ဘဂၤလီမ်ားႏွင့္ ျမန္မာလူ႔အဖြဲ႕အစည္း အပိုင္း-၁၃(ခ)

January 11, 2014 at 1:36pm

သမိုင္းေဆြးေႏြးမႈ နိဂံုးပိုင္း

ဒီအပိုင္းမွာေတာ့ ေျမဒူးမူဆလင္သမိုင္း ေဆြးေႏြးရာကေန ဆက္စပ္ေတြ႕ရွိခဲ့ရတဲ့ မူဆလင္သမိုင္းသုေတသီ ျမန္မာႏိုင္ငံသမိုင္းေကာ္မရွင္ ဥကၠဌ ေဇယ်ေက်ာ္ထင္ ဗိုလ္မွဴးဘရွင္ရဲ့  ျဖတ္ညွပ္ကပ္ လိုရာဆြဲေရးသား ျပဳစုထားတဲ့ သမိုင္းတခ်ိဳ႕ကို ေကာက္ႏုတ္ေဆြးေႏြးသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဗိုလ္မွဴးဘရွင္က ျဗိတိသွ်ေတြ ျမန္မာႏိုင္ငံကို က်ဴးေက်ာ္တိုက္ခိုက္ကၽြန္ျပဳခဲ့တဲ့ က်ဴးေက်ာ္စစ္ပြဲသံုးခုစလံုးမွာ အဂၤလိပ္ေတြက စစ္ေၾကျငာျပီးမွ တိုက္ခိုက္တယ္လို႔ ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါ ပထမ အဂၤလိပ္-ျမန္မာစစ္ပြဲတစ္ခုပဲ စစ္ေၾကျငာျပီးတိုက္ခိုက္ခဲ့တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါကို ကိုရဲရင့္သစၥာက Ultimatum (အႏၱိမရာဇသံ) ပို႔ျပီး လက္မခံေတာ့မွ တိုက္ခိုက္ခဲ့တာ ျဖစ္လို႔ စစ္ေၾကျငာတာနဲ႔အတူတူ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဗိုလ္မွဴးဘရွင္ရဲ့ တင္ျပခ်က္ဟာ အမွားအယြင္းမရွိေၾကာင္း ျပန္ေခ်ပထားတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ Ultimatum ဟာ ရာဇသံပါေတာင္းဆိုခ်က္ေတြကို လက္ခံရင္လက္ခံ၊ လက္မခံရင္ စစ္ေၾကျငာရလိမ့္မယ္ဆိုတဲ့ ျခိမ္းေျခာက္စာပါပဲ။ အဲဒီ Ultimatum ကိုလက္မခံပယ္ခ်ခဲ့ရင္ သူ႔ရဲ့ေနာက္မွာ Declaration of War ဆိုတဲ့ စစ္ေၾကျငာျခင္းဆိုတာ ရွိေနပါတယ္။ Ultimatum(အႏၱိမရာဇသံ)နဲ႔ Declaration of War(စစ္ေၾကျငာျခင္း) ဆိုတဲ့စကားလံုးႏွစ္ခုဟာ အဂၤလိပ္စာေရာျမန္မာစာမွာပါ ကြဲကြဲျပားျပားရွိေနတဲ့ စကားလံုးႏွစ္လံုးပါ။ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာပိုင္ ႏိုင္ငံတစ္ခုကို Ultimatum လက္မခံတာနဲ႔ စစ္မေၾကျငာပဲတန္းတိုက္ခိုက္လို႔ မရပါဘူး။ ကမၻာ့သမိုင္းကို ေလ့လာၾကည့္ရင္လည္း ႏိုင္ငံအခ်င္းခ်င္း Ultimatum ေလာက္နဲ႔ တန္းတိုက္ခိုက္တဲ့ စစ္ပြဲကို စစ္ေၾကျငာတဲ့စစ္ပြဲအျဖစ္ မွတ္တမ္းမတင္ၾကပါဘူး။ အဲဒီလိုတိုက္ခိုက္တာမ်ိဳးကို သမိုင္းမွာ စစ္မေၾကျငာပဲ တရားမ၀င္တိုက္ခိုက္တဲ့စစ္ပြဲအျဖစ္ မွတ္တမ္းတင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္မေၾကျငာပဲ တိုက္ခိုက္ျခင္းဟာ သမိုင္းမွာ ႏိုင္ငံရဲ့ဂုဏ္သိကၡာကို ထိခိုက္ေစပါတယ္။ ပထမကမၻာစစ္သမိုင္းကို ေလ့လာၾကည့္ရင္ အိမ္ေရွ႕မင္းသား ဖရန္စစ္ဖာဒီနန္လုပ္ၾကံခဲ့တဲ့ ကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ျပီး ၾသစၾတီးယားနဲ႔ ဆားဗီးယားအၾကားမွာ စစ္မေၾကျငာခင္ အခ်ိန္ထိ အျပန္အလွန္ပို႔ခဲ့ၾကတဲ့ Ultimatum ေတြ အမ်ားၾကီးရွိခဲ့ပါတယ္။ ပထမကမၻာစစ္ၾကီးရဲ့ နိဒါန္းပိုင္း အတင္းမာဆံုး အခ်ိန္ကာလျဖစ္တဲ့ July Crisis ကိုေလ့လာၾကည့္ပါ။စစ္မေၾကျငာခင္ အျပန္အလွန္ပို႔ခဲ့ၾကတဲ့ Ultimatum ေတြ ဘယ္ေလာက္ရွိလဲဆိုတာ ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီလိုပို႔ျပီးေတာ့မွ စစ္ေၾကျငာခဲ့တဲ့အေၾကာင္းကို 11:00 AM on July 28th, 1914, Austria declared war on Serbia လို႔ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ပထမကမၻာစစ္ျဖစ္လုဆဲဆဲအခ်ိန္မွာ ဂ်ာမန္တပ္ေတြ ၾကားေန ဘယ္လ္ဂ်ီယံႏိုင္ငံထဲဝင္ရင္ ၿဗိတိန္နဲ႔ဂ်ာမနီ စစ္ျဖစ္ၿပီလို႔ ယူဆရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ျဗိတိန္က ဂ်ာမနီကို ရာဇသံပို႔ခဲ့ပါတယ္။ ဂ်ာမနီကဘယ္လ္ဂ်ီယံထဲ ဇြတ္အတင္းျဖတ္ေက်ာ္ခ်ီတက္ေတာ့မွ ဂ်ာမန္သံအမတ္ကို ေခၚေျပာျပီး စစ္ေၾကညာခ်က္အတြက္ အထက္၊ေအာက္လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္စလံုးမွာ အတည္ျပဳခ်က္ ယူရပါေသးတယ္။

ဒုတိယကမၻာစစ္သမိုင္းမွာလည္း Ultimatum ပို႔ျပီးေတာ့မွ စစ္ေၾကျငာခဲ့တဲ့ သမိုင္းေၾကာင္းေတြ ရွိပါတယ္။ ဟစ္တလာရဲ့ ဂ်ာမန္တပ္ေတြဟာ ၁၉၃၉ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာ ၁ရက္ေန႔မွာ ပိုလန္နယ္နမိတ္ကို ခ်ဥ္းကပ္လာတဲ့အတြက္ ျဗိတိန္နဲ႔ျပင္သစ္တို႔က ဘယ္ေန႔ဘယ္ရက္ဘယ္အခ်ိန္ကို ေနာက္ဆံုးထားျပီး ခ်က္ခ်င္းျပန္ဆုတ္ရင္ဆုတ္၊ မဆုတ္ရင္ စစ္ျဖစ္ျပီလို႔ ယူဆရမယ္ဆိုျပီး ဂ်ာမနီကို Ultimatum ပို႔ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဂ်ာမနီကအေၾကာင္းမျပန္လို႔ အခ်ိန္ေစ့ေတာ့ စစ္ျဖစ္ၿပီလို႔ ယူဆရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ဂ်ာမန္သံအမတ္ကိုေခၚေျပာပါတယ္။ စစ္ေၾကညာဖို႔အတြက္ အထက္၊ေအာက္လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္စလံုးမွာ အတည္ျပဳခ်က္ယူျပီးမွ စက္တာဘာလ ၃ရက္ေန႔မွာ ျဗိတိသွ်နန္းရင္း၀န္ ခ်ိန္ဘာလိန္က ေရဒီယိုကေန ဂ်ာမနီကို စစ္ေၾကျငာခဲ့ပါတယ္။




ျဗိတိသွ်နန္းရင္း၀န္ ခ်ိန္ဘာလိန္ ဂ်ာမနီအား စစ္ေၾကျငာသည့္အေၾကာင္း ေရဒီယိုအသံလႊင့္ေနပံု (photo – BBC,UK)

အဲဒီအခ်က္ကိုေလ့လာၾကည့္ရင္ Ultimatum ဟာ စစ္ေရးျခိမ္းေျခာက္မႈ ရာဇသံသက္သက္ပဲျဖစ္ျပီး တရား၀င္စစ္ေၾကျငာျခင္း မဟုတ္ဘူးဆိုတာ သိႏိုင္ပါတယ္။ စစ္ႏိုင္သူက သမိုင္းေရးတယ္ဆိုေပမယ့္ အဂၤလိပ္-ျမန္မာစစ္ပြဲကို မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ၾကတဲ့ ကမၻာတ၀ွမ္းက သမိုင္းသုေတသီအမ်ားစုဟာ ပထမအဂၤလိပ္-ျမန္မာစစ္ပြဲတစ္ပြဲတည္းကိုပဲ စစ္ေၾကျငာတဲ့စစ္ပြဲအျဖစ္ မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ျဗိတိန္ဟာ ပါလီမန္အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ ႏိုင္ငံပါ။ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္ ႏိုင္ငံတစ္ခုကို စစ္ျပဳမယ္ဆိုရင္ ျဗိတိသွ်ပါလီမန္ရဲ့ အဆံုးအျဖတ္နဲ႔ စစ္ေၾကျငာျပီးမွ တိုက္ခိုက္ရပါတယ္။ ဒုတိယနဲ႔တတိယ အဂၤလိပ္-ျမန္မာစစ္ပြဲေတြဟာ ျဗိတိသွ်ပါလီမန္ကေန စစ္ေၾကျငာျခင္းမရွိပဲ အိႏိၵယဘုရင္ခံခ်ဳပ္ရဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္သက္သက္န႔ဲ တိုက္ခိုက္ခဲ့တဲ့ စစ္ပြဲေတြျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒီအခ်က္ကိုေထာက္ျပရတာက အဂၤလိပ္ေတြရဲ့ သိကၡာမဲ့က်ဴးေက်ာ္တိုက္ခိုက္မႈကို တရား၀င္ သိကၡာရွိရွိစစ္ေၾကျငာတဲ့ စစ္ပြဲအျဖစ္ မွတ္တမ္းတင္ခဲ့တဲ့ ဗိုလ္မွဴးဘရွင္ရဲ့ အမွားကို သိေစခ်င္လို႔ပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံသားတစ္ဦး၊ တပ္မေတာ္သားတစ္ဦး၊ သမိုင္းပညာရွင္တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ဗိုလ္မွဴးဘရွင္အေနနဲ႔ ခုလိုမ်ိဳးဘက္လိုက္ေရးသားတာဟာ သမိုင္းပညာရွင္ပီသရဲ့လား၊ ျမန္မာႏိုင္ငံသား ပီသရဲ့လားဆိုတာ စာဖတ္သူေတြပဲ စဥ္းစားၾကည့္ပါ။ ဗိုလ္မွဴးဘရွင္ရဲ့ တင္ျပခ်က္ကို ေထာက္ခံထားတဲ့ ကိုရဲရင့္သစၥာအေနနဲ႔လည္း ေနာက္ဆိုရင္ ေသခ်ာေလ့လာဆန္းစစ္ျပီးမွ ေထာက္ခံပါလို႔ အၾကံျပဳခ်င္ပါတယ္။ အဂၤလိပ္ေတြ မေတာ္မတရား က်ဴးေက်ာ္ရန္စေစာ္ကားလို႔ ျဖစ္ပြားခဲ့ရတဲ့ ဒုတိယအဂၤလိပ္-ျမန္မာစစ္ပြဲကို ျမန္မာႏိုင္ငံသား ဗိုလ္မွဴးဘရွင္က တရား၀င္စစ္ေၾကျငာတဲ့ စစ္ပြဲအျဖစ္ ဂုဏ္ျပဳေရးသားခဲ့ေပမယ့္ အဲဒီေခတ္အခါက ျဗိတန္နဲ႔အေမရိကန္ႏိုင္ငံေတြမွာ ဒီစစ္ပြဲကို ဘယ္လိုရံႈ႕ခ်ခဲ့တယ္ဆိုတာကို အေထာက္အထားေလးတစ္ခု ျပပါရေစ။ သန္း၀င္းလိႈင္ေရးသားတဲ့ သမိုင္းတေကြ႔မွ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား (ေလာ့ဒ္ဒါလဟိုဇီ) ေဆာင္းပါးမွာ ခုလိုတင္ျပထားပါတယ္။

ဒုတိယ အဂၤလိပ္-ျမန္မာစစ္ႏွင့္ပတ္သက္၍ အဂၤလန္တြင္လည္းေကာင္း အေမရိကန္တြင္လည္းေကာင္း ကန္႔ကြက္႐ႈတ္ခ်ခဲ့ၾကသည္။ ဒုတိယ အဂၤလိပ္-ျမန္မာစစ္အား ေယဘုယ်အားျဖင့္ ဂုဏ္က်က္သေရ လံုး၀မ႐ွိေသာ စစ္ (Generally Inglorious War) ဟူ၍ ၁၈၅၃ ခုႏွစ္ မတ္လ ၁၆ ရက္ေန႔ထုတ္ လန္ဒန္တုိင္းသတင္းစာႀကီးက ေခၚေ၀ၚသမုတ္ခဲ့သည္။ ၿဗိတိသွ်ေဘာဂေဗဒပါရဂူ ရစ္ခ်တ္ေကာ့ဘ္ဒင္ (Richard Cobden) က ဒုတိယ အဂၤလိပ္-ျမန္မာစစ္ကို ကန္႔ကြက္၍ `အိႏၵိယတြင္ စစ္ပြဲမ်ား မည္သို႔ ျပင္ဆင္ခဲ့ၾကသနည္း။ ျမန္မာစစ္၏ မူလအေၾကာင္းအရင္း (How Wars are Got Up In India, The Origin of the Burmese War) ဟူေသာစာအုပ္၌ ေအာက္ပါအတိုင္း ေရးသားၿပီးလွ်င္ စိတ္ဓါတ္ေရးရာ၊ လူမ်ိဳးေရးရာႏွင့္ ဘ႑ာေရးရာ အေျခခံျဖင့္ ၿဗိတိသွ်တို႔၏ ေအာင္ျမင္မႈကို ေဝဖန္႐ႈတ္ခ်ခဲ့သည္။

`ေလာ့ဒ္ဒါလဟိုစီသည္ မူလက ျမန္မာမ်ားအေပၚတြင္ ေပါင္တစ္ေထာင္ပင္မျပည့္ေသာေငြကို ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။ ဤသည္ႏွင့္ ဆက္တိုက္ ကၽြႏု္ပ္တို႔၏ အရာ႐ွိမ်ားအား ေစာ္ကားမႈအတြက္ ရန္ကုန္ဝန္ႀကီးက ဝန္ခ်ေတာင္းပန္ရမည္ဟု ထပ္မံေတာင္းဆိုခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ေပါင္တစ္ေထာင္မွ ေပါင္တစ္သိန္းအထိ ထပ္မံတုိးခ်ဲ႕ေတာင္းဆိုခဲ့သည့္အျပင္ ျမန္မာဘုရင္၏ အစိုးရအဖြဲ႕ဝင္ ဝန္ႀကီးမ်ားက ဝန္ခ်ေတာင္းပန္ရမည္ဟု ဆိုခဲ့ျပန္သည္။ ေလ်ာ္ေၾကးေငြ ေတာင္းဆိုျခင္းမ်ား၊ ဝန္ခ်ေတာင္းပန္ခိုင္းျခင္းမ်ားအားလံုး ႐ုတ္တရက္ ရပ္ဆုိင္းသြားၿပီးေသာအခါ အတိတ္က ျဖစ္ရပ္မ်ားအတြက္ ထိခိုက္နစ္နာေၾကးႏွင့္ ေလ်ာ္ေၾကးေငြအျဖစ္ ပဲခူး (ေအာက္ျမန္မာျပည္) သိမ္းပိုက္ျခင္းကို ေလာ့ဒ္မင္းႀကီးသည္ သေဘာတူၾကည္ျဖဴေတာ္မူသည္။ တခ်ိန္တည္းမွာပင္ အိႏၵိယအင္ပါယာအတြင္းသို႔ ယင္းပဲခူးနယ္အား သြတ္သြင္းရျခင္းအတြက္ မည္မွ်အေၾကာင္းမလွ ဒုကၡအေထြေထြေတြ႕ရမည့္အေၾကာင္းကို သူ၏ မွတ္တမ္းမ်ားတြင္ သက္ေသျပရန္ ႐ွည္လ်ားစြာ ကေလာင္ကြန္႔ေတာ္မူျပန္သည္။ ကၽြႏု္ပ္တို႔၏ ဘ႑ာေရးကို ထိခုိက္နစ္နာပ်က္စီးေစမည့္ နယ္တစ္နယ္အား သိမ္းပိုက္ျခင္းမျပဳဘဲ ေပါင္တစ္ေထာင္အေၾကြးေတာင္းေပးႏုိင္ေသာ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္တစ္ဦးအလုိ႐ွိေၾကာင္း တိုင္းသတင္းစာတြင္ ကၽြႏု္ပ္တို႔ မေၾကာ္ျငာသင့္ပါေလာ´ 

အေမရိကန္ မီ႐ွီဂန္နယ္မွ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဂ်င္နရယ္လြစ္ကတ္ (Gen. Lewis Cass) ကလည္း အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္တြင္ ဤသို႔ ႐ႈတ္ခ်ေျပာဆိုခဲ့၏။

`ေပါင္ ၉၉၀ အေၾကြးမေပးမႈအတြက္ ၿဗိတိန္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို စစ္ျပဳခဲ့ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ ပိုင္မႈကို ဖ်က္ဆီးေခ်မႈန္းခဲ့သည္။´ 

ဒီဖက္ေခတ္မွာေတာင္မွ Ultimatum ကိုလက္မခံလို႔ ရာဇသံရက္ခ်ိန္းေစ့တာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္း၀င္တိုက္တာမ်ိဳး မရွိသေလာက္နည္းပါတယ္။ ေလ့လာမိသေလာက္ ေျပာရရင္ ၁၉၉၁ခုႏွစ္မွာ ကုလသမဂၢတပ္ေတြဟာ ဆက္ဒမ္ဟူစိန္ကို Ultimatum ပို႔တာ လက္မခံတဲ့အတြက္ ရက္ခ်ိန္းေစ့ျပီးလို႔ ႏွစ္ရက္ၾကာေစာင့္ျပီးမွ အီရတ္ကို ၀င္တိုက္ခဲ့ပါတယ္။ တနည္းအားျဖင့္ တစ္ဖက္ရန္သူကို ဂုဏ္သိကၡာရွိစြာ စစ္ေရးျပင္ဆင္ခြင့္ ေပးတဲ့သေဘာပါ။ အဂၤလိပ္-ျမန္မာစစ္ပြဲေတြတုန္းက အဂၤလိပ္ေတြရဲ့ သိကၡာမေစာင့္စည္းတဲ့ လုပ္ရပ္ေတြကို ျမန္မာသမိုင္းသုေတသီေတြကလည္း ခုလိုမွတ္တမ္းတင္ထားပါေသးတယ္။ နတ္ေမာက္ဘုန္းေက်ာ္ရဲ့ အဂၤလိပ္-ျမန္မာစစ္သမိုင္းစာအုပ္ထဲက ေကာက္ႏုတ္ခ်က္ေတြကို ေလ့လာၾကည့္ပါ။


နတ္ေမာက္ဘုန္းေက်ာ္ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ စစ္သမိုင္း


နတ္ေမာက္ဘုန္းေက်ာ္ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ စစ္သမိုင္း


နတ္ေမာက္ဘုန္းေက်ာ္ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ စစ္သမိုင္း

ဗိုလ္မွဴးဘရွင္ရဲ့ သမိုင္းပညာရွင္မပီသတဲ့ အခ်က္တစ္ခုကို ထပ္ျပီးတင္ျပရမယ္ဆိုရင္ ဘုရင့္ေနာင္မင္းတရားၾကီး သီဟိုဠ္ကေန ဗုဒၶျမတ္စြယ္ေတာ္ကို ပင့္ေဆာင္တဲ့အေၾကာင္းကို ေရးသားတဲ့ေနရာမွာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ သမိုင္းပညာရွင္ ေဒါက္တာထင္ေအာင္ေတာင္ မေရးသားရဲတဲ့ တင္ျပပံုမ်ိဳးနဲ႔ ေရးသားတင္ျပထားတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ မူဆလင္တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ဗိုလ္မွဴးဘရွင္ဟာ သူ႔ရဲ့စာအုပ္ကို သမိုင္းလို႔နာမည္ေပးထားျပီးမွ “စြယ္ေတာ္၏တန္ခိုးအာနိသင္ေၾကာင့္” ဆိုျပီး ရာဇ၀င္ဆန္တဲ့တင္ျပပံုေတြနဲ႔ ဗုဒၶဘာသာအၾကိဳက္ ပံုေဖာ္ေရးသားထားတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ၾကည့္ရတာ လြတ္လပ္ေရးရျပီးစ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ ဆဌမသဂၤါယနာတင္ ဘ၀ရွင္မင္းၾတားၾကီး ဖဆပလ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ ဦးႏုအၾကိဳက္ေရးသားထားပံု ရပါတယ္။ ေအာက္က မူဆလင္သမိုင္းပညာရွင္ ဗိုလ္မွဴးဘရွင္နဲ႔ ဗုဒၶဘာသာသမိုင္းပညာရွင္ ေဒါက္တာထင္ေအာင္တို႔ရဲ့ ဘုရင့္ေနာင္ သီဟိုဠ္ဗုဒၶျမတ္စြယ္ေတာ္ ပင့္တဲ့အေၾကာင္း ေရးသားထားတဲ့ မွတ္တမ္းဓာတ္ပံုေတြကို ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ပါ။ ဗိုလ္မွဴးဘရွင္ရဲ့ တင္ျပခ်က္ကို သမိုင္းတစ္ခုအေနနဲ႔ မူဆလင္တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ကိုရဲရင့္သစၥာ လက္ခံႏိုင္ရဲ့လား သိခ်င္ပါတယ္။


ဗိုလ္မွဴးဘရွင္ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္သမိုင္း

ဗိုလ္မွဴးဘရွင္ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္သမိုင္း




ေဒါက္တာထင္ေအာင္ History of Burma

ဗိုလ္မွဴးဘရွင္ရဲ့ စာအုပ္နဲ႔ ဦးဘသန္းရဲ့စာအုပ္ကို ေက်ာင္းသံုးအျဖစ္ျပဌာန္းခဲ့တာနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ကိုရဲရင့္သစၥာက ခုလိုေရးထားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။

ဦးဘသန္း ရဲ့ "ေက်ာင္းသုံးျမန္မာရာဇဝင္" နဲ႔ ဗိုလ္မႉး ဘရွင္ ရဲ့ " ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ သမိုင္း"စာအုပ္တို႔ကို တစ္ခ်ိန္တည္း မွာ ေက်ာင္းသုံးစာအုပ္ အျဖစ္ျပဌာန္းခဲ့တာ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆို၊ ဦးဘသန္း စာအုပ္ဟာ (၁၉၃၀) ခုႏွစ္ မွာ ႐ိုက္ႏွိပ္ခဲ့ျပီး၊ ကိုလိုနီေခတ္ေက်ာင္းေတြမွာ ျပ႒ာန္းခဲ့တာျဖစ္ျပီး၊ ဗိုလ္မႉးဘရွင္ စာအုပ္ ဟာ (၁၉၄၈) ခုႏွစ္ မွာ ထုတ္ေဝခဲ့ျပီး၊ လြတ္လပ္ေရးရျပီး ေခတ္မွာ မွ ေက်ာင္းသုံးစာအုပ္ အျဖစ္ စတင္ျပ႒ာန္းခဲ့တာပါ။ ကိုျမတ္သိန္းထြန္းေမးျမန္းခဲ့တဲ့ လူၾကီးသူမေတြဟာ မွတ္ဥာဏ္ ခ်ိဳ႕ယြင္းေနလို႕ အမွားစကားေတြ ေျပာမိတာျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။

သိပ္အေရးမၾကီးလွေပမယ့္ ျပန္ေျဖရွင္းစရာ အခ်က္အလက္ေတြရွိေနတဲ့အတြက္ ေျဖရွင္းပါရေစ။ ဦးဘသန္းရဲ့ စာအုပ္ကို ၁၉၆၁ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာျပည္ရဲ့ ေနာက္ဆံုးအႀကိမ္က်င္းပတဲ့  တန္းျမင့္ေက်ာင္းထြက္နဲ႔ တကၠသိုလ္ဝင္စာေမးပြဲ (ဝါ) ၉တန္းကေနေျဖခြင့္ရွိတဲ့ တကၠသိုလ္ဝင္စာေမးပြဲအထိ သံုးခဲ့ၾကပါတယ္။  ဦးဘသန္းစာအုပ္ဟာ (၁၉၃၀) ခုႏွစ္မွာ ႐ိုက္ႏွိပ္ခဲ့ျပီး၊ ကိုလိုနီေခတ္ေက်ာင္းေတြေလာက္ ျပ႒ာန္းခဲ့တာမဟုတ္ပဲ  လြတ္လပ္ေရးရျပီးေနာက္ပိုင္း ေက်ာင္းေတြမွာ သင္ၾကားဖို႔ ေနာက္ဆက္တြဲအခန္းေတြ ထပ္ျဖည့္ခဲ့ပါတယ္။ ဗိုလ္မွဴးဘရွင္စာအုပ္နဲ႔ တၿပိဳင္တည္းသံုးရတာပါ။ ကြၽန္ေတာ္ ေမးျမန္းခဲ့တဲ့ လူၾကီးသူမေတြဟာ မွတ္ဥာဏ္ ခ်ိဳ႕ယြင္းေနလို႔အမွားစကားေတြ ေျပာမိတာမဟုတ္ဘဲ ကိုရဲရင့္သစၥာ ေမးျမန္းခဲ့တဲ့ လူၾကီးေတြကသာမွတ္ဥာဏ္ ခ်ိဳ႕ယြင္းေနလို႔ အမွားေတြ ေျပာမိတာျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ေအာက္ကဓာတ္ပံုအေထာက္အထားကိုၾကည့္ပါ။ ဖဆပလအဖြဲ႕ခ်ဳပ္အေၾကာင္း၊ အာဇာနည္ေတြ လုပ္ၾကံခံရတဲ့အေၾကာင္းေတြကို ေနာက္ဆက္တြဲအျဖစ္ ထပ္ျဖည့္စြက္ထားတာကို ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။


ဦးဘသန္း - ေက်ာင္းသံုးျမန္မာရာဇ၀င္

“ပုသိမ္”ျမိဳ႕ရဲ့အမည္ကို  ကၽြန္ေတာ္ကမြန္ဘာသာ ေကာ့ပါဇိန္ ကေနဆင္းသက္လာတယ္လို႔ ေရးတာကို ကိုရဲရင့္သစၥာက ကိုရဲရင့္သစၥာက ကၽြန္ေတာ္ကိုးကားထားတဲ့ Hobson-Jobson ဆိုတဲ့စာအုပ္ရဲ့ စာမ်က္ႏွာ ၇၀ ကိုျပန္တင္ျပျပီး ေခ်ပထားတာကိုေတြ႕ရပါတယ္။ “ေကာ့” ဆိုတာ ကၽြန္းလို႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ ပုသိမ္ဟာ ဧရာ၀တီျမစ္၀ကၽြန္းေပၚထဲက ျမစ္လက္တက္ေတြ၀န္းရံထားတဲ့ ကၽြန္းပံုစံမ်ိဳးျဖစ္ေနတ့ဲအတြက္ ပါဇိန္ကၽြန္းလို႔ ေခၚတာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ “ေကာ့”ကို ခဏေဘးဖယ္ထားျပီး အဲဒီစာအုပ္မွာပါတဲ့ တလိုင္းအသံထြက္ Pasem(သို႔) Pasim ဆိုတဲ့အခ်က္ကို စဥ္းစားၾကည့္ရေအာင္ပါ။ ဒီစာအုပ္ဟာ ဗမာဖက္ကစာေတြကို ကိုးကားထားတဲ့ ႏိုင္ငံျခားသားေရးတဲ့စာအုပ္ျဖစ္ပါတယ္။ တလိုင္းဆိုတာ ဗမာရာဇ၀င္ေတြမွာ ဘယ္လူမ်ိဳးကိုေခၚတာလဲဆိုတာ ကိုရဲရင့္သစၥာမသိပဲေနမယ္ မထင္ပါဘူး။ မြန္အသံထြက္ကို ဗမာေတြဆီကေန တဆင့္ျပန္ယူတဲ့အခါ တလိုင္းအသံထြက္လို႔ ျဖစ္သြားျပီး အဲဒီတလိုင္းအသံထြက္ကိုပဲ ဗမာေတြထြက္တဲ့ အသံထြက္အတိုင္း ႏိုင္ငံျခားသားက သူနားထဲၾကားသလို ျပန္ေရးျပတဲ့အခါ အနည္းငယ္ကြဲျပားတဲ့ စာအုပ္ထဲမွာပါတဲ့အတိုင္း ျဖစ္သြားတာျဖစ္ပါတယ္။ ပုသိမ္ဟာ မြန္ဘာသာစကားကေန ဆင္းသက္လာတဲ့ အေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ဂ်ာမနီမွာ ေက်ာင္းထိုင္ေနတဲ့ မြန္လူမ်ိဳးဆရာေတာ္တစ္ပါးကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းၾကည့္တဲ့အခါ ဆရာေတာ္က ပုသိမ္ရဲ့ မြန္ဘာသာ အသံထြက္အမွန္က “ဖာသိမ္” ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာျပသြားပါတယ္။ ဖာ= အရပ္(သို႔)ဘက္ သိမ္=ရဟန္းေတြဥပုဒ္၀င္တဲ့ သိမ္ လို႔ဖြင့္ဆိုႏိုင္ျပီး “ဖာသိမ္” ရဲ့အဓိပၸါယ္အျပည့္အစံုက ရဟန္းမ်ား ဥပုဒ္၀င္တဲ့သိမ္ရွိရာအရပ္လို႔ အနက္အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ ေရွးေခတ္က အဲဒီအရပ္မွာ ေနရာႏွစ္ျခမ္းရွိျပီး တစ္ျခမ္းမွာ လျပည့္လကြယ္ေန႔ေရာက္တိုင္း ရဟန္းေတာ္မ်ားဟာ သိမ္၀င္ဖို႔အတြက္ သိမ္သမုတ္ရာအရပ္ကို လာၾကရပါတယ္။ အဲဒီသိမ္ရွိရာအရပ္ကို ဖာသိမ္လို႔ေခၚရာကေန ဗမာေတြနားထဲမွာ ပသိမ္(ပုသိမ္)လို႔ၾကားျပီး ပုသိမ္ျမိဳ႕အျဖစ္ နာမည္တြင္လာခဲ့ပါတယ္။ က်မ္းအကိုးအကားမပါတဲ့ ပါဇိန္ထက္စာရင္ ဖာသိမ္ဆိုတဲ့မြန္နာမည္က ပိုမွန္ကန္တိက်ပါလိမ့္မယ္။ ကိုရဲရင့္သစၥာတို႔ ယံုၾကည္ထားတဲ့ ကုလားပသီကေန ဆင္းသက္လာတယ္ဆိုတာထက္ ပိုျပီးမွန္ကန္တိက်လိမ့္မယ္လို႔ ယူဆမိပါတယ္။ ပသီနဲ႔ ပုသိမ္ခပ္ဆင္ဆင္တူတိုင္း မူဆလင္ပသီကေန ဆင္းသက္လာခဲ့တယ္ဆိုရင္ Hobson-Jobson အဘိဓာန္ စာမ်က္ႏွာ ၆၈၂မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ စူမၾတားကၽြန္းက ျမိဳ႕ေတြဟာလည္း မူဆလင္ပသီကေန ဆင္းသက္လာတယ္လို႔ ဆိုရမလိုျဖစ္ေနပါျပီ။ ေအာက္ကပံုကိုၾကည့္ပါ။




အဲဒီမေလးျပည္နယ္ရဲ့နာမည္ဟာ အစၥလာမ္ဘာသာ အင္ဒိုနီးရွားကို မေရာက္ခင္ကတည္းက မွည့္ခဲ့တဲ့နာမည္ျဖစ္ပါတယ္။ မထူးပါဘူး။ တလက္စတည္း ပသီကေန ပုသိမ္ဆင္းသက္လာတာ တင္မကပဲ မုတၱမကိုပါ မုဟမၼဒ္ကေန ဆင္းသက္လာတယ္၊ ရာဇ၀င္ထဲက တိုက္ကုလားျမိဳ႕ဆိုတာ ခုေခတ္ ကုလားေတြအမ်ားဆံုးေနတဲ့ မဂၤလာေတာင္ညႊန္႔နဲ႔ တာေမြကိုေခၚတာျဖစ္တယ္ ဆိုျပီးေရးလိုက္ပါ။ ကိုေဌးလြင္ဦးလို ေန႔ခ်င္းညခ်င္း နာမည္ၾကီးလာပါလိမ့္မယ္။

ကိုလိုနီေခတ္မတိုင္ခင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံျခားသား အုပ္စိုးခံခဲ့ရတဲ့ ျမိဳ႕ဆိုလို႔ သမိုင္းအေထာက္အထား အခိုင္အမာျပႏိုင္တာ ေပၚတူဂီငဇင္ကာ(ဒီဘရစ္တို)အုပ္စိုးခဲ့တဲ့ သံလွ်င္တစ္ျမိဳ႕ပဲ ရွိပါတယ္။ က်န္တာေတြကေတာ့ ရာမယဏထဲက ဘီလူးေတြ၊ ေမ်ာက္ေတြ၊ ဂဠဳန္ေတြလိုပဲ ဒ႑ာရီဆန္ဆန္ ေရးသားခ်က္ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္က ပုဂံေခတ္က ဥႆာစား ငရမန္ကန္းဟာ ကုလားလား၊မြန္လားဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ေဆြးေႏြးပါရေစ။ ရာမန္ခန္းကေန ဆင္းသက္လာတယ္လို႔ ယူဆၾကတဲ့ေနရာမွာ Khan(ခန္း)title ကေတာ့ မြန္ဂိုဧကရာဇ္ဂ်င္ဂစ္ခန္းရဲ့ သမိုင္းနဲ႔တိုက္ၾကည့္ျပီး မျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း ရွင္းလင္းခဲ့ျပီးျဖစ္တဲ့အတြက္ အလယ္ကနာမည္ျဖစ္တဲ့ ရမန္ဟာ ကုလားနာမည္ Raman(ရာမန္)ဟုတ္မဟုတ္ ထပ္မံေဆြးေႏြးပါရေစ။ မြန္လူမ်ိဳးေတြရဲ့ ပိုင္နက္ကို ရာမညတိုင္းလို႔ေခၚပါတယ္။ ရာမည မူရင္းကေတာ့ “ရာမေဏ်ယ်” ဆိုတဲ့ သကၠတနဲ ့ပါဠိကေန ဆင္းသက္လာတာျဖစ္ပါတယ္။ ရာမေဏ်ယ်ရဲ့ အဓိပၸာယ္ကေတာ့ ေပ်ာ္ေမြ ့ျခင္း၊ သာယာျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ရခုိင္လိုပဲ အာရကၡ ကေနဆင္းသက္လာတဲ့ သေဘာပါ။ ေနာက္ပိုင္း တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ရာမညကေန ရမည္ - မဉ္ - မန္ ျဖစ္လာပါတယ္။ က်န္စစ္သားေခတ္က မြန္ဘာသာနဲ႔ေရးထိုးထားတဲ့ ပုဂံေက်ာက္စာေတြမွာ  ရာမညကို အတိုေကာက္အေနနဲ႔ ရမည္ နဲ႔ ရမဉ္ လို႔ေရးထားတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ေက်ာက္စာေတြမွာ “ရ”ကို “မ” အေပၚကေနထားျပီး ေရးေလ့ရွိပါတယ္။ ရမန္ဆိုတဲ့စကားဟာ မြန္လူမ်ိဳးေခၚတာျဖစ္တယ္လို႔ ဘုရင္မၾကီးရွင္ေစာပုအေၾကာင္း မွတ္တမ္းျပဳစုထားတဲ့ အင္တာနက္ေဆာင္းပါးတစ္ခုမွာ ေတြ႕ရွိခဲ့တဲ့အတြက္ ေရႊတိဂံုဘုရားေပၚက ရွင္ေစာပုေက်ာက္စာကို လူလႊတ္ျပီးဓာတ္ပံုရိုက္ခိုင္းခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီဓာတ္ပံုထဲက မြန္ဘာသာေက်ာက္စာ အေရးအသားကို ေလ့လာၾကည့္ပါ။







အင္း၀-ဟံသာ၀တီေခတ္ မြန္စာေပအေရးအသား ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ္တိုင္သြားေရာက္ ရွာေဖြရိုက္ကူးခဲ့တာ မဟုတ္တဲ့အတြက္ ေဆာင္းပါးမွာေဖာ္ျပထားတဲ့ မြန္ကို (ရၼန္=ရမန္)ဟု ေရးထိုးထားသည္ ဆိုတာထဲက “ရၼန္” ဆိုတဲ့စာလံုးကိုေတာ့ ရိုက္ကူးသူက ရွာမေတြ႕ခဲ့ပါဘူး။ ဘာပဲေျပာေျပာ ရမန္ဆိုတာ မြန္ဘာသာအသံုးအႏႈန္းတစ္ခု ျဖစ္တယ္ဆိုတာကိုေတာ့ အထက္မွာေဖာ္ျပထားတဲ့ အခ်က္ေတြက သက္ေသျပေနပါတယ္။ ငရမန္ကန္းဟာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ျဖစ္ေၾကာင္း အတိအက်ေရးထိုးထားတဲ့ ေက်ာက္စာတစ္ခ်ပ္ သက္ေသမျပႏိုင္သေရြ႕ကေတာ့ ပံုႏွိပ္စာအုပ္ေတြမွာ ဘယ္သူက ဘာပဲေရးေရး အထက္မွာ တင္ျပထားတာေတြကို ေခ်ပႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ရာမညတိုင္းနဲ႔ မြန္အေႀကာင္းသိခ်င္လွ်င္ မြန္တုိ႔ဌာေန ရာမည (မာမက သုေတသီ) စာအုပ္ကုိ ဖတ္ပါလို႔ အဲဒီမြန္ဆရာေတာ္က လမ္းညႊန္သြားခဲ့ပါတယ္။

ကၽြန္ေတာ့္အျမင္ေျပာရရင္ ျမန္မာ့သမိုင္းထဲက ဘုရင့္ဆီမွာ သူေကာင္းျပဳခံရတဲ့ မူဆလင္ေတြထဲမွာ အေစာဆံုးနဲ႔ အထင္ရွားဆံုးက ကုန္းေဘာင္ေခတ္ ေရႊေတာင္သာဂသူ ဦးႏု နဲ႔ အမရပူရျမိဳ႕၀န္ ကုလားဘိုင္ဆပ္ပဲျဖစ္မယ္ ထင္ပါတယ္။ သူ႔ထက္ေစာတဲ့ ေခတ္ေတြမွာ မူဆလင္မင္းမႈထမ္းေတြ အနည္းအက်ဥ္း ရွိေပမယ့္လို႔ ထင္ထင္ရွားရွား သူေကာင္းျပဳခံရတဲ့ မူဆလင္ ေလ့လာဖူးသေလာက္ မေတြ႕မိပါဘူး။ ရာဇ၀င္မွာကုလားလို႔ပါတိုင္း၊ နာမည္က ကုလားနာမည္နဲ႔ဆင္တိုင္း မူဆလင္ျဖစ္ရမယ္လို႔ အတင္းဆြဲစိလို႔ မရပါဘူး။ ဘရင္ဂ်ီကုလား၊ ဟိႏၵဴကုလားလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ကိုရဲရင့္သစၥာကိုးကားထားတဲ့ ဦးဖိုးက်ားရဲ့ ေခတ္မွီရာဇ၀င္အက်ဥ္းထဲက ဗ်တ္၀ိ၊ဗ်တၱညီေနာင္ဟာ မဟာေမဒင္ေတြျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါ ေဇာ္ဂ်ီဖို၀င္သားကို စားခဲ့တယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားတဲ့အတြက္ အျငင္းပြားစရာ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ၾကည့္ရတာ မင္းၾကီးမင္းေလးနတ္ ၀က္သားမၾကိဳက္တာနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ျပီး သူ႔အေဖဗ်တၱကို မူဆလင္လို႔ ယံုၾကည္သြားပံုရပါတယ္။ ၀က္သားမစားတာက မူဆလင္ေတြေလာက္ပဲ မစားတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဟိႏၵဴေတြလည္း မစားၾကပါဘူး။ ၀က္ကမစင္စားတဲ့အမ်ိဳးျဖစ္လို႔ ဟိႏၵဴေတြက ရံြရွာၾကပါတယ္။ တစ္ခုေတာ့ ရွိတာေပါ့ေလ။ မင္းၾကီးမင္းေလးနတ္ေတြက ၀က္သားစားရင္ ျပႆနာရွာတတ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ခါ ေရႊဖ်ဥ္းညီေနာင္ကို မူဆလင္ျဖစ္ေစခ်င္ရင္ေတာ့ မူဆလင္ေတြမွာ ၀က္သားစားတဲ့လူေတြကို ျပႆနာရွာတတ္တဲ့ အက်င့္ဆိုးတစ္ခုရွိတယ္ဆိုတာ ၀န္ခံလိုက္သလို ျဖစ္သြားတာေပါ့။ ဟုတ္ဘူးလား။

ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ကေတာ့ ဗ်တ္၀ိဗ်တၱ၊ ေရႊဖ်ဥ္းညီေနာင္ဇာတ္လမ္းကို ဒ႑ာရီအျဖစ္ပဲ သေဘာထားပါတယ္။ အလ္ဟာဂ်္ မုဖ္သီေဒါက္တာျမင့္သိန္း တဖြဖြေျပာေနတဲ့  ျမန္မာႏိုင္ငံ ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာႏိုင္ငံျဖစ္လာဖို႔ မူဆလင္ေတြအသက္နဲ႔ရင္းျပီး ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့တယ္ ဆိုတဲ့စကားက မေသခ်ာတဲ့ ပါးစပ္ရာဇ၀င္ကို ႏိုင္ငံေရးအျမတ္ထုတ္တာလို႔ပဲ ရႈျမင္မိပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ပုဂံဟာ အေနာ္ရထာ မတိုင္ခင္ကတည္းက ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာ ႏိုင္ငံျဖစ္ေနခဲ့တာပါ။ ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာကို ပုဂံဘယ္ကေနဆက္ခံသလဲဆိုေတာ့ သေရေခတၱရာ ပ်ဴႏိုင္ငံကေန ဆက္ခံပါတယ္။ သေရေခတၱရာျမိဳ႔ေဟာင္းမွာ တူးေဖာ္ေတြ႕ရွိရတဲ့ ေရွးေဟာင္းေက်ာက္စာေတြမွာ ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာ ပါဠိစာေပေတြနဲ႔ ေရးထိုးထားတာကို ေတြ႕ရွိရပါတယ္။ ဒီသမိုင္းအေထာက္အထားေတြကို ျပည့္ျပည့္စံုစံုေလ့လာခ်င္ရင္ေတာ့ သမိုင္းသုေတသီဘုန္းတင့္ေက်ာ္ရဲ့ ႏွစ္ေပါင္း(၂၀၀၀)ေက်ာ္ခဲ့ျပီျဖစ္ေသာ ျမန္မာ့သမိုင္း စာအုပ္မွာ ေလ့လာဖတ္ရႈႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီစာအုပ္ထဲက ေကာက္ႏုတ္ခ်က္ဓာတ္ပံုတခ်ိဳ႕ကို တင္ျပပါရေစ။

၁၉၂၆ ခုႏွစ္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေရွး/သု အရာရွိ ခ်ားဒူးရြိဳင္ဇယ္ လက္ထက္မွာ သေရေခတၱရာၿမိဳ႕ေဟာင္း ဦးခင္ဘ ယာခင္းအတြင္းရွိ ေစတီငုတ္တိုကို တူးေဖၚရာ ေရႊေပခ်ပ္ အခ်ပ္၂၀ ရရွိခဲ့သည္။ ထိုေရႊေပခ်ပ္မ်ား ေပၚမွာ ဗုဒၶေခတ္ႏွင့္ အေသာကေခတ္သံုး ျဗဟၼီပြား အကၡရာမ်ားျဖင့္ ေထရဝါဒဆိုင္ရာ (သုတ္၊ ဝိနည္း၊ အဘိဓမၼာ) ေကာက္ႏႈတ္ခ်က္မ်ား ေရးထိုးထားပါသည္။



http://tharwagyi.blogspot.com

ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာ ပုဂံမွာရွိေနျပီးသားျဖစ္လို႔ ဗ်တၱအေနနဲ႔ တကူးတက သထံုထိသြားျပီး ပိဋကတ္သံုးပံုပင့္စရာ လိုပါအုန္းမလား။ မင္းၾကီးမင္းေလးကို တကယ္ရွိခဲ့တယ္လို႔ လက္ခံမယ္ဆိုရင္ တျခား ၃၇မင္းနတ္ေတြကိုလည္း ျမန္မာျပည္ကမူဆလင္ေတြ လက္ခံသင့္တာေပါ့။ အဲဒီလိုဆိုရင္ေတာ့ နတ္ကေတာ္ေတြ ေတာ္ေတာ္ေပ်ာ္ၾကပါလိမ့္မယ္။

ဗိုလ္မွဴးဘရွင္ရဲ့ တင္ျပခ်က္တခ်ိဳ႕ကို စိတ္ထင္ရာေလွ်ာက္ေရးတဲ့သမိုင္းလို႔ ေ၀ဖန္လိုက္တဲ့အတြက္ ကိုရဲရင့္သစၥာ ခံရခက္သြားပံုရပါတယ္။ အဲဒီလိုေရးရတာကလည္း အဲဒီတုန္းက ကၽြန္ေတာ့္ေလ့လာမိသေလာက္ အခ်က္အလက္ေတြကို အေျခခံျပီး ေကာက္ခ်က္ခ်ခဲ့တာပါ။ အေစာပိုင္း ျပန္ၾကားခ်က္ေတြမွာ အေထာက္အထား မခိုင္လံုဘူးဆိုျပီး သမိုင္းပညာရွင္ ဦးခင္ေမာင္ေစာကို ကိုရဲရင့္သစၥာ ေ၀ဖန္ခဲ့တာေမ့ေနျပီ ထင္ပါတယ္။  “ပညာရွင္တစ္ဦးျဖစ္ရဲ့သားနဲ႕ ဘာေၾကာင့္မ်ား အဲဒီလို မဟုတ္မမွန္ ရည္ညႊန္းေရးသားခဲ့တာပါလဲ ကြၽန္ေတာ္ မစဥ္းစားဝံ့ပါ”  ဆိုတဲ့ စာေၾကာင္းေလး မွတ္မိမယ္လို႔ ယူဆမိပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက ကိုရဲရင့္သစၥာ ကျပသြားတဲ့ အလိုက္ေလးအတိုင္းပဲ ကၽြန္ေတာ္ ဆိုင္းျပန္တီးၾကည့္တာပါ။ ျပဳစုတဲ့စာကို ေ၀ဖန္တာျဖစ္ျပီး ပုဂၢိဳလ္ေရးေစာ္ကားတာ မပါတဲ့အတြက္ အဲဒီတုန္းက ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ ဘယ္လိုမွ သေဘာမထားခဲ့ပါဘူး။ ကိုရဲရင့္သစၥာအေနနဲ႔လည္း ကၽြန္ေတာ့္ရဲ့ေ၀ဖန္ခ်က္အေပၚ အဲလိုပဲ သေဘာထားေပးေစခ်င္ပါတယ္။ ဗိုလ္မွဴးဘရွင္နဲ႔ ဦးၾကည္တို႔ႏွစ္ေယာက္ရဲ့ သမိုင္းကုလားဖန္ထိုးကြက္ေတြထဲမွာ ေလာေလာဆယ္ ကၽြန္ေတာ့္လက္ထဲမွာ ဗိုလ္မွဴးဘရွင္ေရးထားတာေလာက္ပဲ သက္ေသျပစရာရွိေနပါတယ္။ ဦးၾကည္ေရးတဲ့ The Essential History of Burma စာအုပ္ကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ရွာမေတြ႕ေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အြန္လိုင္းေပၚက အကိုးအကားတစ္ခုမွာ ဦးၾကည္ရဲ့ အဲဒီစာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၁၆၀မွာ ခုလိုေရးထားတယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားတာ ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။
“The superior morality of those devout Muslims attracted large number of people towards Islam who embraced it en masse.” ျမန္မာ့သမိုင္းမွာ ဒီလိုအျဖစ္အပ်က္မ်ိဳး တကယ္ရွိခဲ့သလားဆိုတာ စာဖတ္သူေတြပဲ သံုးသပ္ၾကည့္ၾကပါ။ ေလာေလာဆယ္ ကၽြန္ေတာ့္လက္ထဲမွာ ရွိတဲ့  ဗိုလ္မွဴးဘရွင္ သမိုင္းေတြကို ဘယ္လို ကုလားဖန္ထိုးခဲ့လဲဆိုတဲ့ သက္ေသအေထာက္အထားေတြကို  ၾကည့္ၾကရေအာင္ပါ။ အဲဒီအခ်က္မတိုင္ခင္ ကိုရဲရင့္သစၥာရဲ့ ေဆြးေႏြးခ်က္ကို အရင္တင္ျပခြင့္ျပဳပါ။

ဗိုလ္မႉးဘရွင္ေရးတဲ့ အိႏၵိယစစ္တပ္ ရဲ့ တပ္ တစ္တပ္ ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ထဲ လာေရာက္ခိုလႈံခဲ့တဲ့ သမိုင္းေၾကာင္း က ဆရာၾကီး  D.G.E Hall ရဲ့ Early English Intercourse with Burma စာမ်က္ႏွာ (၁၄၄) မွာ ပါရွိပါတယ္။ အဂၤလိပ္ပိုင္ အေရွ႕အိႏၵိယ ကုမၸဏီနဲ႔ မဂိုမင္း ဩရန္ဇစ္ တို႕ဟာ 1689 ခုႏွစ္မွာ တိုက္ပြဲျဖစ္ပြါးခဲ့ပါတယ္။ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ စစ္ရံႈးပါတယ္။ အဲဒီ ခုႏွစ္မွာဘဲ အိႏၵိယ မဒရပ္ မွာ ေဘးဒုကၡဆိုက္ေရာက္ပါေသးတယ္။ ကုမၸဏီဝန္ထမ္းေတြ နဲ႔ အဂၤလိပ္လူမ်ိဳး အရာရွိမိသားစုေတြ ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ကို ေျပာင္းေရႊ႕ အေျခခ် ေနထိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ဗိုလ္မႉးဘရွင္ က စေနမင္းလက္ထက္လို႔ ဆိုထားေပမဲ့၊ D.G.E Hall ရဲ့ အထက္ပါ ေဖာ္ျပခ်က္ ခုႏွစ္ အရ၊ ၁၆၈၈-၈၉ ဟာ စေနမင္းရဲ့ ခမည္းေတာ္ မင္းရဲေက်ာ္ထင္ က ထီးနန္းကိုစိုးစံေနခ်ိန္ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဗိုလ္မႉး ဘရွင္ရဲ့ ေဖာ္ျပခ်က္ မွာ "စေနမင္း" လို႔ ပါရွိတဲ့ အတြက္၊ မင္းအမည္လြဲမွားေနတယ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္ေလာေလာဆယ္ ယူဆပါတယ္။

ဒီေခ်ပခ်က္ကိုၾကည့္ရင္ ကိုရဲရင့္သစၥာဟာ ကၽြန္ေတာ္အေထာက္အထားေပးခဲ့တဲ့ ဓာတ္ပံုထဲက ဗိုလ္မွဴးဘရွင္ေရးထားတဲ့စာကို ေသခ်ာမဖတ္ပဲ ျပန္ၾကားလိုက္တယ္လို႔ ယူဆမိပါတယ္။ ေသခ်ာဖတ္ျပီးမွ လိုရာဆြဲျပန္ၾကားတာဆိုရင္ေတာ့ မေျပာတတ္ေတာ့ပါဘူး။ ဗိုလ္မွဴးဘရွင္က အဂၤလိပ္ပိုင္ အေရွ႕အိႏၵိယ ကုမၸဏီနဲ႔မဂိုမင္း ဩရန္ဇစ္တို႔ဟာ ၁၆၈၉ ခုႏွစ္မွာ တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားခဲ့တယ္လို႔ လံုး၀မေရးထားပါဘူး။ မဂုိမင္းဆက္နန္းဆက္ခံမႈစစ္ပြဲစစ္ရံႈးျပီး တပ္ပ်က္လာတဲ့ စစ္သားေတြဟာ စေနမင္းလက္ထက္အင္း၀ကို လာေရာက္ခိုလံႈတယ္လို႔ အတိအလင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။  ကိုရဲရင့္သစၥာက  စေနမင္း ဟာ ၁၆၉၈ ကေန ၁၇၁၄ အထိ စိုးစံခဲ့ပါတယ္  လို႔ဆိုခဲ့ပါတယ္။ မဂိုနန္းလုပြဲမွာေအာ္ရန္ဇစ္ကို ရႈံးခဲ့တဲ့ရွာရူဂ်ာဟာ ၁၆၆၀ခုႏွစ္မွာ ရခိုင္ဘုရင္စႏၵသုဓမၼထံ လာေရာက္ခိုလံႈေၾကာင္း၊ ေနာက္ပိုင္း သမီးေတာ္ေၾကာင့္ ျပႆနာတက္ခဲ့ရာကစၿပီး ရခိုင္-မဂိုစစ္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၆၆၆ခုကစၿပီး စစ္တေကာင္းေဒသကိုရခိုင္ေတြ မပိုင္ေတာ့ေၾကာင္း  ရာဇဝင္က်မ္းေတြမွာေရးထားတာကို ဒီဖက္ေခတ္သမိုင္းပညာရွင္ေတြကလည္း လက္ခံၾကပါတယ္။ ဗိုလ္ဘရွင္ ေရးတဲ့ မဂုိမင္းဆက္ နန္းဆက္ခံမႈစစ္ပြဲစစ္ရံႈးျပီး တပ္ပ်က္လာတဲ့ စစ္သားေတြဆိုတာ ကမၻာ့သမိုင္းဆရာေတြ လက္ခံထားတဲ့ သမိုင္းမွန္ထက္ အနည္းဆံုး အႏွစ္ေလးဆယ္ ၀န္းက်င္ေလာက္ ေနာက္က်ေနပါတယ္။ ကိုရဲရင့္သစၥာယူဆထားသလို မင္းနာမည္တင္မွားတာ မဟုတ္ဘူး ခင္ဗ်။ အကုန္မွားေနတယ္။ ဗိုလ္မွဴးဘရွင္ေရးထားတာက ကုလားစစ္သားေတြ၊မူဆလင္ေတြ။ အဂၤလိပ္မိသားစုေတြ မဟုတ္ဘူး။ စေနမင္းလက္ထက္မွာ အိႏိၵယနန္းလုပြဲျဖစ္ခဲ့တယ္ဆိုတာနဲ႔ အဲဒီကစစ္သားေတြ ျမန္မာျပည္လာခိုလံႈခဲ့တယ္လို႔ အေထာက္အထားတစ္စံုတစ္ရာမရွိပဲ တထစ္က်ေျပာလို႔ရပါ့မလား။ ခုေခတ္လို Air India တို႔ PIA တို႔ မေပၚေသးေတာ့ မဂိုစစ္တပ္က ကုလားေတြ တစ္ေထာင့္တစ္ညပံုျပင္ေတြထဲကလို ေကာေဇာပ်ံစီးျပီး အင္း၀ထိေရာက္လာၾကသလား မေျပာတတ္ေတာ့ပါဘူး။ ပသီဆိုတာ အဂၤလိပ္ကေန ဆင္းသက္လာတယ္ဆိုတာ ဗိုလ္မွဴးဘရွင္ရဲ့ သမိုင္းကိုဖတ္မွပဲ သိလိုက္ရေတာ့တယ္။ ေအာက္မွာ ဗိုလ္မွဴးဘရွင္နဲ႔ D.G.E Hall ရဲ့ သမိုင္းႏွစ္ခုကို ယွဥ္ျပထားပါတယ္။ ဒီတစ္ခါေတာ့ ေသခ်ာဖတ္ေပးပါ။


ဗိုလ္မွဴးဘရွင္ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္သမိုင္း စာမ်က္ႏွာ၂၁၀-၂၁၁

ဒီဟာကေတာ့ ကိုရဲရင့္သစၥာကိုးကားတင္ျပထားတဲ့ D.G.E Hall ရဲ့ Early English Intercourse with Burma စာမ်က္ႏွာ ၁၄၄ ျဖစ္ပါတယ္။



ရာဇ၀င္ထဲမွာ ကုလားလို႔ပါတိုင္း မူဆလင္ျဖစ္တယ္လို႔ ႏိုင္ငံျခားသားေတြထင္ေအာင္ ဗိုလ္မွဴးဘရွင္ ကုလားဖန္ထိုးခဲ့တဲ့ အထင္ရွားဆံုး သက္ေသအေထာက္အထားကေတာ့ အေပၚမွာတင္ျပခဲ့တဲ့အတိုင္းပါပဲ။ ကၽြန္ေတာ္သံသယ၀င္တာ မလြန္ပါဘူးေနာ္။ ေညာင္ျမစ္တူးရင္း ပုတ္သင္ဥေတြ ေပၚေပၚလာေတာ့ ဒီစာစုကို ကၽြန္ေတာ္တင္ဖို႔  အားနာနာနဲ႔ လက္တြန္႔မိတာ အမွန္ပါပဲ။ လြန္ခဲ့တဲ့ သံုးေလးလေလာက္ကတည္းက ေရးျပီးခဲ့ေပမယ့္ မတင္ခင္ ေသခ်ာျပန္စီစစ္ဖို႔ စိတ္မပါေတာ့လို႔ ပစ္ထားခဲ့တာ ဒီေန႔အထိပါ။ အေၾကြးတစ္ခုလိုျဖစ္ေနခဲ့တဲ့ ဒီစာစုကို ဒီေန႔မွ ျပန္စီစစ္ျပီး လက္စသတ္လိုက္ရပါတယ္။ စကားမစပ္ တစ္ခုေလာက္ေျပာပါရေစ။ ေခတ္အဆက္ဆက္ တိုင္းရင္းသားျဖစ္ဖို႔ နည္းလမ္းမ်ိဳးစံုနဲ႔ ၾကိဳးပမ္းခဲ့တဲ့၊ ခုလည္း ၾကိဳးပမ္းေနဆဲျဖစ္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြရဲ့ လံု႔လ၀ီရိယကိုေတာ့ တကယ္ပဲခ်ီးက်ဴးမိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တိုင္းရင္းသားအဂၤါရပ္ေတြနဲ႔ျပည့္စံုဖို႔က ဘုရားသခင္ဖန္ဆင္းေပးရင္ေပး၊ အဲလိုမွမဟုတ္ရင္ ဘယ္ေလာက္ပဲကုလားဖန္ထိုးထိုး အက်ိဳးထူးမွာမဟုတ္ဘူးဆိုတာေလး ေျပာခဲ့ခ်င္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးအေနနဲ႔ ကၽြန္ေတာ့္ကို သမိုင္းဆိုင္ရာ ဗဟုသုတေတြအမ်ားၾကီးရလာေအာင္ ေဆြးေႏြးေပးခဲ့တဲ့ ကိုရဲရင့္သစၥာကို ေက်းဇူးအထူးတင္ရွိေၾကာင္း ေျပာၾကားရင္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ့ ႏွစ္ခ်ိဳ႕ေနျပီျဖစ္တဲ့ သမိုင္းေဆြးေႏြးမႈကို နိဂံုးခ်ဳပ္လိုက္ပါတယ္။ အျပည့္အစံုဖတ္ရႈေလ့လာလိုသူေတြအတြက္ မၾကာခင္ Pdf ေဒါင္းယူဖတ္ရႈလို႔ရေအာင္ စီစဥ္ေပးပါ့မယ္။


ျမတ္သိန္းထြန္း (ဘြရွင္)

၀ံသာႏု

လိုအပ္တဲ့အေထာက္အထားတခ်ိဳ႕ ရရွိေအာင္ တဖက္တလမ္းက ရွာေဖြေပးခဲ့တဲ့ အန္တီေဒၚသန္းေစာ၊ တူမငယ္ လင္းပိုင္နဲ႔မယ္ပိုးနဲ႔ ေဖ့ဘုတ္ေပၚက ေဆြးေႏြးေဖာ္သူငယ္ခ်င္းေတြကို အထူးပဲေက်းဇူးတင္ရွိပါတယ္