ဂုဏ္ယူစရာေကာင္းေသာ ရခုိင္ဒဂၤါးမ်ား

ဂုဏ္ယူစရာေကာင္းေသာ ရခုိင္ဒဂၤါးမ်ား

**************************************

                      ယေန႔ ျမန္မာႏုိင္ငံဟုေခၚေသာ နယ္ေျမအ၀ုိင္းအ၀န္းအတြင္း၌ ေရွးအခါက ရခုိင္၊မြန္၊ပ်ဴ၊ဗမာ လူမ်ိဳးအသီးသီးတုိ႔သည္ ကုိယ္႔ထီး ကုိယ႔္နန္း ႏွင္႔ တခမ္းတနား ေနလာခဲ႔ၾကေသာ လူမ်ိဳးမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ထုိကဲ႔သုိ႔ ကုိယ္႔ထီးကုိယ္႔နန္း ကုိယ္႔ဘုရင္စနစ္ျဖင္႔ ေနထုိင္လာခဲ႔ၾကေသာ လူမ်ိဳးမ်ားတြင္ တုိင္းကားျပည္ရြာ စည္ပင္သာယာ၀ေျပာေရးအတြက္  ေရာင္း၀ယ္ေဖာက္ကား စီးပြားလုပ္ၾကရာတြင္ ျဖတ္ေတာက္ရန္မလုိဘဲ တစ္ေျပးညီ သုံးစြဲႏုိင္ရန္ ေရႊဒဂၤါး ေငြဒဂၤါးမ်ားကုိ တုိင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ ဘုရင္မင္းတုိ႔သည္  အာမခံကာ ခပ္ႏွိပ္ သြန္းလုပ္ သုံးစြဲခဲ႔ၾကသည္။

         ထုိသုိ႔ ေရွးက လူမ်ိဳးအသီးသီးတုိ႔၏ သက္ဦးဆံပုိင္ဘုရင္မ်ား ထုတ္လုပ္သုံးစြဲခဲ႔ၾကသည့္ ေရႊဒဂၤါး၊ ေငြဒဂၤါး၊ ေၾကး ဒဂၤါး၊ ခဲဒဂၤါး၊ သံဒဂၤါးမ်ားအထဲတြင္ ရခုိင္ျပည္မွ ရခုိင္ဘုရင္မ်ားခပ္ႏွိပ္ခဲ႔ေသာ ေရႊဒဂၤါး၊ေငြဒဂၤါးမ်ားသည္ တမူထူးျခားၿပီး၊ ေခတ္ၿပိဳင္ဒဂၤါးမ်ားႏွင္႔ ႏိႈင္းယွဥ္လ်င္ စံထားေလာက္ေသာ ဒဂၤါးမ်ားျဖစ္သည္ဟုဆုိႏုိင္ေပသည္။ ေခတ္ျပဳိဳင္ဒဂၤါးမ်ားစြာထဲတြင္ အဘယ္ေၾကာင္႔ ရခုိင္ဘုရင္မ်ားခပ္ႏွိပ္ေသာ  ရခုိင္ဒဂၤါးမ်ားက ထူးကဲစြာ စံထားရ သနည္း၊ အျခားေသာ လူမ်ိဳးတုိ႔ ၏ ဘုရင္မင္းမ်ားခပ္ႏွိပ္ေသာ ဒဂၤါးမ်ားက အဘယ္ေၾကာင္႔ စံမ၀င္သနည္းဟု ေမးစရာရွိေပလိမ္႔သည္။  အေၾကာင္းရင္းမွာ -

 

ပ်ဴဒဂၤါး

ပ်ဴေခတ္- တေကာင္း၊ဟန္လင္း၊ဗိႆႏိုး၊သေရေခတၱရာ တုိ႔တြင္ ေတြ႔ရေသာ ပ်ဴဒဂၤါးဟု ေခၚေ၀ၚသမုတ္ သတ္မွတ္ထားၾကေသာ ေရႊဒဂၤါး၊ ေငြဒဂၤါးမ်ား၌  မင္းအမည္၊ ခပ္ႏွိပ္သည့္သကၠရာဇ္တုိ႔ မပါရွိေပ၊ ထုိ႔ေၾကာင္႔ ထုိဒဂၤါးမ်ားကုိ ဘယ္ဘုရင္မင္းက မည္သည့္ခုႏွစ္တြင္ မည္သည့္တုိ္င္းျပည္ကုိ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ႔စဥ္က ခပ္ႏွိပ္ခဲ႔သည္ဟု သုေတသနရႈေဒါင္႔ (၀ါ) ပညာရွင္မ်ားလက္ခံႏုိင္ေလာက္ေအာင္ ခုႏွစ္သကၠရာဇ္၊ မင္းအမည္တုိ႔ကုိ အတိအက် ေျပာရန္(၀ါ) ခ်ျပရန္ လြန္စြာ ခဲ႔ယဥ္းလွေပသည္။ ခ်ျပလွ်င္လည္း မွန္းဆခ်က္သာျဖစ္ေပလိမ္႔မည္။  (ပုံ-၁)

          ယေန႔အခ်ိန္ထိ ေတြ႔ရွိၿပီးေသာ  ပ်ဴေခတ္ ေက်ာက္စာတစ္ခ်ိဳ႕တြင္ မင္းအမည္အခ်ိဳ႕ ေတြ႔ရွိရေသာ္လည္း ပ်ဴေခတ္ဒဂၤါးဟု သမုတ္ထားၾကေသာ ဒဂၤါးမ်ားတြင္ မင္းအမည္မပါ ေသာေၾကာင္႔ ထုိဒဂၤါးမ်ားကုိ မည္သည့္မင္း ခပ္ႏွိပ္ခဲ႔သည္ဟု ေျပာရန္ ခက္ခဲလွေပသည္။ ပ်ဴဒဂၤါးဟု ေခၚေနၾကေသာ ဒဂၤါးမွာ၌ မင္းအမည္ ခုႏွစ္သကၠရာဇ္ မပါေသာေၾကာင္႔  ထုိဒဂၤါးမ်ားကုိ တစ္ခ်ိဳ႕ေသာ စာအုပ္စာတမ္းမ်ားတြင္ ဖူနန္ဒဂၤါးမ်ားဟုလည္း ေဖာ္ျပၾကသည္ ကုိေတြ႔ရသည္။

 

မြန္ဒဂၤါးမ်ား

                     ေရွးက မြန္တုိ႔ဌာေနဟု ေခၚေ၀ၚသတ္မွတ္ၾကေသာ  ဒါြရာ၀တီ၊ သု၀ဏၰဘူမိ၊ က်ိဳက္ထုိ၊ သထုံ၊ ဟံသာ၀တီ(၀ါ)ပဲခူး ဘုရင္ေနျပည္ေတာ္မ်ားမွ ဘုရင္မ်ား ခပ္ႏွိပ္ခဲ႔ေသာ ေရႊဒဂၤါး၊ ေငြဒဂၤါး၊ ခဲဒဂၤါးမ်ားတြင္လည္း မင္းအမည္၊ ခုႏွစ္သကၠရာဇ္တုိ႔ ပါရွိသည္ကုိ မေတြ႔ရေပ။ ခရုသင္းရုပ္၊ ဟသၤာရုပ္ႏွင္႔ အျခားေသာ အရုပ္မ်ား၊ သေကၤတမ်ားသာပါရွိၾကသည္။ (ပုံ-၂)

                  ထုိ႔ေၾကာင္႔ အဆုိပါ မြန္ဒဂၤါးမ်ားဟု ေခၚေ၀ၚသတ္မွတ္ထားၾကေသာ ဒဂၤါးမ်ားကုိ မည္သည့္ခုႏွစ္က မည္သည့္္ ဘုရင္မင္း ခပ္ႏွိပ္ခဲ႔သည္ဟု အတိအက် ေျပာရန္(၀ါ) ပညာရွင္မ်ားလက္ခံႏုိင္ေလာက္ေအာင္ ခုိင္လုံ စြာ ခ်ျပဖုိ႔ရန္ လြန္စြာခက္ခဲ႔ေပသည္။

 (ျခြင္းခ်က္-သု၀ဏၰဘူမိေခတ္ ဒဂၤါးဟု ေခၚေ၀ၚၾကေသာ ဒဂၤါးတစ္ခ်ိဳ႕တြင္ မင္းအမည္ ရွိေကာင္းရွိမည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ထုိဒဂၤါးတြင္ မည္သည့္ ခုႏွစ္သကၠရာဇ္က သြန္းလုပ္ေသာဒဂၤါးျဖစ္သည္ဟု ေက်ာက္စာအေထာက္အထား မရွိွိေသာေၾကာင္႔ ထုိဒဂၤါးမ်ားကုိ မည္သည့္မြန္ဘုရင္၊ မည္သည့္မြန္မင္း၊မည္သည့္ ခုႏွစ္က ခပ္ႏွိပ္ခဲ႔ေသာ ဒဂၤါးျဖစ္သည္ဟု သုေတသနအျမင္ရႈေဒါင္႔ျဖင္႔   တပ္အပ္ေသခ်ာ တိက်စြာ ေျပာဖုိရန္ ခဲယဥ္းေနမည္ျဖစ္သည္။ ဒဂၤါးပါ အကၡရာမ်ားကုိၾကည့္ေခတ္ကာလကုိ ရာစုျဖင္႔သာ မွန္းဆၾကရသည္။

                ထုိ႔ေၾကာင္႔ မြန္ဒဂၤါးဟုေခၚေ၀ၚသမုန္ၾကေသာ ဒဂၤါးပါ အကၡရာ  ႏွင္႔ အမွတ္အသားသေကၤတမ်ား ကုိ ၾကည့္၍ ေခတ္တစ္ခုလုံးကုိ ၿခဳံငုံကာ ေတြ႔ရွိရေသာ ေဒသကုိအစြဲျပဳၿပီး  အဆုိပါဒဂၤါးမ်ားသည္ မြန္ဒဂၤါးမ်ားျဖစ္ သည္ဟု  ေယဘူယ် မွတ္ခ်က္ျပဳၾကျခင္းသာျဖစ္သည္။

ဗမာဒဂၤါးမ်ား (ကုန္းေဘာင္ေခတ္)

 

            ကုန္းေဘာင္ေခတ္အေစာဆုံး ဒဂၤါးခပ္ႏွိပ္ခဲ႔ေသာမင္းမွာ ေတြ႔ရွိရသမွ်ေသာ ဒဂၤါးမ်ားအေထာက္အထား မ်ားအရ ဘုိးေတာ္ေမာင္၀ုိင္း(ဗဒုံမင္း)သည္  အေစာဆုံး ဒဂၤါးခပ္ႏွိပ္ခဲ႔ေသာ မင္းတစ္ပါးျဖစ္သည္။  ထုိမင္းသည္ ရခုိင္ျပည္ကုိလည္း စစ္ေအာင္ႏုိင္ခဲ႔ေသာ မင္းတစ္ပါးလည္းျဖစ္သည္။

                 ကုန္းေဘာင္ေခတ္၌ ခပ္ႏွိပ္သြန္းလုပ္ခဲ႔ေသာ ေရႊဒဂၤါး၊ ေငြဒဂၤါး၊ ေၾကးဒဂၤါး၊ခဲဒဂၤါးမ်ားတြင္ တုိင္းျပည္ အမည္ႏွင္႔  ခုႏွစ္သကၠရာဇ္ကုိ ေရးထုိးခပ္ႏွိပ္ထားၾကသည္။  ယင္းမွာ (၁၁၄၆-အမရပူရဆင္ျဖဴမ်ားရွင္ႏုိင္ငံ )ဟု ခပ္ႏွိပ္ထားေသာ ဘုိးေတာ္ဘုရားဒဂၤါး၊  (တံဆိပ္ေတာ္၊ ရတနာပုံေနျပည္ေတာ္ - ၁၂၁၄)ဟုေရးထုိးပါရွိေသာ မင္းတုန္းမင္း ေဒါင္းတံဆိပ္ဒဂၤါးမ်ား၊ (တုိးတံဆိပ္ေတာ္၊ ရတနာပုံေနျပည္ေတာ္-၁၂၄၀ ) ဟု ေရးထုိးပါရွိေသာ သီေပါမင္းဒဂၤါးတုိ႔၌ တုိင္းျပည္အမည္သာပါရွိၿပီး မင္းအမည္မ်ားမပါရွိၾကေပ။ မင္းအမည္ကုိ သိလုိက ဒဂၤါးပါ ခုႏွစ္သကၠရာဇ္ကုိ  ေက်ာက္စာ ၊ ေပစာ၊ က်မ္းဂန္ ရာဇ၀င္တုိ႔ကုိ အကုိးအကားျပဳ၍  မည္သည့္ မင္းလက္ထက္ က ခပ္ႏွိပ္သြန္းလုပ္ခဲ႔ေသာ ဒဂၤါးျဖစ္ေၾကာင္း ညွိယူၾကရသည္။ (ပုံ-၃)

 

ရခုိင္ေ၀သာလီေခတ္ဒဂၤါးမ်ား

               ရခုိင္ေ၀သာလီေခတ္ (ေအဒီ ၁ ရာစုမွ ေအဒီ ၁၀ ရာစု)ထိ ေ၀သာလီ ဘုရင္မ်ား ခပ္ႏွိပ္ခဲ႔ေသာဒဂၤါး မ်ားတြင္ ခရုသင္းအမွတ္တံဆိပ္ပါ ဒဂၤါးမ်ားမွအပ၊ က်န္ႏြားလားဥႆဘ အရုပ္ပါဒဂၤါးမ်ားတြင္ မင္းအမည္မ်ား ပါရွိၾကသည္။  ထုိႏြားလားဥႆဘ အရုပ္ပါ ရခုိင္ေ၀သာလီေခတ္ဒဂၤါးမ်ားတြင္ ခုႏွစ္သကၠရာဇ္ မပါရွိေပ။ သုိ႔ေသာ္လည္း ေ၀သာလီေခတ္ ခပ္ႏွိပ္ခဲ႔ေသာ ဒဂၤါးပါ မင္းအမည္မ်ားကုိ မည္သည့္ခုႏွစ္၊ မည္သည့္သကၠရာဇ္ တြင္ ခပ္ႏွိပ္ခဲ႔သနည္းဆုိသည္ကုိ သိရွိရန္  (ေအဒီ- ၆၄၉) ခုႏွစ္တြင္  အာနႏၵစျႏၵမင္းႀကီး ေရးထုိးထားခဲ႔ေသာ ရခုိင္ေ၀သာလီ သဂၤါယနာတင္ေမာ္ကြန္း ေက်ာက္စာ၌ ထုိထုိေသာ ႏြားလားဥႆဘ ဒဂၤါးမ်ားပါ မင္းအမည္မ်ား အားလုံး ပါရွိေနၾကသည္။ ထုိ႔ေၾကာင္႔  ေ၀သာလီေခတ္ ႏြားလားဥႆဘ ဒဂၤါးပါ မင္းအမည္မ်ားကုိ အာနႏၵစျႏၵ မင္းေက်ာက္စာအား အကုိးအကားျပဳ၍ ဒဂၤါးပါမင္းအမည္ႏွင္႔ ဒဂၤါးခပ္ႏွိပ္ခဲ႔ေသာ ခုႏွစ္သကၠရာဇ္မ်ားကုိ  ေက်ာက္စာအကုိုးအကားျဖင္႔ တိတိက်က် ခ်ျပေျပာဆုိႏုိင္ျခင္းျဖစ္ေပသည္။ အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာပါမင္းအမည္ႏွင္႔ ဒဂၤါးပါမင္းအမည္ကုိ ပူးတြဲျပထားသည္။(ပုံ-၄)

 

 ေျမာက္ဦးေခတ္ ရခုိင္ဒဂၤါးမ်ား

           ေျမာက္ဦးေခတ္ ရခုိင္ဘုရင္မ်ားခပ္ႏွိပ္ေသာ ဒဂၤါးမ်ားတြင္ကား ဒဂၤါးခပ္ႏွိပ္သည့္ခုႏွစ္ ႏွင္႔ မင္းအမည္ကုိ တစ္ခါတည္း ထည့္သြင္း ခပ္ႏွိပ္ထားေသာေၾကာင္႔ ေျမာက္ဦးေခတ္ဒဂၤါးတစ္ျပားကိုျမင္သည္ႏွင္႔ အဆုိပါဒဂၤါးျပား သည္ ေျမာက္ဦးေခတ္က  မည္သည့္မင္း၊ မည္သည့္ခုႏွစ္က ခပ္ႏွိပ္ခဲ႔ေသာ ဒဂၤါးျဖစ္သည္ဟု ဒဂၤါးပါ သကၠရာဇ္ ႏွင္႔ မင္းအမည္ကုိ ဖတ္တတ္ရုံျဖင္႔ တပ္အပ္ေသခ်ာ အတိအက်ေျပာျပႏုိင္ေပသည္။

တစ္ခ်ိဳ႕ေသာ ေျမာက္ဦးေခတ္ ရခုိင္ဘုရင္မ်ားသည္ မင္းတစ္ပါးတည္း ဒဂၤါးေလးမ်ိဳးထိ ခပ္ႏွိပ္ခဲ႔ေၾကာင္း ေတြ႔ ရွိရသည္။ ေလးမ်ိဳးခပ္ႏွိပ္ရသည့္အေၾကာင္းရင္းမ်ားကလည္း ရွိေနသည္။ အနည္းငယ္မွ် ခ်ျပရမည္ဆုိလွ်င္ နန္း တက္ဘိသိက္ခံသည့္အခါ ခပ္ႏွိပ္ေသာဒဂၤါး၊ ဆင္ျဖဴရေသာအခါ ဆင္ျဖဴသခင္ဟူေသာဘြဲ႔ကုိခံယူကာ ခပ္ႏွိပ္ ေသာ ဒဂၤါး၊ ဆင္နီရေသာအခါ ဆင္ျဖဴသခင္၊ ဆင္နီသခင္ ဘြဲ႕ယူခံ၍ ခပ္ႏွိပ္ေသာဒဂၤါး၊ အျပည္ျပည္ကုိ စစ္ ေအာင္ႏိုင္ျခင္း အထိမ္းအမွတ္ျဖင္႔ မဟာဘြဲ႔ခံ ဒဂၤါးမ်ိဳးတုိ႔ ျဖစ္ၾကသည္။

            ေရွးေခတ္ ရခုိင္ျပည္မွ ဘုရင္မ်ား ခပ္ႏွိပ္ခဲ႔ေသာ ဒဂၤါးမ်ား၌ မင္းအမည္ ႏွင္႔ သကၠရာဇ္တုိ႔ကုိ ထည့္သြင္း ခပ္ႏွိ္ပ္ထားေသာေၾကာင္႔  အျခားေသာ ေခတ္ျပိဳင္တုိင္းျပည္မ်ားရွိ ဘုရင္မ်ားခပ္ႏွိပ္ခဲ႔ေသာ သကၠရာဇ္မပါ၊ မင္းအမည္မပါ၊ ခုႏွစ္ပါေသာ္လည္း မင္းအမည္မပါေသာ  ဒဂၤါးမ်ားႏွင္႔ ႏိႈင္းယွဥ္လွ်င္ ရခုိင္ဒဂၤါးမ်ားသည္ အလြန္ ဂုဏ္ယူစရာေကာင္းေသာေၾကာင္႔၊  ရခုိင္ဘုရင္မ်ား ခပ္ႏွိပ္ခဲ႔ေသာ ဒဂၤါးမ်ားသည္ စံထားေလာက္ေသာ ဒဂၤါးမ်ားျဖစ္ေၾကာင္းကုိ ဒဂၤါးမ်ားပါ မင္းအမည္ႏွင္႔ ခုႏွစ္သကၠရာဇ္မ်ားက သက္ေသခံေနၾကေပသည္။

ေမာင္ျဖဴ (ႀကြီတဲကၽြန္း)

26.12.2020