ဒဂၤါးခပ္ႏွိပ္ရန္ (မုိ) ပုံစံခြက္လုပ္သည့္ မုိဆရာ အမွားလုပ္ခဲ႔မိေသာ ရခုိင္ေ၀သာလီေခတ္ ဒဂၤါးသုံးျပား ရွင္းလင္းခ်က္

==================================

ေဖာ္ျပဒဂၤါးသုံးျပားသည္ ဒဂၤါးခပ္ႏွိပ္ရန္ ပုံစံခြက္ (Mould) ျပဳသည့္အခါ မွားယြင္းခဲ႔ေသာ ဒဂၤါးျပား မ်ားျဖစ္ၾကသည္။ မည္သည့္ေနရာ၊ မည္သည့္အမွတ္အသားမ်ားက မွားသနည္းဟူမူကား ဒဂၤါးတြင္ေရးထုိးပါရွိေသာ မင္း အမည္ စာလုံးမ်ားႏွင္႔ ေဒသအမည္ကုိေရးထုိးထားေသာ စာလုံးမ်ား မွားေနၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ 

 

အမွတ္စဥ္(၁) ဒဂၤါးရွင္းလင္းခ်က္။

*****************************

အမွတ္စဥ္(၁) ဒဂၤါး၏ ႏြားလားဥႆဘ လည္ပင္းတြင္ ပုတီးကုံး ပါရွိၿပီး၊ ႏြားလား၏အၿမီးမွာ ေအာက္သုိ႔ ခ်ထားသည္။ ထုိသုိ႔ ႏြားလားဥႆဘ လည္ပင္းတြင္ ပုတီးကုံး ပါရွိၿပီး၊ အၿမီးေအာက္သုိ႔ခ်ထားေသာ ဒဂၤါးမ်ားကုိ အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာပါ ဒုတိယမင္းဆက္မွ ေဒြစျႏၵမင္းအစ ဓရတိစျႏၵမင္းအဆုံး မင္း(၁၃)ပါး တုိ႔ခပ္ႏွိပ္ ထုတ္လုပ္သုံးစြဲခဲ႔ၾကသည္။

အမွတ္စဥ္(၁) ဒဂၤါးတြင္ ေရးထုိးပါရွိေသာ အကၡရာစာလုံးမ်ားမွာ ( ျႏၵ > စ > မိ> ဘူ ) ျဖစ္သည္။ ဒဂၤါးပါ ( ျႏၵစတိဘူ ) မင္းအမည္သည္ ရခုိင္ေ၀သာလီ မင္းဆက္တြင္ မပါရွိေပ။ သို႔ေသာ္လည္း ဒဂၤါးပါ အမွတ္အသား သေကၤတ လကၡဏာမ်ားသည္ အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာပါ ဒုတိယမင္း ဆက္မွ ဒဂၤါးပါ အမွတ္အသားမ်ားႏွင္႔ တူညီ ေနၾကသည္။ ဒုတိယမင္းဆက္တြင္ ဒဂၤါးပါ မင္းအမည္ ( ျႏၵစမိဘူ) ဟူေသာ မင္းအမည္မပါရွိေပ။

ဒဂၤါးပါ ( ျႏၵ > စ > မိ> ဘူ ) စာလုံးမ်ားကုိ လက္၀ဲမွ လက္ယာသုိ႔ အစဥ္အသင္႔ မဖတ္ဘဲ၊ လက္ယာမွ လက္၀ဲသုိ႔ ေျပာင္းျပန္ ဖတ္ ေသာအခါ (ဘူ>မိ>စ > ျႏၵ ) ဘူမိစျႏၵ ျဖစ္ေနသည္။ (ပုံ-၁)

အျခားေသာ ဘူမိစျႏၵမင္း ဒဂၤါးမ်ား၌လည္း (ဘူမိစျႏၵ) ဟူ၍သာ ေရးထုိး ပါရွိၾကသည္ ။ ဘူမိစျႏၵမင္းအမည္ကုိ အာနႏၵစျႏၵမင္ေက်ာက္စာ ေၾကာင္းေရ (၂၄-၂၅) ၊ဂါထာအမွတ္ (၂၆ )တြင္ေရးထုိးပါရွိသည္။ ထုိဘူမိစျႏၵမင္းသည္ စျႏၵဗၵဳမင္းကို ဆက္ခံေသာမင္းတစ္ပါးျဖစ္ၿပီး ၊ ရခုိင္ေ၀သာလီကုိ (ေအဒီ ၄၀၉ မွ ၄၁၆) အထိ ခုနစ္ႏွစ္တုိင္ေအာင္ စုိးစံအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ႔ေသာမင္းျဖစ္သည္။

ဒဂၤါးခပ္ႏွိပ္ရန္ ပုံစံခြက္ျပဳလုပ္သည့္အခါ စာလုံးမ်ားအသင္႔ေပၚရန္ ေရးရာ၌ အစ စာလုံးကုိ လက္ယာဘက္အစြန္မွ အစျပဳၿပီး လက္၀ဲသုိ႔ ေျပာင္းျပန္ေရးသားၾကရသည္။ သုိ႔မွသာ ခပ္ႏွိပ္လိုက္ေသာအခါ လက္၀ဲမွ လက္ယာသုိ႔ စီတန္း၍ အသင္႔ေပၚမည္ျဖစ္သည္။

ဥပမာ - ပုံစံခြက္၌ “ပွးေြခ” ေရးလွ်င္ ယင္းပုံစံခြက္ကုိ ရိုက္လုိက္သည့္အခါ “ေခြးပု” ဟု အသင္႔ေပၚမည္္ဟု ဆုိလုိျခင္းျဖစ္သည္။။

အမွတ္စဥ္(၁) ဒဂၤါးပါ စာလုံးမ်ား(၀ါ) မင္းအမည္ကုိ ပုံစံခြက္ ျပဳလုပ္သူဆရာသည္ အစစာလုံးျဖစ္ေသာ (ဘူ)ကုိ လက္ယာဘက္မွ စတင္မေရးဘဲ လက္၀ဲဘက္မွ စတင္ေရးလုိက္မိေသာေၾကာင္႔ ယင္းဒဂၤါးပုံစံခြက္ကုိ ရုိက္ႏွိပ္ လုိက္သည့္အခါ (ဘူ) စာလုံးသည္ အစစာလုံးအျဖစ္မေပၚေတာ႔ဘဲ အဆုံးမွ စာလုံးျဖစ္သြားသည္။ အျခားေသာ စာလုံးမ်ားသည္လည္း (ဘူ) စာလုံးေနာက္ အစဥ္လုိက္ေသာေၾကာင္႔ ဒဂၤါးတြင္ (ျႏၵစမိဘူ) ဟူ၍ ျဖစ္ေပၚသြားရျခင္း ျဖစ္ေပသည္။

ထုိ႔ေၾကာင္႔ အမွတ္စဥ္(၁) ဒဂၤါး၌ ( ျႏၵစတိဘူ ) ျဖစ္ေနျခင္းမွာ ဒဂၤါးပုံစံခြက္ (Mould) ျပဳလုပ္သူ ဆရာ၏ မွားယြင္းခ်က္ျဖစ္ေၾကာင္း တပ္အပ္ေသခ်ာ ေျပာနုိင္ျခင္းျဖစ္သည္။ တိတိက်က် ေျပာရလွ်င္ ဤ မုိဆရာ၏ အမွားသည္ လြန္ခဲ႔ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၁၆၁၂ ႏွစ္ အမွားျဖစ္သည္။

 

အမွတ္စဥ္ (၂) ဒဂၤါး ရွင္းလင္းခ်က္

*************************

 

 

အမွတ္စဥ္(၂) ဒဂၤါး၌လည္း ႏြားလားဥႆဘ လည္ပင္းတြင္ ပုတီးကုံး ပါရွိၿပီး၊ ႏြားလား၏အၿမီးမွာ ေအာက္သုိ႔ ထားသည့္ ဒဂၤါးျဖစ္ေၾကာင္႔ အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာပါ ဒုတိယမင္းဆက္မွ ခပ္ႏွိပ္ခဲ႔ေသာ ဒဂၤါးျဖစ္သည္။

အမွတ္စဥ္(၂) ဒဂၤါးတြင္ ေရးထုိးပါရွိေသာ အကၡရာစာလုံးမ်ားမွာ ( ဘ မ စ ျႏၵ ) ျဖစ္သည္။ ဒဂၤါးပါ ( ဘ မ စ ျႏၵ ) မင္းအမည္မွာ ရခုိင္ေ၀သာလီမင္း ဆက္တြင္ မပါရွိေပ။ သို႔ေသာ္လည္း ဒဂၤါးပါ အမွတ္အသား သေကၤ တ မ်ားသည္ အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာပါ ဒုတိယမင္းဆက္မွ ဒဂၤါးပါ အမွတ္ အသားသေကၤတမ်ားႏွင္႔ တူညီ ၾကသည္။ ဒုတိယမင္းဆက္တြင္ ဒဂၤါးပါမင္းအမည္ ( ဘမစျႏၵ ) ဟူေသာ မင္းအမည္ မပါရွိေပ။ ယင္းအျပင္ ပထမမင္းဆက္၊ တတိယမင္းဆက္တြင္လည္း (ဘမစျႏၵ) ဟူ၍ မပါရွိေပ။

ဒဂၤါးပါ ( ဘမစျႏၵ ) စာလုံးမ်ားႏွင္႔ အလားတူ အကၡရာမ်ားျဖစ္ေသာ မင္းတစ္ပါးအမည္မွာ အာနႏၵစျႏၵေက်ာက္ပါ ( ဘူမိစျႏၵ) ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင္႔ အမွတ္စဥ္ (ပုံ-၂)ဒဂၤါးကုိ ခပ္ႏွိပ္ရန္ ျပဳလုပ္သည့္ ပုံစံခြက္(မုိ )ဆရာသည္ ဒဂၤါးတြင္ (ဘူမိစျႏၵ) ကုိေရးထုိးသည့္အခါ (ဘ) စာလုံးတြင္ (- ူ) ႏွစ္ေခ်ာင္းငင္ေရးရန္ က်န္ခဲ႔ၿပီး၊ (မိ) စာလုံးကုိ ေရးသည့္အခါ (- ိ) လုံးတင္စာလုံး ေရးရန္ က်န္ခဲ႔သည္။ ထုိ႔ေၾကာင္႔ (ဘမစျႏၵ) ျဖစ္ေန ရျခင္း ျဖစ္သည္။ ဒဂၤါးခပ္ႏွိပ္သည့္အခါ ရုိက္ခ်က္မမွန္၍ မေပၚျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာရန္မွာလည္း ခက္ခဲသည္။ အေၾကာင္းမွာ စာလုံးမ်ားသည္ ထင္ရွားစြာေပၚလြင္ေနေသာေၾကာင္႔ျဖစ္သည္။

ယင္းအျပင္ (ဘမစျႏၵ) စာလုံး မ်ားကုိ ေရးရာတြင္ (မ) စာလုံးသည္ ျပဳန္းကနဲ႔ ၾကည့္လွ်င္ (ယ) စာလုံးလုိ ျဖစ္ေနသည္ဟု ယူဆ ႏုိင္သည္။ ထုိစာလုံးသည္ (ယ) စာလုံးမဟုတ္ဘဲ၊ လက္ေရးၾကမ္း လက္ေရးဆုိးျခင္းေၾကာင္႔ ယင္းသုိ႔ ျဖစ္ေနရျခင္း သာျဖစ္သည္။

ထုိ႔ေၾကာင္႔ အမွတ္စဥ္(၂)ဒဂၤါးတြင္ ေရးထုိးပါရွိေသာ (ဘမစျႏၵ) မင္းအမည္မွာ (ဘူမိစျႏၵ) မင္းအမည္ကုိ ေရးထုိးျခင္းျဖစ္ေၾကာင္းသိႏုိင္ေလသည္။ (ပုံ-၂)

 

အမွတ္စဥ္(၃) ဒဂၤါးရွင္းလင္းခ်က္။

************************

 

 

 

အမွတ္စဥ္(၃) ဒဂၤါးျပားသည္ ရခုိင္ေ၀သာလီအေနာက္ဘုရင္ခံ ဒဂၤးျပားျဖစ္သည္။ ရခုိင္ေ၀သာလီေခတ္ အေနာက္ဘုရင္ဒဂၤါးမ်ားကုိ မ်ားေသာအားျဖင္႔ ယခုဘဂၤါးလားႏုိင္ငံ၊ ဟရိေကဠ၊ ဆမတတ၊ မီနာမိတိ ၊ စစ္တေကာင္း၊ ဒကၠား၊ ကုိမိီလာ၊ သွ်ီလတ္ ေဒသမ်ားတြင္ ေတြ႔ရွိရသည္။ အိႏၵိယႏုိင္ငံ ႀတိပူရျပည္နယ္ တြင္လည္း အမ်ားအျပားေတြ႔ရသည္။ အေနာက္ဘုရင္ခံ ဒဂၤါးအေၾကာင္းကုိ အေၾကာင္းသင္႔သည့္အခါ ရွင္းလင္းေဖာ္ျပသြားပါမည္။ ဤပုိစ္႔တြင္ မေဖာ္ျပေတာ႔ေပ။

အမွတ္စဥ္(၃) ဒဂ္ါးတြင္ ႏြားလားဥႆဘလည္ပင္း၌ ပုတီးကုံးမပါေခ်။ ႏြားအၿမီးမွာလည္း ရခုိင္ေ၀သာလီဒဂၤါးမ်ားကဲ႔သုိ႔ ေအာက္သုိ႔ခ်ထားသည့္ အေနအထားမဟုတ္ဘဲ၊ အေပၚသုိ႔ ေထာင္ေနေသာ ပုံစံခပ္ႏွိပ္ထားသည္။ ေရးထုိးပါရွိသည့္ စာမွာ ( ဟေကရိဠ) ဟူ၍ ျဖစ္သည္။

ဤသုိ႔ေသာ အေနာက္ဘုရင္ခံဒဂၤါးေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာတြင္ “ဟရိေကဠ” ဟူ၍သာ ေရးထုိးပါရွိသည္။ ဟရိေကဠ ဆုိသည္မွာ ရခုိင္ေ၀သာလီေခတ္က စစ္တေကာင္း ပတ္၀န္းက်င္ နယ္ေျမကုိ ေခၚေ၀ၚေသာ ေဒသအမည္ျဖစ္သည္။ ယခုအမွတ္စဥ္(၃) ဒဂၤါးတြင္ ေရးထုိးထားသည္မွာ (ဟေကရိဠ) ျဖစ္ေနသည္။ (ေက)စာလုံးေနရာႏွင္႔ (ရိ)စာလုံးေနရာတုိ႔သည္ ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ေနၾကသည္။ (ပုံ-၃)

 

 

 

အမွတ္စဥ္ (၃) ဒဂၤါးျပား ပုံစံခြက္ မုိ လုပ္သူသည္ ဒဂၤါးတြင္ ေရးထုိးသည့္ (ဟရိေကဠ) ဟူေသာ စာလုံးကုိ ေရးရာ၌ (ေက)စာလုံးနွင္႔ (ရိ) ကုိ ေနရာ ေျပာင္းျပန္ေရးးမိျခင္း ျဖစ္သြားသည့္ ဒဂၤါးျပားျဖစ္သည္။

သုိ႔ျဖစ္၍ အမွတ္စဥ္(၃) ဒဂၤါးသည္ ဒဂၤါးပုံစံခြက္ လုပ္သူ မုိဆရာ၏ အမွားျဖစ္ေၾကာင္း သိႏုိင္သည္။ 

 

 

အမွတ္စဥ္(၃) မုိ အမွား ( ဟေကရိဠ )ဒဂၤါး ႏွင္႔ အျခား မုိအမွန္ (ဟရိေကဠ) စာအမွန္ေရးထုိးထားေသာ ဒဂၤါးမ်ားႏွင္႔ နိႈင္းယွဥ္ တုိက္ဆုိင္ ၾကည့္ရႈႏုိင္ေစရန္ ေဖာ္ျပလုိက္သည္။ (ပုံ-၄)

 

 

အမွတ္စဥ္(၁-၂) (မုိ အမွား) ဘူမိစျႏၵဒဂၤါးႏွင္႔ (မုိ အမွန္ )ဘူမိစျႏၵဒဂၤါးမ်ားကုိ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ႏုိင္ရန္လည္း တင္ျပလုိက္သည္။ (ပုံ -၅)

 

 

 

ေမာင္ျဖဴ (ႀကြီတဲကၽြန္း)

16.6.2021