ရခုိင္ေက်ာက္သားပန္းကန္ျပားတစ္ခ်ပ္အား သမုိင္းအျမင္ျဖင္႔သုံးသပ္ၾကည့္ျခင္း

ရခုိင္ေက်ာက္သားပန္းကန္ျပားတစ္ခ်ပ္အား သမုိင္းအျမင္ျဖင္႔သုံးသပ္ၾကည့္ျခင္း
*******************************************************************
===============================================
ေျမာက္ဦးေခတ္(AD 1430-1784) ေလ႔လာခ်ည္းကပ္ၾကည္႔ျခင္း။
===========================================
ဤေက်ာက္ပန္းကန္ျပားႀကီး၏သမုိင္းကုိ ေျခရာခံၾကည့္ရလွ်င္ ရခုိင္သမုိင္းတြင္ ထင္ရွားခဲ႔သည္႔ ေျမာက္ဦးေခတ္အတြင္း လူတုိ႔ အသုံးျပဳခဲ႔ၾကေသာ လူ႔အသုံးအေဆာင္ပစၥည္းမ်ားကုိ ဦးစြာခ်ည္းကပ္ စဥ္းစား ရေပမည္။ယေန႔ေျမာက္ဦးနယ္တ၀ုိက္တြင္ သမုိင္း ရုပ္ၾကြင္း မ်ားအျဖစ္ ေတြ႔ရွိရေသာ ဘုရားပုထုိး ေစတီ မ်ား၊ သာသနိကအေဆာက္ဦးမ်ား၊ နန္းေတာ္ ႏွင္႔ ၊ၿမိဳ႕ရုိးတုိ႔သည္ ေျမသားကုိ ပုံသြင္းၿပီး မီးဖုတ္ထား ေသာ အုဋ္မ်ားျဖင္႔ တည္ေဆာက္ထားၾကသည္ကုိ အမ်ားအားျဖင္႔ းေတြ႔ျမင္ရ ပါ သည္။ ေျမာက္ဦးေခတ္ တြင္ ေရႊ၊ေငြ၊ေၾကး၊ရြံေျမမ်ားကုိ လုိရာ ပုံသြန္းလုပ္သည္႔ အတတ္ပညာမ်ား ထြန္းကားေနၿပီျဖစ္ေသာေၾကာင္႔ လူ႔ အသုံ းအေဆာင္ ပစၥည္း တစ္ခုျဖစ္သည့္ ပန္းကန္ျပားမ်ားကုိ ေလ႔လာရာတြင္လည္း ေရႊပန္းကန္ ၊ေငြပန္းကန္၊ ေၾကးပန္းကန္၊ ေႀကြပန္းကန္ ၊ေျမ ပန္း ကန္ မ်ားသာ အေတြ႔ရမ်ားသည္ကုိ ေထာက္ရႈလွ်င္ ဤေက်ာက္ပန္းကန္ျပားသည္ ေျမာက္ဦးေခတ္လူ႔တုိ႔ အသုံးျပဳခဲ႔ေသာ ပန္းကန္ ျပား(ေလာင္ဗြန္း) မျဖစ္ ႏုိင္ဟု ေကာက္ခ်က္ဆြဲ သုံးသပ္ရမည္ျဖစ္ ပါသည္။
**
ေလးၿမိဳ႕ေခတ္ (AD 816-1430) ေလ႔လာခ်ည္းကပ္ၾကည္႔ျခင္း။

========================================
ေလးၿမိဳ႕ေခတ္ထြန္းကားခဲ႔ေသာ ေလးၿမိဳ႕ျမစ္ ၀ဲ ယာ တစ္ေလ်ာက္ ၊ဘုရားဆင္းထုေတာ္မ်ား၊ ေစတီပုထုိးမ်ား ၊သမုိင္းရုပ္ၾကြင္းမ်ားကုိ ခ်ည္းကပ္ ေလ႔လာၾကည္႔ရာတြင္လည္း ေရႊ၊ေငြ၊ေၾကး၊ ၊မီးဖုတ္အုဋ္မ်ားျဖင္႔ ျပဳလုပ္သုံး စြဲ ခဲ႔ၾကသည္ကုိ လက္ရွိ က်န္ရွိေနေသးေသာ သမုိင္းရုပ္ၾကြင္းမ်ားက သက္ေသခံေနေပသည္။ ထုိေၾကာင္႔ ေလးၿမိဳ႕ေခတ္တြင္ ေၾကး သြန္းအတတ္ ပညာ၊ ရြံေျမမ်ားကုိ လုိရာပုံသြင္းကာ မာေက်ာေအာင္ မီးဖုတ္ၿပီး ျပဳလုပ္သည္႔ အတတ္ ပညာမ်ားထြန္းကား ေနၿပီျဖစ္ ေသာ ေၾကာင္႔ လူ႔အသုံး အေဆာင္ပစၥည္းတစ္ခုျဖစ္သည္႔ အုိးခြက္ပန္းကန္ မ်ားကုိ လည္း မီးဖုတ္ထားသည္႔ ပစၥည္းမ်ားသာျဖစ္ဖုိ႔မ်ားသည္။ ေက်ာက္ ပန္းကန္ျပားမ်ား ျပဳလုပ္သုံးစြဲသည္မွာ မျဖစ္တန္ရာ၊ထုိေၾကာင္႔ ဤေက်ာက္ပန္း ကန္ျပားသည္ ေလးၿမိဳ႕ေခတ္တြင္ သုံးစြဲခဲ႔သည္ မွာလည္း မဟုတ္ႏုိင္ဟု ေကာက္ခ်က္ ဆြဲမည္ဆုိပါက မွားမည္ဟု ေျပာ၍ရမည္မဟုတ္ေပ။
***
ေ၀သာလီေခတ္(AD 326-816 ) ေလ႔လာခ်ည္းကပ္ၾကည္႔ျခင္း။
==========================================
ေ၀သာလီေခတ္သမုိင္းရုပ္ၾကြင္းမ်ားကုိ ေလ႔လာၾကည္႔ရာ တြင္လည္း ေ၀သာလီေခတ္တြင္ သြန္းလုပ္ခဲ႔သည္႔ စႏၵမုနိဘုရားဆင္းထုေတာ္ (ယခုေျမာက္ဦးၿမိဳ႕)ႏွင္႔ ေ၀သာလီၿမိဳ႕ရုိးမ်ား၊နန္းေတာ္ရာမ်ားကုိ ေလ႔လာ ၾကည္႔ျခင္း အားျဖင္႔ ထုိေခတ္တြင္လည္း ေၾကးသြန္းအတတ္ပညာ ႏွင္႔ ရြံ႔ေျမမ်ားကုိ လူ႔အသုံးအေဆာင္ ပစၥည္းတစ္ခုျဖစ္ ေအာင္ လုိရာပုံ သြန္း လုပ္ကာ မာေက်ာေအာင္ မီးဖုတ္ၿပီး ျပဳလုပ္သုံးစြဲသည္႔အတတ္ ပညာမ်ား ထြန္းကား ေနၿပီး ျဖစ္သည္ကုိ ေ၀သာလီၿမိဳ႕ရုိးတံတုိင္း ႏွင္႔ ေျမအုိးခြက္ ကြဲက သမုိင္းသက္ေသခံေနပါသည္။ထုိေၾကာင္႔ မီးဖုတ္ အတတ္ ပညာ ထြန္းကားေနၿပီးျဖစ္ေသာ ေ၀သာလီေခတ္တြင္ ေက်ာက္သားကုိ အခ်ိန္ ၾကာျမင္႔ စြာ ပန္းကန္ျပား ပုံရေအာင္ ထြင္းထု ျပဳလုပ္သုံးစြဲၾက မည္မွာ မျဖစ္ႏုိင္ရာဟု မွတ္ယူႏုိင္ ပါသည္။
****
တတိယဓည၀တီေခတ္(BC 580 –AD 326 ) ေလ႔လာခ်ည္းကပ္ၾကည္႔ျခင္း။
================================================ ရခုိင္ရာဇ၀င္မွာ ထင္ရွားခဲ႔သည္႔ စႏၵသူရိယဘုရင္ ၊ဗုဒၶဘုရားရွင္အား ဓည၀တီျပည္သုိ မေနာ စိတ္ျဖင္႔ပင္႔ေလ်ာက္ၾကြ ေရာက္ေစ သည္႔ဘုရင္၊ မဟာမုနိရုပ္ရွင္ေတာ္ကုိ သြန္းလုပ္ခဲ႔သည္႔ ဘုရင္၊ တတိယ ဓည၀တီ ေခတ္ကုိ စတင္ခဲ႔သည္ဘုရင္၊ ရခုိင္ျပည္သူ သား မ်ားအား ဗုဒၶဘာသာႏွင္႔ စတင္မိတ္ဆက္ေပးခဲ႔သည္႔ ဘုရင္၊ ရခုိင္ျပည္ သူ/သားမ်ားအား သရဏာဂုံတည္ေစသည္႔ဘုရင္ ထုိဘုရင္ စႏၵသူရိယ တည္ထားခဲ႔ေသာ မဟာမုနိ ရုပ္ရွင္ ေတာ္ႏွင္႔ တတိယဓည၀တီ အုဋ္ၿမိဳ႕ရုိးႏွင္႔ နန္းေတာ္ရးက အထင္အရွား လက္ဆုပ္လက္ကုိင္ ျမင္ေတြ႔ႏုိ္င္ေသးသည္။ထုိ ၿမိဳ႕ရုိးေအာက္ ေျမႀကီးထဲမွ ထြက္ေပၚလာေသာ အုိးခြက္ကြဲမ်ားကလည္း ထုိေခတ္ထုိအခါက လူတုိ႔အသုံးအေဆာင္ ပစၥည္း မ်ားျဖစ္သည့္ အုိးခြက္ပန္းကန္ မ်ားသည္ ရြံ႕ေျမကုိ လုိရာပုံသြင္းကာ မာေက်ာေအာင္ မီးဖုတ္၍ အသုံးျပဳခဲ႔ၾက သည္ကုိ လွစ္ျပေနပါသည္။မီးဖုတ္၍ လူအသုံးအေဆာင္ ပစၥည္းမ်ား ျပဳလုပ္ တတ္ေသာ အတတ္ပညာ ထြန္းကား ေနၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း သက္ေသ ခံေနပါသည္၊ထုိေၾကာင္႔ ဤေက်ာက္ပန္းကန္ျပားသည္ တတိယ ဓည၀တီ ေခတ္တြင္ ျပဳလုပ္သုံးစြဲ ခဲ႔သည္မွာလည္း မျဖစ္ႏုိင္ဟု ယူဆေပသည္။
*****
ပ-ဒု ဓည၀တီေခတ္ (BC 3325-580) ေတြးေမွ်ာ္ၾကည္႔ျခင္း ။ ။ ။
========================================
ပထမဓည၀တီ ကုိ မာရယုမင္းသည္ ေက်ာက္စုိင္ ေက်ာက္ သား မ်ားအတိျပီးသည္႔ ၿမိဳေတာ္ကုိတည္သည္ဟု၄င္း၊ ဒုတိယဓည၀တီ ကံရာဇာႀကီးမင္းသည္ နီလာပန္းေတာင္ ၊ေက်ာက္ ပန္းေတာင္းၿမိဳ႕ကုိ ေက်ာက္ေတာင္ထိပ္တြင္ တည္သည္ဟု ေျပာစမွတ္ျပဳၾကသည္၊ ယေန႔ထက္တုိင္ ထုိေက်ာက္တုံး ေက်ာက္စုိင္မ်ားျဖင္႔ တည္ထားခဲ႔သည္႔ၿမိဳ႕မ်ားကုိ ရွာေဖြေဖၚထုတ္သည္႔ သုေတသန မ်ားမလုပ္ႏုိင္ၾကေသးပါ။ နိဂုံးခ်ုပ္အေနျဖင္႔္ ဤေက်ာက္ပန္းကန္ျပားသည္ ေျမသား ရြံ႕မ်ားကုိ လူအသုံးအေဆာင္ပစၥည္းအျဖစ္ လုိရာပုံသြင္းကာ မာေက်ာေအာင္ မီးဖုတ္ သုံးစြဲသည္႔ အတတ္ပညာမထြန္းကားေသး သည္႔ကာလမွေသာ္၄င္း၊ေရွးဦးရခုိင္ျပည္ရွိ ရခုိင္လူမ်ိဳးမ်ား သုံးစြဲခဲ႔ေသာ ၊သမုိင္းတန္ဖုိးႀကီး မားေသာ၊ ရခုိင္သမုိင္းတြင္ ကြင္းဆက္ ျပတ္ေနေသာ ပထမ ဓည၀တီ ၊ဒုတိယဓည၀တီ ေခတ္မ်ားကုိ ေလ႔လာဖုိ႔ မီးေမာင္းထုိးျပေနေသာ ေက်ာက္ပန္းကန္ျပား တစ္ခ်ပ္ျဖစ္မည္ ဟု သုံးသပ္တင္ျပလုိက္ရပါသည္။
ဦးေမာင္ျဖဴ (ႀကီြတဲကၽြန္း)
16.6.2018