ရခုိင္ဆရာေတာ္ အသွ်င္သာရေမဓာ မေထရ္ျမတ္

  

===========================
*******************************************

အသွ်င္ သာရေမဓာ ဆရာေတာ္ႀကီးသည္ တုိင္းျပည္သုံးခုမွ မင္းသုံးပါးတုိ႔၏ ဘြဲ႕ေတာ္မ်ား ဆက္ကပ္ခံရေသာ အသွ်င္သူျမတ္တစ္ပါးျဖစ္သည္။ ဘြဲ႔ေတာ္ဆက္ကပ္ေသာမင္းသုံးမင္းမ်ား ႏွင္႔ ဆက္ ကပ္ခံရေသာ ဘြဲ႕တံေတာ္မ်ားမွာ ေအာက္ပါအတုိင္းျဖစ္သည္။

၁။ အဂၤလိပ္အစုိးရမင္း ဆက္ကပ္ေသာ (သာရေမဓာလကၤာရာဘိတိသာသနာ႔ဓရ မဟာဓမၼ ရာဇာဓိရာဇာဂုရု) ဘြဲ႔တံဆိပ္ေတာ္
---------------
ၿဗိတိသွ်အစုိးရမင္းသည္ ေကာဇာသကၠရာဇ္ (၁၂၀၈)ခု၊ ( 1846 A D) ခုႏွစ္တြင္ သာရေမဓာမေထရ္ျမတ္အား သီလ၊သမာဓိ၊ ပညာႏွင္႔ ျပည့္စုံၿပီး၊ ျမတ္ဗုဒၶသာသနာတည္တံ႔ျပန္႔ပြားေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရာ၌ သူမတူေအာင္ ဇြဲ၊လုံလ ၊၀ိရိယ တုိ႔ျဖင္႔ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ေတာ္မူႏုိင္သည့္အတြက္ ( သာရေမဓာလကၤာရာဘိတိသာသနာ႔ဓရ မဟာဓမၼရာဇာဓိရာဇာဂုရု) ဟူေသာ ဘြဲ႔တံဆိပ္ေတာ္ကုိ သက္ေတာ္ (၄၅) ၊ ၀ါေတာ္(၂၅) ၀ါေျမာက္တြင္ ပထမအႀကိမ္ ဆက္ကပ္ျခင္း ခံရသည္။( ပုံ-၁)

၂။ ဘဂၤလားျပည္ - စစ္တေကာင္းေတာင္တန္းနယ္မင္း (ရခုိင္ၿမိဳ႕သာသနာပုိင္ ၀ိနည္းဓုိရ္တန္ဆိပ္ေတာ္)
--------------------------------------------

အဂၤလိပ္ေခတ္၊ ဘဂၤလားျပည္၊ စစ္တေကာင္းနယ္တစ္ခြင္ကုိ အပုိင္စား အုပ္ခ်ဳပ္ခြင္႔ရေသာ သကၠမဘုရင္မ (Chakma King) ကလင္ဒီ သည္ အသွ်င္ သာရေမဓာမေထရ္ျမတ္အား ဘဂၤလားျပည္တစ္ခြင္ ျမတ္ဗုဒၶ သာသနာေတာ္ သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးေတာ္မူခဲ႔သည့္အတြက္ ေကာဇာ (၁၂၁၉) ခု၊ ခရစ္ (1857 A D) ခုႏွစ္တြင္ (ရခုိင္ၿမိဳ႕သာသနာပုိင္ ၀ိနည္းဓုိရ္တန္ဆိပ္ေတာ္) ဟူေသာ ဘြဲ႔တံဆိပ္ေတာ္ကုိ ဒုတိယအႀကိမ္ေျမာက္ ဆက္ကပ္ခံရသည္။ ထုိအခ်ိန္၌ အသွ်င္သာရေမဓာမေထရ္ျမတ္သည္ သက္ေတာ္(၅၆)ႏွစ္၊ ၀ါေတာ္ (၃၆)၀ါ ရွိသည္။ ( ပုံ-၂)

ရတနာပုံၿမိဳ႕တည္နန္းတည္ ျမန္မာဘုရင္ မင္းတုန္းမင္း ဆက္ကပ္ေသာ (သာရေမဓာဘိတိသာသနာ႔ဓဇ မဟာဓမၼရာဇာဓိ ရာဇဂုရု)
--------------------------------------------------

(ခရစ္ႏွစ္ ၁၈၅၂-၅၃ )ခုႏွစ္တြင္ ျဗိတိသွ် ႏွင္႔ ျမန္မာတုိ႔ စစ္ျဖစ္ပြားၿပီးဆုံးေလ ရာ သရက္ၿမိဳ႕ႏွင္႔ ေတာင္ငူၿမိဳ႕မွစ၍ ေအာက္ျမန္မာျပည္တစ္၀ွမ္းလုံးသည္ အဂၤလိပ္ျဗိတိသွ်လက္ေအာက္သုိ႔ က်ေရာက္ခဲ႔ ေလသည္။ ထုိ႔ေနာက္ အထက္ဗမာျပည္ကုိ အုပ္စုိးေသာ ရတနာပုံၿမိဳ႕တည္နန္းတည္ ဘုရင္မင္းတုန္း မင္းသည္ သာသနာေတာ္သန္႔စင္ထြန္းကားေရးကုိ အထူးႀကိဳးစားအား ထုတ္လ်က္ရွိေလသည္။

ေကာဇာ သကၠရာဇ္ (၁၂၂၂)ခုႏွစ္၊ တန္းေဆာင္မုန္းလမွစ၍ ေကာဇာ (၁၂၃၀) ႏွစ္ထိ၊ ကဆုန္လဆန္း(၁၄)ရက္ ေန႔တြင္ ေက်ာက္ခ်ပ္ေပါင္း(၇၂၉) ခ်ပ္၌ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကုိ ေက်ာက္ထက္ အကၡရာတင္ေတာ္မူေလ သည္။ ခရစ္ႏွစ္ ၁၈၆၀ မွ ၁၈၆၉ ထိျဖစ္သည္။
ေကာဇာသကၠရာဇ္(၁၂၃၃) ခု၊ (ခရစ္ႏွစ္ ၁၈၇၂) ခုႏွစ္ ေျမနန္းေတာ္ႀကီးေရွ႕၌ ခမ္းနားႀကီး က်ယ္စြာ ဆင္ယင္ထားေသာ မ႑ပ္၌ ပဥၥမသဂၤါယနာတင္ပြဲကုိ က်င္းပေတာ္မူေလသည္။ သဂၤါယနာ တင္ပြဲက်င္းပရာ၌ သာသနာျပဳဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားသည္ ႏႈတ္ထက္္အာဂုံ ပိဋကတ္သုံးပုံကုိ (၆) လတုိင္ တုိင္ စုေပါင္း၍ ရြတ္ဆုိေတာ္မူၾကသည္။ ထုိပဥၥမသဂၤါယနာတင္ပြဲတြင္ မင္းတုန္းမင္းသည္ အဂၤလိပ္လက္ေအာက္က်ေရာက္ေနေသာ ေအာက္ျမန္မာျပည္မွ တုိင္းျပည္ကုိယ္စားျပဳ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားကုိ ၿဗိတိသွ်အစုိးရမွတစ္ဆင္႔ ပင္႔ဖိတ္ ေလရာ ရခုိင္သာသနာျပဳကုိ္ယ္စားလွယ္အျဖစ္ ရခုိင္ျပည္နယ္ စစ္ေတြၿမိဳ႕မွ သံဃရာဇာဆရာေတာ္ အ သွ်င္ျမတ္ သာရေမဓာမေထရ္ ႏွင္႔ ပုဏၰားကၽြန္းၿမိဳ႕နယ္ ကြမ္းေတာင္ဆရာေတာ္ အသွ်င္ဦးအဂၢ(၂) ပါးတုိ႔ကုိ ဦးစီးေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ခန္႔ၿပီး သံဃာေတာ္မ်ားကုိ ၿဗိတိသွ်အစုိးရမွ ေရြးခ်ယ္၍ မႏ ၱေလး နန္းေတာ္သုိ႔ ၾကြေရာက္ေရာက္ပါရန္ ေလွ်ာက္ၾကားေလသည္။
ထိုေလွ်ာက္ၾကားခ်က္အရ ဆရာေတာ္ႏွစ္ပါးသည္ ေကာဇာသကၠရာဇ္ (၁၂၂၉) ခုႏွစ္ ၊ ခရစ္ ႏွစ္ (၁၈၆၈) ခုႏွစ္ အသွ်င္သာရာေမဓာ၏ သက္ေတာ္ (၆၈)ႏွစ္ သိကၡာေတာ္(၄၈)၀ါတြင္ တပည့္ရဟန္း ေတာ္မ်ား ၿခံရံလ်က္ မႏ ၱေလးသုိ႔ ၾကြခ်ီေတာ္မူရာ ေႏြေႏွာင္း၍ မုိးဥတုဘက္သုိ႔ေရာက္လုၿပီျဖစ္ေသာ ေဇ ဌမာသ နံယုန္လတြင္ ေရာက္ရွိေတာ္မူေလသည္။
မင္းတုန္းမင္းသည္ ရခုိင္ဆရာေတာ္မ်ားအား တံဆိပ္ေတာ္ရ၊ တံဆိပ္ေတာ္မရ သာသနာျပဳ ျမန္မာဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားႏွင္႔ မ်ားစြာေသာ ရဟန္းပရိသတ္၊လူပရိသတ္တုိ႔ျဖင္႔ ခရီးဦးႀကိဳဆုိပူေဇာ္ၾကၿပီး လွ်င္၊ေက်ာက္ထက္အကၡရာတင္ေနဆဲ ပိဋကတ္ေတာ္မူမ်ားကုိ မႏၱေလးရွိ တံဆိပ္ေတာ္ရ၊ တံဆိပ္ေတာ္ မရ ျမန္မာသာသနာျပဳ သံဃာေတာ္အေပါင္းတုိ႔ႏွင္႔ စုေပါင္း၍ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကုိ စစ္ေဆးသုတ္သင္ ေပးရန္ ေလွ်ာက္ထားသျဖင္႔၊ ေပးအပ္ေသာတာ၀န္ကုိ ရခုိင္ျပည္မွသံဃာေတာ္အသွ်င္သူျမတ္မ်ားသည္ ေက်ပြန္စြာ တစ္၀ါတြင္းပတ္လုံးေဆာင္ရြက္ေတာ္မူေလသည္။

ထုိႏွစ္ေဆာင္းဦး၀င္ကူး ေျမာက္ေလျဖဴး၍ ပန္းထူးသဇင္၊ဆီးႏွင္းခြင္တြင္၊လန္းရြင္စီရီ၊ပြင္႔မည္တြင္လွ၊ နတ္ေတာ္လ၊ ပဥၥမသဂၤါယနာတင္ရာ၌ ကူညီ ေစာင္မ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားကုိ ေက်းဇူးတုန္႔ျပန္ေသာအားျဖင္႔ မင္းတုန္းမင္းတရားႀကီးသည္ ဘြဲ႕ႏွင္း သဘင္အခမ္းအနားပြဲေတာ္ႀကီးတစ္ခုကုိ ဆင္ယင္က်င္းပၿပီးလွ်င္၊ တံဆိပ္ေတာ္ရ ၊ တံဆိပ္ေတာ္မရ၊ ျမန္ မာ သာသနာျပဳဆရာေတာ္မ်ားႏွင္႔ ရဟန္းပရိသတ္၊ လူပရိသတ္ ေျမာက္မ်ားစြာတုိ႔၏ ေရွ႕ေမွာက္တြင္
ရခုိင္ျပည္မွ (သာရေမဓာဆရာေတာ္)အား ရခုိင္ျပည္၌သာသနာျပဳေတာ္မူျခင္း၊ ဘဂၤလားျပည္၌ သာသ နာကုိ ထပ္မံအသက္သြင္းျခင္း စေသာ သာသနာေတာ္၏ အက်ိဳးကုိ အထူးတလည္ ႀကိဳးစားအားထုတ္ ေဆာင္ရြက္ေတာ္္မူျခင္း၊ ပဥၥမသဂၤါယနာတင္ပြဲ၌ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကုိ ျမန္မာျပည္မွ သံဃာေတာ္ အသွ်င္သူျမတ္မ်ားႏွင္႔အတူ စိစစ္သုတ္သင္ေတာ္မူခဲ႔ေသာေၾကာင္႔ မင္းတုန္းမင္းတရားႀကီးကုိယ္တုိင္ (သာရေမဓာဘိတိ သာသနဓဇ မဟာ ဓမၼရာဇာဓိရာဇဂုရု) ဟူေသာဘြဲ႕ တံဆိပ္ေတာ္ကုိ ေကာဇာ (၁၂၂၉) ခု၊ ခရစ္(1868)ခုႏွစ္တြင္ ဆက္ကပ္ခံရသည္။ (ပုံ-၃)

မင္းတုန္းမင္းတရားႀကီး ဆက္ကပ္ေသာ(သာရေမဓာဘိတိသာသနာ႔ဓဇ မဟာဓမၼရာဇာဓိ ရာဇဂုရု)ဟူေသာ ဘြဲ႔တံဆိပ္ေတာ္သည္ အသွ်င္သာရေမဓာ ဆရာေတာ္၏ တတိယအႀကိမ္ေျမာက္ရေသာ ဘြဲ႔တံဆိပ္ေတာ္ ျဖစ္ေလသည္။

ထုိ႔ေၾကာင္႔ အသွ်င္သာရေမဓာ မေထရ္ျမတ္သည္ မင္းသုံးပါးတုိ႔ထံမွ သာသနာေတာ္တုိင္ရာ ဓမၼရာဇာ ဘြဲ႔ (၃) ခုကုိ ဆက္ကပ္ျခင္းခံရသည့္ ထူးျမတ္ေသာ ရခုိင္အသွ်င္သူျမတ္တစ္ပါးျဖစ္ပါေၾကာင္း ေရးသားတင္ျပလုိက္ရပါသည္။

ေမာင္ျဖဴ(ႀကြီတဲကၽြန္း)