=========================================
မၼရာဇးမင္း ေငြဒဂၤါး (ေအဒီ ၅၂၀-၅၃၂)
သဇင္ပြင္႔(၁၂)ပြင္႔ ၊ အတြင္းဗိႏၵဳ (၁၂) ခု
ဓမၼရာဇး မင္းအမည္ကုိ အာနႏၵမင္းေက်ာက္စာေၾကာင္းေရ(၃၁ )၊ ဂါထာ (၃၃) တြင္ “ဓမရာဇ်ံ”ဟု ေရးထုိးပါရွိသည္။
ဓမၼရာဇးမင္းသည္ အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာပါ တတိယမင္းဆက္မွ ပထမဆုံးေသာ မင္းတစ္ပါးျဖစ္ၿပီး၊ ရခုိင္ ေ၀သာလီျပည္ကုိ ( ေအဒီ ၅၂၀ မွ ၅၃၂ ) အထိ (၁၂) ႏွစ္တုိင္တုိင္ စုိးစံအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ႔ေသာ မင္းတစ္ပါး ျဖစ္သည္။
ျမန္မာ႔စာေပေလာက၊ ရခုိင္စာေပေလာက၌ ထီးသုံး နန္းသံုး ေတာ္၀င္စကားရပ္တစ္္ခုျဖစ္ေသာ “ဓမၼရာဇး= မင္းၾတား၊ တရားမင္း” ဟူေသာ စကားရပ္ကုိ အေစာဆုံး အယင္ဆုံး သုံးစြဲခ႔ဲေသာ မင္းတစ္ပါးလည္းျဖစ္သည္။
ရခုိင္သမုိင္းရာဇ၀င္က်မ္းဂန္တုိ႔တြင္ ေရွးေခတ္ရခုိင္ျပည္ကုိ တုိင္း(၁၂)တုိင္းျဖင္႔ ဖြဲ႔စည္းထားေၾကာင္းေရးသား ေဖာ္ျပ ၾကသည္။ ဘဂၤ(၁၂)ၿမိဳ႕ကုိလည္း ပုိင္သည္ဟု ေဖာ္ျပၾကသည္။ ယင္းအဆုိ စကားရပ္မ်ားသည္ ႏုိင္ငံတ ကာ မွ ပညာရွင္မ်ားကုိ ခ်ျပသည့္အခါ ထုိရာဇ၀င္က်မ္းဂန္တုိ႔သည္ ခုိင္လုံေသာ အေၾကာင္းျပခ်က္ သက္ေသ မ်ားအျဖစ္ အသုံးျပဳ၍ မရေပ။
အဘယ္ေၾကာင္႔ဆုိေသာ္ ယင္းစာအုပ္မ်ားသည္ မူလအရင္းအျဖစ္မ်ား မဟုတ္ ေသာေၾကာင္႔ဟု ဆုိရေပမည္။
ရခုိင္ေ၀သာလီေခတ္တြင္ ခပ္ႏွိပ္သုံးစြဲခဲ႔ေသာ ဒဂၤါးမ်ားတြင္ တုိင္းျပည္အတြင္း ထုိမင္းလက္ထက္ တုိင္းမည္မွ် ရွိေၾကာင္း၊ အခြန္ဆက္မင္း(၀ါ) လက္ေအာက္ခံမင္းမည္မွ်ရွိေၾကာင္း ထုိမင္းတုိ႔ခပ္နွိပ္ခဲ႔ေသာ ဒဂၤါးပါ သေကၤတ မ်ားကုိ ၾကည့္ျခင္းအားျဖင္႔ သိရွိႏုိင္သည္။
အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာပါ ပထမမင္းဆက္မွ ရခုိင္ေ၀သာလီေခတ္ဦးသုံး စာမပါေသာ ခရုသင္ဒဂၤါးမ်ားတြင္ သဇင္ခက္သေကၤတမ်ားမပါရွိေပ။ အတြင္းဗိႏၵဳေျပာက္မွာ (၂)ခုသာပါရွိသည္။
စာပါေသာ ခရုသင္းဒဂၤါးမ်ားတြင္ သဇက္ပြင္႔ သေကၤတသည္ (၄ ပြင္႔ မွ ၆ ပြင္႔ထိ ) ပါရွိၾက၏။ သံလ်က္ခုံေအာက္ပါရွိေသာ အတြင္းဗိႏၵဳေျပာက္မွာ ( ၄ ခု မွ ၆ ထိ) ပါရွိၾကသည္။
အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာပါ ဒုတိယမင္းဆက္မွ မင္းမ်ားခပ္ႏွိပ္ခဲ႔ေသာ ဒဂၤါးမ်ားတြင္ သဇင္ပြင္႔သေကၤတမွာ ( ၄ ပြင္႔ မွ ၇ပြင္႔ထိ) ပါရွိၾကသည္။ သံလ်က္ခုံေအာက္ ပါရွိေသာ အတြင္းဗိႏၵဳေျပာက္မွာ (၃ ခု မွ ၆ )အထိသာ ပါရွိၾကသည္။
အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာပါ တတိယမင္းဆက္မွ မင္းမ်ားခပ္ႏွိပ္ခဲ႔ေသာ ဒဂၤါးမ်ား၌ ဓမၼရာဇးမင္းဒဂၤါးတြင္ သဇင္ပြင္႔ သေကၤတမွာ (၁၂ ပြင္႔) ပါရွိၿပီး၊ အတြင္းဗိႏၵဳေျပာက္မွာလည္း (၁၂)ခုထိ ပါရွိသည္ကိုေတြ႔ရသည္။
ယင္းေနာက္ပုိင္း
ဓမၼ၀ိဇယမင္းဒဂၤါးတြင္ သဇင္ပြင္႔သေကၤတမွာ (၈)ပြင္႔သာ ပါရွိၿပီး ၊ အတြင္းဗိႏၵဳေျပာက္မွာ (၅)ခုသာ ပါရွိေတာ႔သည္။
ဓမၼစျႏၵမင္းဒဂၤါးတြင္ သဇင္ပြင္႔သေကၤတမွာ (၉)ပြင္႔ပါရွိၿပီး၊ အတြင္းဗိႏၵဳေျပာက္မွာ (၉)ခုပါရွိသည္။
အာနႏၵစျႏၵမင္းဒဂၤါးတြင္ သဇင္ပြင္႔သေကၤတမွာ (၇)ပြင္႔ပါရွိၿပီး၊ အတြင္းဗိႏၵဳေျပာက္မွာလည္း (၇)ခုပါရွိသည္။
ဓမၼရာဇးမင္း ဒဂၤါးတြင္ သဇင္ခက္(၀ါ) သဇင္ပြင႔္(၁၂)ပြင္႔ ပါရွိသည္။ ယင္းသဇင္ခက္သေကၤတသည္ ဓမၼရာဇမင္းလက္ထက္၌ တုိင္း(၁၂)တုိင္းရွိေၾကာင္းကုိ ရည္ညႊန္းထည့္သြင္းခပ္ႏွိပ္ထားေသာ သေကၤတျဖစ္သည္။
ယင္းအျပင္ ဓမၼရာဇးမင္းဒဂၤါးအလယ္တြင္ပါရွိေသာ သံလ်က္ခုံေအာက္ အတြင္းဗိႏၵဳေျပာက္မွာလည္း (၁၂) ခုပါရွိသည္ကို ေတြ႔ျမင္ႏုိင္သည္။ ထုိအတြင္းဗိႏၵဳေျပာက္(၁၂)ခု သည္ ဓမၼရာဇးမင္းလက္ထက္ လက္ေအာက္ ခံမင္း(၀ါ) အခြန္ဆက္မင္း (၁၂) ပါရွိေၾကာင္း ရည္ညြန္းကာ ထည့္သြင္းခပ္ႏွိပ္ထားျခင္းျဖစ္သည္။
ထုိ႔ေၾကာင္႔ ဓမၼရာဇးမင္းလက္ထက္တြင္ ရခုိင္ေ၀သာလီျပည္၌ တုိင္း(၁၂)တုိင္း၊ အခြန္ဆက္မင္း(၀ါ) လက္ ေအာက္ခံမင္း (၁၂)ပါး ရွိေၾကာင္းကုိ ထုိမင္း၏ ဒဂၤါးတြင္ ထည့္သြင္းခပ္ႏွိပ္ထားေသာ သေကၤတမ်ားကုိ ၾကည့္ျခင္းအားျဖင္႔ သိရေၾကာင္း ေရးသားတင္ျပလုိက္ရပါသည္။
ဤဓမၼရာဇးမင္းအမည္ကုိ ေရွးက စာအုပ္မ်ားတြင္ (မဟာ၀ီရ )ဟု ေဖာ္ျပခဲ႔ၾကသည္မွာ ရာဇဂုဏ္ပုဒ္ႏွင္႔ မင္းအမည္ ကြဲလြဲေနၾကျခင္းျဖစ္သည္။
ေမာင္ျဖဴ (ႀကြီတဲကၽြန္း)
29.6.2021
No comments:
Post a Comment