို ေရွာင္ႏိုင္သမွ် ေရွာင္ရွားၾကရန္၊ တတ္ႏိုင္သမွ် မျပဳပဲေနၾကပါရန္။)
                              ကမာၻေက်ာ္ တရုတ္လူမ်ိဳး စစ္ေသနဂၤဗ်ဴဟာရွင္ ဆြန္ဇူး၏ က်မ္းအဖြင့္စာပုဒ္

အင္း၀-ဟံသာ၀တီ ႏွစ္ေလးဆယ္စစ္ သည္ ၁၄ ရာစုအလယ္တြင္ အထက္ဖက္အင္း၀မွ ျမန္မာတို႔ႏွင့္ ေအာက္ဖက္ဟံသာ၀တီမွ မြန္တို႔ ႏွစ္ဖက္က ဂုဏ္သတင္းေက်ာ္ေဇာလိုမႈ ၊အႏိုင္ယူရန္လိုမႈ တို႔ေၾကာင့္တစ္ဖက္ႏွင့္တစ္ဖက္ အဆက္မျပတ္တိုက္ခိုက္ၾကသည့္စစ္ပြဲ ျဖစ္သည္။ႏွစ္ေလးဆယ္စစ္ဟုေခၚရသည္မွာလည္း အဓိကစစ္ဘုရင္ႏွစ္ပါးျဖစ္သည့္ ရာဇာဓိရာဇ္ႏွင့္ မင္းေခါင္တို႔ႏွစ္ဦး၏ နန္းသက္ကာလကိုသာ ရည္ရြယ္ျခင္းျဖစ္သည္။သို႔ေသာ္ အမွန္တကယ္တြင္ ထိုပေဒသရာဇ္ စစ္ဘုရင္ႏွစ္ပါး ေနာက္တြင္ အစဥ္အဆက္နန္းတက္ၾကသည့္ မြန္-ျမန္မာ ဘုရင္မ်ားကလည္း အစဥ္အလာမပ်က္ စစ္ကိုခင္းက်င္းၾကျပန္သျဖင့္ ၁၄ ရာစုလယ္မွ စသည့္စစ္သည္ ၁၅ ရာစုဦးအထိ ရာစုႏွစ္တစ္ခု၏ သံုးပံုႏွစ္ပံုေက်ာ္မွ် တိုက္ခိုက္္ခဲ့ၾကသည္။ ႏွစ္ဖက္စစ္ပြဲမ်ားမရွိသည္ ကာလမ်ားတြင္ သက္ဆိုင္ရာ ပေဒသရာဇ္မ်ားသည္ မိမိပိုင္နက္အတြင္းရွိ ပုန္ကန္သူမ်ားကို ႏွိမ္ႏွင္းေနေသာေၾကာင့္ လည္းေကာင္း၊နန္းတြင္းအရွဳပ္ေတာ္ပံုမ်ားႏွင့္ လံုးပမ္းေနရသည္ေၾကာင့္ လည္းေကာင္း စစ္ခင္းေနသည္ႏွင့္ မ်ားစြာျခားနားသည္မရွိေပ။ထို႔ျပင္စစ္၏ ဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ႏွစ္ဖက္စစ္ပန္းခ်ိန္၊ေျခကုန္လက္ပန္းက်ခ်ိန္၊ၾသဇာေမွးမွိန္ခ်ိန္ အေရာက္တြင္ သုရွင္တကာရြတ္ပိအုပ္စိုးသည့္ ဟံသာ၀တီသည္ အင္အားၾကီးလာသည့္ ေတာင္ငူဘုရင္တပင္ေရႊထီး လက္ေအာက္သုိ႔လည္းေကာင္း၊ အင္း၀သည္လည္း ေျမာက္ဖက္တစ္လႊားမွ အင္အားၾကီးလာသည့္ ရွမ္းေစာ္ဘြားတို႔၏ရန္စစ္ကို ခံရျပီး ေနာက္ဆံုးဘုရင္ျဖစ္သည့္ ေရႊနန္းေက်ာ့ရွင္ နရပတိလက္ထက္တြင္ မိုးညွင္းစလံု လက္ထဲသို႔လည္းေကာင္း အသီးသီးက်ဆင္း သြားရေတာ့သည္။

ဤသို႔ျဖင့္ တိုင္းျပည္စစ္ေဘးမွ ကင္းေ၀းရန္ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မွာ ဒုတိယျပည္ေထာင္စု တည္ေထာင္ ၾကသည့္ တပင္ေရႊထီး၊ဘုရင့္ေနာင္ တို႔လက္ထက္တြင္ ေပ်ာက္ကြယ္ေနဆဲျဖစ္ျပီး ဘုရင့္ေနာင္၏ နန္းသက္ေနာက္ဆံုးအခ်ိန္မ်ားတြင္ အတန္အတင့္ေအးခ်မ္းသည္ဟုသာ ဆိုႏုိင္ေပသည္။ဘုရင့္ေနာင္ လြန္၍ သားေတာ္ နႏၵဘုရင္ နန္းစံလွ်င္ မတည္ၿငိမ္သည့္ လက္နက္ႏိုင္ငံႀကီးမွာ လက္ေအာက္ခံ နယ္စားပယ္စားမ်ား၊ဘုရင္ခံမ်ား၏ ပုန္ကန္မႈေတြေၾကာင့္ လြယ္လြယ္ႏွင့္ ျပိဳကြဲကာ တိုင္းျပည္မွာ စစ္မီးလွ်ံမ်ားအတြင္း သက္ဆင္းရျပန္သည္။ထိုေနာက္ တစ္နယ္တစ္တစ္မင္း ထူေထာင္ၾကသည့္ ပေဒသရာဇ္ငယ္မ်ား၏ ရန္စစ္မ်ား၊စစ္ပြဲမ်ားမွာ အေသာမသတ္ႏိုင္ေအာင္ပင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ျပီးေနာက္ဆံုး ေညာင္ရမ္းမင္းဆက္၏ စတုတၳေျမာက္ဘုရင္ျဖစ္သည့္ သာလြန္မင္းလက္ထက္ေရာက္မွသာ တိုင္းျပည္ေအးခ်မ္းျပီဟု ဆိုႏိုင္သည့္ အေနအထားသို႔ ေရာက္ေတာ့သည္။ထိုမင္းလက္ထက္တြင္မွ ျမန္မာ့သမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္ ပထမဆံုးေသာ စာရင္းဇယားေကာက္ယူမႈမ်ားကို ျပဳလုပ္ျပီး အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ႏိုင္ငံေရး၊လယ္ယာစီးပြား အစရွိသည့္ က႑ၾကီးမ်ားမွာ ျပန္လည္တည္ျငိမ္မႈရွိလာခဲ့သည္။

စစ္သမိုင္းပညာရွင္မ်ားအတြက္ အဆိုပါ အင္း၀-ဟံသာ၀တီ ႏွစ္ေလးဆယ္စစ္္ မွာစားျမိန္၀ုိင္းၾကီး သဖြယ္ ေျပာမကုန္၊ဆိုမျပီး ျဖစ္ေသာ္လည္း ယဥ္ေက်းမႈ သမိုင္းပညာရွင္မ်ားကမူ ထိုကဲ့သို႔ရာစုႏွစ္ တစ္ခုေက်ာ္ျဖစ္ပြားမည့္ စစ္ပြဲၾကီးကို အစပ်ိဳးသည့္ အင္း၀-ဟံသာ၀တီ ႏွစ္ေလးဆယ္စစ္္ သာမျဖစ္ခဲ့လွ်င္၊အစမျပဳခဲ့လွ်င္ ၁၄၊၁၅ ရာစုႏွစ္မ်ားမွ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈ၏ ျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈသည္ ပုဂံေခတ္ယဥ္ေက်းမႈထက္ပင္ ျမင့္မားရန္ အခြင့္အလမ္းရွိေနသည္ဟု ဆိုၾကပါသည္။

ref;/ http://monliteratureculture.blogspot.com/2012/06/blog-post_1309.html